To najczęstszy rodzaj kardiomiopatii diagnozowany u kotów. Szacuje się, że występuje aż u 70% wszystkich kocich pacjentów leczonych kardiologicznie.
Wiadomo też, że u niektórych ras np. u kotów brytyjskich lub maine coon’ów występuje częściej, niż u innych. Jak rozpoznać i leczyć to schorzenie?
Kardiomiopatia przerostowa u kota – co to za choroba?
Kardiomiopatia przerostowa (hypertrophic cardiomyopathy , w skrócie HCM) to wrodzona choroba mięśnia sercowego.
Polega ona na pogrubieniu ściany komory serca i mięśni brodawkowatych, przez co mięsień sercowy nie jest w stanie się efektownie kurczyć. Prowadzi to do niewydolności układu krążenia i może być bezpośrednim zagrożeniem życia dla czworonoga.
Zmiany mogą dotyczyć zarówno ściany lewej komory serca, jak i prawej, choć częściej występują w komorze lewej. Ściana komory mięśnia sercowego staje się coraz grubsza i mniej elastyczna, przez co nie jest w stanie się efektownie kurczyć, a podczas rozkurczu komora nie napełnia się dostatecznie dużą objętością krwi.
Co to oznacza dla organizmu kota?
- mniejsza objętość krwi jest pompowana na obwód ciała zwierzęcia, przez co komórki i tkanki są niedotlenione i pozbawione energii niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania;
- jeśli stan jest poważny, może dojść do zastoinowej niewydolności serca;
- zwiększa się ryzyko powstania zakrzepu w lewym przedsionku serca, dlatego kot jest narażony na wystąpienie choroby zakrzepowo-zatorowej;
- mięsień sercowy jest niedostatecznie ukrwiony, dlatego zwiększa się ryzyko zawału tego narządu.
HCM u kota – przyczyny
Schorzenie jest znane od lat i często diagnozowane u kotów, mimo to jego dokładne przyczyny wciąż nie zostały poznane. Wiadomo, że kardiomiopatia u kotów jest związana z mutacją MyBPC, ale istnieją dowody, które sugerują, że może to być choroba polietiologiczna (wywoływana przez więcej, niż jeden czynnik).
Inne możliwe przyczyny kardiomiopatii przerostowej u kotów to między innymi:
- nieprawidłowości w budowie kolagenu;
- nieprawidłowości w budowie miozyny, czyli białka budulcowego mięśni;
- zaburzenia metabolizmu wapnia w komórkach mięśnia sercowego;
- wysokie stężenie hormonu wzrostu we krwi kota.
Jakie rasy chorują najczęściej na niewydolność serca?
Wykazano, że u kotów rasy maine coon i ragdoll za rozwinięcie się choroby odpowiedzialna jest mutacja w genie MyBPC. Mutacja jest dziedziczna, dlatego koty, u których wykryto nieprawidłowość w obrębie tego genu powinny być wyeliminowane z dalszej hodowli, czyli wykastrowane.
Co ciekawe, u sfinksów i kotów brytyjskich krótkowłosych nie stwierdza się mutacji w obrębie genu MyBPC, dlatego w ich przypadku przyczyny predyspozycji rasowych wciąż pozostają istotą badań naukowców.
Musisz wiedzieć, że kardiomiopatia przerostowa występuje nie tylko u kotów rasowych, ale także u mieszańców.
Objawy choroby
Choroba może przez długi czas rozwijać się bezobjawowo i nie dawać absolutnie żadnych objawów. Schorzenie jest wówczas najczęściej diagnozowane przypadkowo przez lekarzy weterynarii, podczas rutynowego badania klinicznego. U takich kotów stwierdza się najczęściej łagodną postać choroby.
Wyróżnia się też postać umiarkowaną i ciężką. To właśnie takie postacie choroby dają objawy, które niepokoją zatroskanych opiekunów. Chorują głównie koty dorosłe w wieku 5-9 lat, choć nie tylko. U ragdoll’i i sfinx’ów objawy mogą pojawić się przed ukończeniem 2 roku życia.
Schorzenie rzadziej dotyczy niespełna rocznych kotów lub tych bardzo starych, ale może rozwinąć się w każdej grupie wiekowej. Co ciekawe, kocury chorują częściej, niż kotki.
Zdarzają się jednak przypadki nagłej śmierci sercowej, która jest jedynym objawem schorzenia. To wbrew pozorom bardzo częsty scenariusz, którego niestety nie zawsze da się uniknąć.
