Najważniejszym krokiem na drodze do oduczania kota gryzienia rąk i drapania jest poznanie przyczyny takiego zachowania. A przyczyn tych może być kilka i obejmują one m.in. problemy zdrowotne zwierzęcia, błędy wychowawcze czy problemy behawioralne.
Dlaczego kot gryzie?
Przyczynę, dla której kot gryzie, można często poznać, analizując sytuacje, w których problem się pojawia. Czy pupil robi to w trakcie zabawy, w sytuacjach stresowych, podczas długiego głaskania, czy może reaguje na coś konkretnego w otoczeniu?
Obserwacja zachowań kota pomoże ci zidentyfikować, co może prowadzić do gryzienia. Z pewnością odróżnisz też agresję defensywną, podczas której kot próbuje bronić się przed czymś, co uznaje za zagrożenie, od sytuacji, w której gryzienie nie jest podyktowane agresją.
Podgryzanie a nieprawidłowa socjalizacja kota
Często zdarza się, że małe kotki gryzą podczas zabawy. Może się to nam wydawać zabawne i niegroźne, ale wyrabiając sobie taki nawyk, kot nie będzie hamował siły gryzienia również jako zwierzę dorosłe i nieświadomie będzie ci zadawał ból. Nie jest to agresja, lecz rezultat błędów w wychowaniu. Dlatego nigdy nie dawaj kociakowi do zabawy dłoni ani stopy – zakoduje sobie, że są to zabawki.
Bardzo często problemy z inhibicją gryzienia (czyli z wyczuciem, w którym momencie zabawa robi się bolesna) mają koty, które zostały zbyt wcześnie odebrane matce.
W tym czasie poznaje świat i uczy się odpowiednich zachowań. Kiedy podczas zabawy gryzie zbyt mocno, matka syczy na niego, przywołując go do porządku. Odłączony od kociej rodziny młody kotek nie przeszedł prawidłowej socjalizacji i nie zdążył się jeszcze nauczyć, że w zabawie nie wolno zaciskać zębów w całej siły.
- Za każdym razem, gdy kotek próbuje atakować dłoń, natychmiast przerywaj zabawę, najlepiej wypowiadając stanowczym tonem „nie” czy „nie wolno”.
- Odsuń się od kota i pozwól mu się uspokoić.
- Nigdy nie karć zwierzęcia – przyniesie to skutek odwrotny do zamierzonego, a na dodatek sprawisz, że kot zacznie się ciebie bać.
- Zapewnij mu alternatywę. Uparcie sięga zębami do ręki? Znajdź czas na wspólną zabawę, zaproponuj mu zabawki dystansowe, takie jak wędki, rzucaj piłeczki (możesz nawet uczyć go aportowania) albo daj zabawki przeznaczone do gryzienia i kopania (zwykle wypełnione kocimiętką, walerianą lub matatabi).
- Pamiętaj, że najważniejsza jest konsekwencja. Każdy domownik powinien stosować się do tych samych zasad.\
Problemy zdrowotne
Czy kot reaguje agresją na próbę dotyku, a wcześniej tak się nie zachowywał? Możliwe, że gryzienie jest spowodowane problemem zdrowotnym. Kot odczuwający ból będzie bronił się przed dotykiem. Taka reakcja może wskazywać np. na ból brzucha czy stawów.
Każda nagła, niepokojąca zmiana zachowania kota jest sygnałem, aby udać się z nim do lekarza. Zwróć uwagę, czy kot jest bardziej niż do tej pory niechętny pieszczotom i generalnie kontaktowi fizycznemu, może jest apatyczny, chowa się, ma problem z wskoczeniem na wyżej położone miejsca bądź wejściem do kuwety? Czas na zbadanie pupila!
Kot gryzie i drapie - inne przyczyny
Gryzienie opiekuna może wynikać też z innych przyczyn. Niektórym z nich całkiem łatwo zaradzić, natomiast w trudniejszych przypadkach konieczna może okazać się konsultacja z behawiorystą.
Możliwe podłoża gryzienia:
- Nadmierna stymulacja – kot może mieć w pewnym momencie dość pieszczot, wówczas daje sygnały np. wokalizując, machając ogonem czy próbując się uwolnić z twoich objęć, lecz jeśli to nie skutkuje i nie reagujesz na mowę ciała – kot gryzie; rozwiązaniem problemu jest uważniejsze obserwowanie zachowania kota i wysyłanych przez niego komunikatów – nie zmuszaj kota do kontaktu, gdy nie ma na to ochoty;
- Nadwrażliwość na dotyk – niektóre koty mają niską tolerancję, jeśli chodzi o długi kontakt fizyczny – nie lubią być długo głaskane i reagują na nadmiar bodźców dotykowych irytacją; nadwrażliwość może być skutkiem nadpobudliwości zwierzęcia wynikającej albo z jego charakteru, albo z błędów wychowawczych, albo ze stresu; tutaj warto poradzić się behawiorysty i lekarza weterynarii – zwierzę może potrzebować terapii, być może wspomaganej suplementami lub lekami; generalnie pamiętaj jednak, że to kot decyduje, ile czasu i kiedy ma być głaskany – przy pozytywnych doświadczeniach z czasem jego tolerancja na dotyk być może wzrośnie;
- Nuda – kot czai się na twoje stopy i wyskakuje na nie z ukrycia niczym na zdobycz? Być może poświęcasz na zabawę z kotem zbyt mało czasu, a on, by znaleźć ujście dla swojej energii, instynktu łowieckiego, potrzebuje także interakcji z tobą.
