Czym jest dieta BARF?
Skrót BARF oznacza w języku angielskim Biologically Appropriate Raw Food – „biologicznie odpowiedni surowy pokarm”. Obecnie BARF należy do wiodących trendów dietetycznych w żywieniu psów i kotów. Twórcą BARF-u jest australijski lekarz weterynarii, Ian Billinghurst, który po wielu latach leczenia zwierząt cierpiących na rozmaite schorzenia, w tym alergie pokarmowe, przewlekłe biegunki i inne, zaczął zastanawiać się nad tym, jak właściwie powinna wyglądać prawidłowa dieta psów i kotów.
Przecież są to zwierzęta drapieżne! Ich układ pokarmowy jest znacznie krótszy od ludzkiego i niedostatecznie przystosowany do trawienia węglowodanów. I dlatego za najzdrowszą dietę dla psów i kotów uznał taką, która jest oparta na produktach surowych: mięsie, podrobach, kościach, niewielkiej ilości warzyw i owoców oraz na odpowiednio dobranych suplementach. Po pewnym czasie stosowania tej diety u swoich psów Billinghurst faktycznie zauważył poprawę stanu ich zdrowia.
Dieta BARF dla kota – wprowadzenie
W przeciwieństwie do psów, koty nie są względnymi, lecz ścisłymi mięsożercami. Kot nie jest w stanie żyć na diecie roślinnej, a jego układ pokarmowy nie jest przystosowany do trawienia węglowodanów złożonych. Niskiej jakości karmy gotowe składają się niestety głównie z węglowodanów pochodzących ze zbóż. Podawanie ich kotu może więc prędzej czy później przełożyć się na problemy zdrowotne.
Można powiedzieć, że tylko jadłospis oparty na wysokomięsnych karmach lub na mieszankach BARF jest odpowiednią dietą dla tego drapieżnika. Nie oznacza to jednak, że każdy kot z łatwością da się przestawić na BARF. Kot zbyt szybko przestawiony na nową dietę może cierpieć na dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
Niejeden opiekun mruczka-indywidualisty zna ponadto kocie możliwości jeśli chodzi o „wybrzydzanie”. Przestawienie na BARF może więc wymagać całych pokładów cierpliwości. Często bowiem koty przyzwyczajone do smaku karm gotowych nie chcą jeść surowego mięsa. Dlatego zacznij od przestawienia kota najpierw na karmę wysokomięsną, bezzbożową.
Krok 1 - wprowadzenie nowej karmy
Wprowadzenie nowej karmy polega na mieszaniu jej ze starą, do której kot jest przyzwyczajony, i stopniowym zwiększaniu udziału nowej karmy kosztem wcześniejszej. Jednocześnie zadbaj, aby kot więcej pił – poustawiaj w domu kilka misek z wodą, żeby miał zawsze do którejś swobodny dostęp. Dobrym rozwiązaniem są też fontanny (niektóre koty preferują pić wodę bieżącą).
Krok 2 - naucz kota jedzenia o stałych porach
W międzyczasie skończ ze stałym dostępem do suchej karmy i wprowadź 2–3 posiłki dziennie. Jeśli kot nauczy się jedzenia o określonej porze, o tych godzinach, a nie innych, będzie oczekiwał pokarmu. O wiele łatwiej będzie też przestawić na nową dietę głodnego, czekającego na posiłek kota niż najedzonego mruczka chrupiącego od czasu do czasu „suche”.
Krok 3 - wprowadź do diety mięso
Przy 2 lub 3 posiłkach złożonych z mokrej karmy możesz zacząć wprowadzać do diety mięso – najpierw gotowane, najlepiej drobiowe. Przemycaj kawałki w mokrej karmie, w trakcie jednego z posiłków, stopniowo zwiększając ilość mięsa. Kiedy dojdziesz do momentu, gdy cały posiłek jest mięsny, gotuj mięso coraz krócej, aż do momentu, gdy będzie tylko sparzone.
Krok 4 - wprowadź surowe mięso
Następnym krokiem jest wprowadzenie surowego mięsa – najpierw również po trochu, ukrytego w mokrej karmie. Niektóre koty będą preferowały kawałki mięsa, inne mięso zmielone. Spróbuj podać jeden posiłek złożony tylko z niewielkiej ilości surowego mięsa – powinien to być główny posiłek, na który kot zjawia się najbardziej głodny. Jeśli kot grymasi, możesz obsypać mięso pyłem z suchej karmy, którą kot lubił.
