Syndrom głaskanie-gryzienie jest znany wielu opiekunom kotów.
Dlaczego w czasie głaskania rozanielony zwierzak nagle przestaje mruczeć, porusza nerwowo ogonem, a następnie łapie zębami rękę? Czy to normalne zachowanie?
Dlaczego kot gryzie podczas głaskania? Nadmierna stymulacja
Różne koty mają różny próg tolerancji na pieszczoty – jeśli trwają one zbyt długo bądź są zbyt intensywne, zwierzę może się nimi zmęczyć i w końcu ugryźć głaszczącego w rękę. Nie robi tego bez ostrzeżenia – najpierw daje sygnały, takie jak nerwowe drganie koniuszka ogona, napięcie mięśni, rozszerzone źrenice, uszy położone na boki i nieco do tyłu.
Z czasem kot coraz silniej macha ogonem, a jeśli i to zostanie zignorowane, przechodzi do gryzienia. Notoryczny brak reakcji na ostrzegawczą mowę ciała może sprawić, że z czasem kot zaprzestanie przekazywania tych subtelnych komunikatów, a gryzienie stanie się bardziej gwałtowne.
Dlaczego w ogóle tak się dzieje? Prawdopodobnie większość kotów źle znosi nadmiar stymulacji dotykowej. Zbyt długo powtarzany bodziec prowadzi do pobudzenia zwierzęcia.
Ponadto zauważono, że u kotów niektóre połączenia nerwowe odpowiadające za przekazywanie bodźców dotykowych i bólowych są wspólne. Stąd też podejrzewa się, że intensywne, długotrwałe pieszczoty mogą po przekroczeniu pewnego progu nie być dla kota przyjemne, a wręcz powodować ból.
Dlatego przebodźcowany kot może przejawiać agresję – rzadko kiedy jednak atakuje bez ostrzeżenia. Naucz się czytać kocią mowę ciała i zaprzestań głaskania, kiedy mruczek zacznie mówić „stop”.
Dziwi Cię, że kot może mieć dosyć głaskania? Wykonaj prosty test – wybierz jeden punkt na swoim ręku i zacznij pocierać go palcem. Początkowo nie będzie Ci to przeszkadzało, ale czy po zaledwie minucie nie zacznie być irytujące i nieprzyjemne?
Głaskanie-gryzienie a nadwrażliwość na dotyk
Jak wspomniałam, próg tolerancji bodźców dotykowych jest różny u różnych kotów. Część mruczków może być długo głaskana. Są jednak i takie, u których obserwuje się nadwrażliwość na dotyk.
Nadwrażliwe koty mogą nie lubić dotykania w jakimś konkretnym miejscu bądź tolerować bardzo krótkie sesje głaskania. Nadmiar stymulacji wywołuje u nich irytację, rozdrażnienie – granica przyjemności i bólu jest u nich przekraczana dosyć szybko.
Nadwrażliwość może być skutkiem nadpobudliwości kota, która bywa po prostu cechą charakteru danego zwierzęcia, ale może też wynikać z błędów wychowawczych. Nadpobudliwe zwierzę silniej reaguje na bodźce. W przypadku takiego zwierzęcia pomocna może się okazać porada behawiorysty.
Niska tolerancja na dotyk często odnosi się do kotów, które w okresie socjalizacji nie miały wystarczająco intensywnego, pozytywnego kontaktu z człowiekiem. Dla wielu spośród tych zwierząt dłuższe pieszczoty mogą być źródłem stresu. Koty poprawnie zsocjalizowane generalnie czują się komfortowo także przy dłuższych „sesjach”.
Ból lub dyskomfort
Pamiętaj, aby rozróżniać nadwrażliwość będącą cechą typową dla danego kota od nadwrażliwości czy przeczulicy, która pojawia się nagle – może ona wskazywać na ból związany z jakąś dolegliwością, np. brzucha lub stawów.
Każda nagła, niepokojąca zmiana zachowania kota jest sygnałem, aby udać się z nim do lekarza. W tym przypadku tkliwość kończyn czy brzucha jest oznaką, że kot odczuwa ból w określonych partiach ciała i może reagować agresywnie na próby dotykania tych miejsc.
Kot gryzie w trakcie głaskania z obawy przed utratą kontroli
Koty w naturze są zarówno drapieżnikami, jak i potencjalnymi ofiarami. Są to stworzenia bardzo czujne i błyskawicznie reagujące na zmianę sytuacji. Nie lubią też okazywać słabości – co wie każdy opiekun, którego pupil długo ukrywał przed nim oznaki choroby i bólu.
Udomowienie kota wprowadziło do życia małego drapieżnika element bezpieczeństwa. Czasem jednak natura daje o sobie znać i zbyt długo pozostający w błogim komforcie kot łapie się na tym, że powinien odzyskać kontrolę nad sytuacją. A odzyskaniem tej kontroli jest nagłe przerwanie pieszczot – na przykład poprzez ugryzienie głaszczącej ręki.