Pamiętaj, że nie chodzi o to, aby „wymęczyć” zwierzaka wieczorem, bawiąc się z nim przez pół godziny. Krótkie, ale kilkakrotnie powtarzane w ciągu dnia sesje zabawowe dadzą o wiele lepszy rezultat, zwłaszcza jeśli będą urozmaicone (zabawa łowiecka, mata węchowa, wyciąganie smaczków z zabawek na inteligencję, a może trening i nauka prostych komend?).
Dlaczego kot gryzie przedmioty?
Gryzienie różnych przedmiotów znajdujących się w domu to głównie cecha kociąt, które poznają świat i są ciekawe wszystkiego, ale upodobanie do gryzienia interesujących obiektów mogą wykazywać również koty dorosłe. Szczególnie „popularne” bywają kable. Może to się okazać dla kota niebezpieczne – jeśli zainteresuje się kablami podłączonymi akurat do napięcia.
- Najczęstszą przyczyną gryzienia kabli, oprócz wspomnianej ciekawości, z której większość kotów wyrasta, jest kocia nuda. Zapewnij swojemu pupilowi inne źródła rozrywki, a być może straci zainteresowanie kablami.
- Jeśli zwierzę zaczęło gryźć różne przedmioty nagle, choć wcześniej tego nie robiło, warto zainteresować się, czy z jego zdrowiem wszystko jest w porządku. Czasem gryzienie kabli spowodowane jest stanem zapalnym zębów lub przyzębia – kot stara się uśmierzyć ból właśnie poprzez gryzienie, które przynosi chwilową ulgę.
- Koty mogą gryźć niejadalne przedmioty również w przypadku innych chorób wywołujących ból, niekoniecznie w jamie ustnej, bądź przy anemii lub deficytach pokarmowych. Gryzienie czy ssanie przedmiotów (np. wełny) towarzyszy też niektórym problemom behawioralnym, obecnym zwłaszcza u kotów odłączonych zbyt wcześnie od matki.
Każda niepokojąca zmiana zachowania kota powinna być skonsultowana z lekarzem. Jeśli natomiast zdrowy (i wybawiony) kot upodobał sobie gryzienie kabli, nie pozostaje nic innego jak zniechęcić go do tego.
Możesz użyć odstraszaczy zapachowych, np. maści mentolowej czy octu. Najlepszym zabezpieczeniem mogą się jednak okazać specjalne osłonki na kable, dostępne w niektórych sklepach zoologicznych.
Jak oduczyć kota gryzienia i drapania – krok po kroku
Pierwszym i najważniejszym krokiem powinno być zawsze ustalenie przyczyny zachowania kota. Jeśli zwierzak jest zdrowy, a jego zachowanie nie jest też poważnym problemem behawioralnym, tylko po prostu nie wie, że sprawia ci ból, pamiętaj o kilku kwestiach:
• Jeśli kot gryzie i drapie podczas zabawy, przerywaj zabawę, mówiąc jednocześnie „nie wolno” i odsuń się od kota, dając mu chwilę na uspokojenie się.
• Komunikaty muszą być jasne – dłoń nie służy do gryzienia. Kieruj kocią energię i kocie ząbki na zabawki. Jeśli kot ma tendencję do łapania za nogę, nie pozwalaj na takie zabawy kiedy masz gołe nogi. Z czasem koty poznają różnicę między skórą a ubraniem i mogą ewentualnie chwytać nogę „uzbrojoną” w spodnie i skarpety. Aby nauczyć kota tej różnicy, możesz pozwolić mu złapać np. dłoń w rękawicy czy nogę w dżinsach.
• Szczególnie uważaj na właściwe wychowanie małego kotka. Nie prowokuj gryzienia, nie pozwalaj na zabawę dłońmi i stopami.
• Konsekwencja to podstawa! Jeśli ty będziesz przestrzegać zasad, ale inny domownik już nie, kot poczuje się zagubiony, ponieważ otrzyma sprzeczne komunikaty.
• Nigdy nie stosuj kar fizycznych – przynoszą one wyłącznie negatywne rezultaty i mogą pogłębić problemy behawioralne (albo je wywołać).
• Baw się z kotem regularnie.
• Stosuj pozytywne wzmocnienia – nagradzaj kota za pożądane zachowanie.
Oduczenie kota gryzienia wymaga czasu, cierpliwości i konsekwencji. Pamiętajmy, że każdy kot może wymagać indywidualnego podejścia. Ważne jest, abyśmy zidentyfikowali przyczyny gryzienia i dostosowali metody w oparciu o potrzeby i osobowość kota.
