Bazując na powszechnym przekonaniu, że psy nie potrafią odróżniać kolorów, wiele osób twierdzi, że pupile widzą świat wyłącznie w odcieniach szarości. Nic bardziej mylnego – wzrok psa jest dużo bardziej zaawansowanym zmysłem, niż mogłoby się wydawać. Jak widzi pies, czy psy widzą kolory i dlaczego warto dłużej zastanowić się nad kolorem podsuwanych im zabawek? Sprawdźmy!
Jak psy widzą świat?
By dobrze zrozumieć, jak widzi pies, warto przyjrzeć się mechanizmom, które determinują jego percepcję i odróżniają ją od naszej wizji świata. Warto wiedzieć, że choć oko psa i oko człowieka zbudowane są na podobnym planie, ich funkcjonowanie i powiązania z innymi zmysłami są zgoła odmienne. Ludzka ocena sytuacji bazuje przede wszystkim na wzroku, bo to właśnie system wzrokowy dominuje w naszym mózgu.
Pies zaś w dużo mniejszym stopniu polega na tym, co widzi, gdyż wielu intensywnych bodźców dostarczają mu pozostałe systemy zmysłowe, przede wszystkim węch. Docierające do jego mózgu sygnały wzrokowe mają zatem tylko potwierdzać informacje zdobyte za pośrednictwem węchu czy słuchu.
Wzrok psa, generalnie „uboższy” niż wzrok człowieka, jest jednak dużo lepiej przystosowany do widzenia przy słabym oświetleniu. Skąd ta różnica? Odpowiada za nią proces ewolucji, który u danych gatunków wyostrzał i doprowadzał do perfekcji te zmysły, które były im najbardziej potrzebne.
Dla człowieka i jego przodków najważniejsza była dobra ostrość widzenia i umiejętność rozróżniania szerokiego spektrum kolorów, by dostrzegać wśród liści małe dojrzałe jagody i orzechy. Pies jest zaś potomkiem mięsożernych myśliwych, dla których kluczowe było tropienie i pościg za ofiarą po ziemi – najczęściej w stłumionym świetle zmierzchu i świtu. Z tego również powodu psy znacznie lepiej widzą obiekty, które się poruszają niż te statyczne.
Jak pies widzi w nocy?
Te ewolucyjne uwarunkowania wpłynęły na rozwój budowy oka psa, a w efekcie na to, jak psy widzą w ciemności.
Co więcej, psie oko posiada tzw. makatę odblaskową, znajdującą się tuż za siatkówką. Przekierowuje ona promienie świetlne z powrotem na siatkówkę, co pozwala na wyłapanie większej ilości fotonów. Ciekawy efekt uboczny tego anatomicznego szczegółu można zaobserwować na zdjęciach, które robimy sobie z naszymi pupilami po zmroku. Dzięki makacie ich oczy w blasku fleszy świecą żółtym lub zielonym światłem, nasze – pozbawione makaty – odznaczają się czerwienią.
Badania wykazały, że psu wystarczy jedna czwarta światła potrzebnego człowiekowi, by dobrze widzieć w nocy. Dzieje się tak za sprawą sporej powierzchni rogówki, dużej źrenicy i dużej soczewki, która skutecznie skupia światło.
Ta ostatnia jednak znacznie ogranicza ostrość wszystkiego, co widzi pies – psie oko nie jest w stanie tak sprawnie jak ludzkie zmieniać kształtu soczewki i w ten sposób dostosowywać ostrości widzenia z bliska i z daleka.
Zapisz się na nasz cotygodniowy newsletter!
Jakie kolory widzi pies?
Wiemy już, jak widzi pies przy ograniczonej ilości światła. Przejdźmy teraz do kwestii dla wielu najbardziej interesującej – czy psy mają problem z rozróżnianiem kolorów? Przez lata uważano, że wzrok psa nie jest przystosowany do rozróżniania barw i że psia wizja świata utrzymana jest w odcieniach szarości.
Badania przeprowadzone w latach 80. przez naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego dowiodły, że psy są w stanie rozpoznawać niektóre kolory.
Za rozróżnianie barw zarówno w oku psa, jak i w oku człowieka odpowiadają umieszczone na siatkówce receptory światłoczułe zwane czopkami. W procesie ewolucji u człowieka rozwinęły się trzy rodzaje czopków wrażliwych na kolory czerwony, zielony i niebieski. Wspólna aktywność różnych fotoreceptorów sprawia, że jesteśmy w stanie rozróżniać szerokie spektrum barw (ok. 10 milionów kolorów).