Może to brzmieć dziwnie, ale w ten sposób kot nabiera pewności i wraca do równowagi w relacji z opiekunem.
Szczególnie często taki atak mimo okazywanego zaufania zdarza się, jeśli opiekunowi przyjdzie do głowy głaskanie kociego brzucha – najbardziej wrażliwej partii ciała, odsłanianej w geście zaufania. Część mruczków na to pozwala, ale dla większości jest to obszar nietykalny.
Niewłaściwa socjalizacja – problemy z inhibicją gryzienia
Jeśli kot podgryza cię podczas głaskania, może to być pokłosiem zbyt wczesnego odłączenia kociaka od matki i rodzeństwa. W okresie socjalizacji, gdy mały kot chłonie najwięcej wiedzy o świecie i o tym, „jak być kotem”, kształtują się prawidłowe zachowania i reakcje zwierzęcia.
Gdy kocięta bawią się ze sobą nawzajem oraz z matką, używają do tego zębów i pazurów, ucząc się, jak mocno mogą np. ugryźć, aby nie zadać drugiemu kotu bólu. Zbyt wcześnie odłączony od swojej rodziny kotek nie zna tych granic i dlatego później w relacjach z człowiekiem nie wie, w którym momencie powinien wyhamować.
Słowem, kociak, który nie przeszedł pełnej socjalizacji – minimum 12 tygodni – może gryźć, ponieważ nie nauczył się, że nie powinien tego robić. Może gryźć w czasie pieszczot, chociaż częściej będzie to robił podczas zabawy.
Gryzienie może być także efektem błędów opiekuna popełnianych w czasie zabawy z małym kotkiem. Nigdy nie należy pozwalać kociakowi bawić się dłonią, ponieważ przyzwyczai się on do takich zabaw i jako dorosły kot będzie traktował gryzienie ręki jako normalny element zabawy łowieckiej.
Czasem gryzienie w czasie zabawy może wskazywać również na to, że poświęcasz kotu za mało czasu, jest niewybawiony i po prostu się nudzi.
Podgryzanie z miłości
Należy rozróżnić gryzienie będące przejawem irytacji od podgryzania, które w ogóle nie ma podtekstu agresywnego. Koty poprzez gryzienie przejawiają swoją… czułość. Jest to oczywiście lekkie, delikatne ugryzienie, czy wręcz uszczypnięcie zębami, które nie ma na celu zranienia ani ostrzeżenia.
To jeszcze nawyk z dzieciństwa – kot pamięta, że jego matka, wylizując jego futerko, czasem je „podskubywała”. W tym wypadku możesz więc spokojnie głaskać dalej – kot właśnie to docenił! Czuje się przy Tobie bezpiecznie.
Co robić, aby kot nie nabrał nawyku gryzienia podczas głaskania?
Błędy w wychowaniu kociaka niełatwo odkręcić – wymaga to systematycznej pracy i konsekwencji.
- Aby oduczyć kota atakowania dłoni, kieruj jego uwagę na zabawkę za każdym razem, gdy szykuje się do gryzienia ręki.
- Nie karć go, tylko proponuj alternatywy. Najlepiej sprawdzą się tu zabawki dystansowe, takie jak wędki, które uniemożliwiają kotu kontakt z dłonią podczas zabawy.
- Jeśli pupil lubi bawić się w atakowanie i kopanie zabawki tylnymi łapkami, spraw mu odpowiednie do tego celu „kopacze”, np. porządnie uszyte zabawki z materiału wypełnionego kocimiętką albo matatabi, które zwierzak może chwycić w przednie łapki, a kopać tylnymi.
- Jeśli ataki na dłoń powtarzają się, natychmiast przerywaj kontakt i oddal się, pozwalając kotu się wyciszyć. W momencie ugryzienia możesz stanowczym głosem powiedzieć „nie wolno” – nie krzycząc, ale sygnalizując kotu, że coś jest nie tak.
Jak głaskać kota, aby sprawić mu przyjemność?
Jeśli jednak kot gryzie Cię podczas głaskania w wyniku niezadowolenia, zastanów się, co robisz nie tak. Być może nie odczytujesz sygnałów, które Ci wysyła, a może głaszczesz „zakazane” rejony, takie jak koci brzuszek?
Głaszcz kota delikatnie, w miejscach, w których najbardziej lubi: pod brodą i generalnie wokół pyszczka to lokalizacje, które lubi każdy kot. Pozwól zwierzęciu określić, jak długo powinny trwać pieszczoty.
Obserwuj pupila, jeśli mruży oczy i mruczy, jest zadowolony. Jeśli kot ma już dość pieszczot, nie przytrzymuj go na siłę i pozwól mu się oddalić, gdy tego chce.