Z czasem modyfikuj główny, mięsny posiłek, wprowadzając (jak zwykle po trochu, mieszając ze znanym pokarmem) nowe rodzaje mięs i podrobów. Podawaj jednak wciąż dwa posiłki złożone z mokrej karmy do momentu, gdy nabierzesz pewności, że kot lubi mięso.
Krok 5 - wprowadź mieszankę BARF
Z czasem komponuj mięsny posiłek tak, aby coraz bardziej przypominał mieszankę BARF. Podawaj zmielone mięso, wymieszane z podrobami i suplementami – możesz zacząć od tauryny i wapnia. Możesz też dodawać niewielkie kawałki surowej ryby (np. łososia). Gdy jeden posiłek będzie już 100-procentowym BARF-em, zastąp mięsem kolejny posiłek złożony z mokrej karmy, a niedługo potem – trzeci, ostatni.
Mięso na BARF dla kota można częściowo zmielić (takie najłatwiej łączy się z suplementami), można także pokroić lub przepuścić przez szarpak. Mięso mielone może stanowić ok. 1/3 porcji. Nie jest to jednak niezbędne – wiele zależy od naszych możliwości oraz od upodobań kota. Niektóre zwierzęta nie chcą jeść mielonego mięsa i akceptują wyłącznie odpowiedniej wielkości kawałki.
Jadłospisy BARF dla kota – właściwa kompozycja
W porównaniu do psa kot ma wyższe zapotrzebowanie na białko, taurynę, witaminę A i kwas arachidonowy. Jego system trawienny nie jest przystosowany do trawienia węglowodanów. Koty nie odczuwają smaku słodkiego. Mają za to szczególne wymagania co do smaku i właściwej tekstury pokarmu. Innymi słowy, bywają wybredne. Stąd przestawianie kota na BARF może trwać dłużej niż „przekonanie” do tej diety psa.
Generalnie założenia diety BARF dla kota są podobne jak w przypadku psa, choć u kota podajemy procentowo więcej mięsa. Kot jest karmiony surowym mięsem wraz z kośćmi, podrobami, suplementami oraz niewielką ilością warzyw i owoców.
- Mięso i podroby powinny stanowić zdecydowaną większość w mieszance: 90–95%, w tym 70–75% mięsa i do 20% podrobów.
- 10% mieszanki stanowią dodatki, czyli warzywa, owoce, algi, jaja, olej rybny (z tego warzywa i owoce łącznie nie powinny stanowić więcej niż 5% całości).
Dobowa porcja mieszanki BARF dla kota powinna stanowić od 3 do 5% jego masy ciała. Podobnie jak u psów, dokładna ilość zależy od wieku, trybu życia i masy ciała zwierzęcia.
Tutaj również pomocne są kalkulatory barfowe. Kot o masie ciała 5 kg powinien otrzymywać od 150 do 250 g mieszanki BARF dziennie. Obserwując zwierzę, szybko zorientujesz się, jaka ilość jest optymalna.
Warto, aby w kocim jadłospisie znalazło się zarówno mięso zmielone, jak i pokrojone na kawałki (żując mięsne kawałki, kot czyści zęby, co zapobiega tworzeniu się kamienia nazębnego). Powinno to być mięso pochodzące od różnych zwierząt – przynajmniej 4 gatunków. Surowe lub ugotowane warzywa i owoce należy zblendować. Do mieszanki dodać można ponadto nieco wody oraz żółtko jaja kurzego, a także suplementy:
- taurynę,
- mączkę ze skorupek jaj (suplement wapnia, ew. można zastąpić je węglanem wapnia lub cytrynianem wapnia),
- drożdże browarnicze (suplement witamin z grupy B),
- suszoną hemoglobinę (suplement żelaza),
- algi morskie (mączka z alg to suplement jodu),
- olej rybny (kotu nie podajemy olejów roślinnych – obciążają trzustkę),
- suplement witaminy E.
-
Składniki mieszanki połącz dokładnie z mięsem, aby wszystko stanowiło jedną masę, podziel na równe porcje i włóż je do zamrażarki. Kolejne porcje najlepiej rozmrażać w lodówce.