A jak widzi pies? W jego oku znajduje się znacznie mniej czopków niż w ludzkim, co więcej – dysponuje on tylko dwoma rodzajami fotoreceptorów, wrażliwymi na odcienie żółtego i niebieskiego. Oznacza to, że pies może widzieć barwy, ale ich paleta jest znacznie węższa niż u człowieka.
Różne odcienie zielonego, żółtego i pomarańczowego psy zidentyfikują jako żółtawe, zaś tony niebieskie i fioletowe będą po prostu odbierane jako niebieski.
Jako że nie występują u nich fotoreceptory wrażliwe na kolor czerwony, jest on dla nich trudnym kolorem – najprawdopodobniej odbiera go jako ciemnoszary lub wręcz czarny.
Jeśli więc podczas jednego ze spacerów z Twoim pupilem zaobserwujecie tęczę, Ty (o ile nie masz problemów z postrzeganiem kolorów) zobaczysz kolejno pas fioletowy, niebieski, niebieskozielony, zielony, żółty, pomarańczowy i czerwony. W oczach Twojego psa będą to zaś ciemnoniebieski, jasnoniebieski, szary, jasnożółty, ciemnożółty (prawie brązowy) oraz bardzo ciemny szary.
Pole widzenia czworonoga: wrażliwość na ruch i światło
Psi wzrok jest dużo bardziej czuły na ruch niż wzrok ludzki. Psy potrafią dostrzec poruszający się obiekt nawet z odległości kilometra.
Warto o tym pamiętać i w kontaktach z psami nie wykonywać zbyt gwałtownych ruchów, jeśli oczekujemy od nich spokoju, a także nie uciekać, jeśli obawiamy się psa.
Tę zasadę dobrze widać w trakcie zabaw - szarpak czy patyk są atrakcyjne tak długo, jak są w ruchu. Gdy tylko zabawka jest nieruchoma, przestaje być atrakcyjna.
Shutterstock
Psy i kolory – zabawki i akcesoria
Wiesz już, jak widzi pies i jakie kolory odbiera jego oko. Warto więc zastanowić się, jak przekłada się to na kolory zabawek i akcesoriów obecnych w psim otoczeniu na co dzień. Co ciekawe, najpopularniejsze kolory psich zabawek do aportowania to dziś pomarańczowy i czerwony.
Ludziom te barwy łatwo rzucają się w oczy, więc czasem trudno nam zrozumieć, dlaczego pies nie zauważył czerwonej czy pomarańczowej piłeczki i w jej zlokalizowaniu musiał pomagać sobie nosem.
Gdy jednak zastanowimy się, jak psy widzą kolory, sytuacja stanie się jasna – dla psa pomarańczowa zabawka jest niemal w tym samym kolorze, co zielona trawa, na którą upadła, a czerwoną, ciemniejszą nawet od podłoża, jeszcze trudniej znaleźć...
Jeśli chcesz ułatwić i uprzyjemnić swojemu psu zabawę na świeżym powietrzu, lepiej wybierz zabawki dobrze widoczne dla niego, a nie dla Ciebie. Odpowiedni dobór ich barwy zależy przede wszystkim od koloru podłoża.
Bardziej uniwersalne będą natomiast akcesoria łączące kolory niebieski i żółty, które pies rozróżnia bez trudu.Świadomość tego, jak widzi pies i jakie kolory jest w stanie rozróżniać, pozwala dużo lepiej zrozumieć wiele codziennych zachowań i wyborów naszych podopiecznych.
Pies, jak zostało wspomniane, używa bowiem wzroku zgoła inaczej niż człowiek – nie po to, by ocenić i rozeznać się w sytuacji, a raczej po to, by potwierdzić to, co już wie na podstawie innych bodźców zmysłowych. Świat oczami psa to nieco inna rzeczywistość niż ta, w której porusza się jego właściciel. Warto pamiętać o tym na co dzień!
Bibliografia:
1. S. Coren, Tajemnice psiego umysłu, s. 27-43, Łódź 2016
2. A. Horowitz, Oczami psa. Co psy wiedzą, myślą i czują, s. 125-140, Warszawa 2017