Jakich produktów nie wolno podawać kotu?
Nie wolno podawać kotom wieprzowiny oraz dziczyzny z niepewnych źródeł, m.in. ze względu na możliwość wystąpienia choroby Aujeszkyego.
Z diety należy absolutnie wykluczyć także niektóre produkty roślinne, w tym winogrona i rodzynki (uszkadzają nerki i mogą przyczynić się do śmierci zwierzęcia), awokado, rabarbar, fasolę, czosnek, cebulę i inne warzywa cebulowe, brzoskwinie, morele. Jabłka można podawać tylko bez pestek.
Jeśli kot nie chce jeść kości, należy zastąpić je suplementem wapnia lub sproszkowanymi skorupkami jaj (w ilości 2 łyżeczek na kilogram mięsa). Absolutnie niezbędnym suplementem jest natomiast tauryna, której niedobór prowadzi do chorób serca, zaburzeń widzenia, a u młodych zwierząt do niedostatecznego rozwoju mózgu i układu nerwowego.
Podobnie jak u psów, tak u kotów należy ściśle kontrolować ilość zjadanej wątroby, która zawiera dużo witaminy A, a jej nadmiar jest bardzo szkodliwy. Wątroba nie może stanowić więcej niż 5% dziennej porcji.
Potencjalne problemy wiążące się z dietą BARF
Przestawienie kota na BARF może okazać się bardzo korzystnym krokiem – zmiana diety na mięsną pomogła już niejednemu zwierzęciu pozbyć się problemów trawiennych, alergii pokarmowych, kamienia nazębnego, nadwagi, problemów skórnych. Sierść kotów karmionych mieszankami BARF jest błyszcząca i mocna. Dieta mięsna pozytywnie wpływa też na stawy, a więc i ogólną kondycję fizyczną kota.
Istnieje jednak kilka kwestii, które musisz wziąć pod uwagę:
- przygotowywanie mieszanek jest czasochłonne – zwłaszcza na początku, kiedy musisz opanować podstawy przyrządzania mieszanek. Z czasem nabierzesz wprawy!
- szczególną ostrożność zaleca się w przypadku zwierząt starszych czy mających problemy z nerkami lub wątrobą – źle reagują one na wysoką zawartość białka w pokarmie,
- BARF-u nie zaleca się wprowadzać u zwierząt mających częste biegunki wynikające z przewlekłych chorób przewodu pokarmowego; w przypadku innych schorzeń przewlekłych należy zmodyfikować elementy diety pod kątem potrzeb chorego zwierzęcia;
- częstym problemem jest odpowiednie dobranie dawek wapnia i fosforu, a także jodu, cynku, miedzi,
- konieczność kontrolowania podaży witaminy A – możliwość wystąpienia hiperwitaminozy przy zbyt dużej ilości wątroby w posiłkach,
- konieczność suplementowania witamin D i E oraz – koniecznie! – niezbędnej kotom tauryny (gotowe karmy dla kotów zawsze są wzbogacane tauryną),
- żywienie mięsem zawierającym tkankę tarczycy, czyli z okolic głowy i szyi, może prowadzić do nadczynności tarczycy,
- niebezpieczeństwo obecności bakterii E.Coli, Salmonella, Campylobacter,
- niebezpieczeństwo zarażenia się pasożytami – z tego powodu należy kupować mięso tylko z pewnych źródeł (w wyniku obróbki termicznej pasożyty giną, natomiast surowe mięso z przypadkowego targu może być potencjalnie niebezpieczne), a także minimum co 3 miesiące, a najlepiej co miesiąc, zanosić próbki kału do badania i w razie potrzeby odrobaczyć kota,
- podczas przygotowywania posiłków BARF niezbędne jest restrykcyjne przestrzeganie zasad higieny.
Dieta BARF z założenia ma być dietą zdrową – pamiętaj więc, aby starannie dobierać mięso i podroby, których używasz to komponowania mieszanek. Powinno to być mięso przebadane weterynaryjnie, pochodzące od zdrowych, młodych zwierząt. Musi to być mięso świeże, dopuszczone do spożycia przez ludzi, a najlepiej pochodzące z gospodarstw ekologicznych