Objawy kardiomiopatii przerostowej u kotów:
- trudność z oddychaniem, duszność;
- szybkie męczenie się;
- brak apetytu lub obniżony apetyt;
- zimne (w porównaniu do reszty ciała) tylne kończyny;
- bolesność tylnych kończyn;
- sinica;
- wymioty;
- zapaść;
- nagła śmierć bez innych objawów.
Objawy schorzenia są niespecyficzne, dlatego nie wskazują od razu na kardiomiopatię. Wielu opiekunów nie zdaje sobie sprawy, że zmiany w zachowaniu pupila nie wynikają ze starości (choroba ujawnia się zazwyczaj u dorosłych kotów lub seniorów), a właśnie z niewydolności układu krążenia, do której prowadzi kardiomiopatii przerostowa.
Skutkiem zastoinowej niewydolności serca może być zator tętnicy płucnej, w wyniku którego dochodzi do paraliżu kończyn miednicznych z ich wychłodzeniem i z zanikiem fali tętna na tętnicach udowych.
Takie zmiany są w większości przypadków nieodwracalne. Jedynie w nielicznych przypadkach udaje się odzyskać czucie w kończynach po szybkim podaniu warfaryny lub heparyny, które skutecznie rozpuszczą zakrzep tamujący przepływ krwi do tylnych łap.
Kardiomiopatia przerostowa u kota – rozpoznanie
Objawy HCM są niespecyficzne, można łatwo je pomylić z infekcją wirusową lub spadkiem aktywności, który wynika z naturalnego procesu starzenia się organizmu.
Dlatego ze wszystkimi wątpliwościami należy się zgłosić do przychodni weterynaryjnej. Doświadczony lekarz weterynarii może postawić rozpoznanie na podstawie wywiadu z opiekunem i badania klinicznego, w którym stwierdzi:
- obecność rytmu cwałowego;
- nasilone uderzenia koniuszkowe;
- szmer skurczowy;
- stłumione tony serca (w przypadku obecności płynów w klatce piersiowej);
- niskie tętno/ zanik tętna na tętnicach udowych.
Pamiętając, że choroba może przebiegać bezobjawowo, kota należy badać regularnie u lekarza weterynarii raz na pół roku lub rok, np. przy okazji szczepienia lub odrobaczania.
Zorientuj się, gdzie w twojej okolicy przyjmuje lekarz weterynarii, który specjalizuje się kardiologii kotów i umów się na wizytę ze swoim czworonogiem.
Specjalista wykona trzy najważniejsze badania, które pozwalają rozpoznać chorobę, która nie daje objawów lub daje niespecyficzne objawy:
- badanie echokardiograficzne (USG);
- badanie elektrokardiograficzne (EKG);
- badanie radiologiczne klatki piersiowej (RTG).
Kardiomiopatia przerostowa u kotów – leczenie
Celem terapii jest zmniejszenie ciśnienia końcoworozkurczowego, zapobieganie zakrzepom przez rozrzedzanie krwi, zmniejszenie obrzęku płuc i poprawa natlenienia komórek serca. Schemat leczenia jest różny, w zależności od wyników badań dodatkowych, wieku kota, jego ogólnego stanu zdrowia i rokowania.
Niestety, kardiomiopatii nie da się wyleczyć i musi o tym wiedzieć każdy opiekun. To choroba postępująca, której objawy można spróbować złagodzić za pomocą leków farmakologicznych.
Leczenie kota z kardiomiopatią przerostową bezobjawową
Rozpoczęcie leczenia HCM, u którego badania dodatkowe wykazały obecność nieprawidłowości, ale nie wystąpiły jeszcze objawy typowe dla schorzenia jest kontrowersyjne.
Część lekarzy zaleca jedynie monitorować stan mruczka, a inni (w zależności od wyników), zalecają przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych lub beta-blokerów.
Leczenie kota z kardiomiopatią przerostową objawową
Leczenie polega na stosowaniu leków z kilku grup, które w pierwszej kolejności mają ustabilizować ogólny stan mruczka, będą przeciwdziałać zastoinowej niewydolności serca i chorobie zakrzepowo-zatorowej. W przypadku stwierdzenia zastoinowej niewydolności serca konieczna jest hospitalizacja.
Kardiomiopatia przerostowa u kota – leki
- furosemid – wypłukuje nadmiar wody z organizmu, przez co obrzęk płuc się zmniejsza;
- spironolakton – działa podobnie jak furosemid, ale nie wypłukuje potasu z organizmu (stosowany czasem w połączeniu z furosemidem);
- diltiazem – zmniejsza częstotliwość pracy serca i zwiększa rozluźnienie w czasie rozkurczu;
- atenolol – zwalnia rytm zatokowy i wyrównuje niemiarowość komór (stosowany zamiast diltiazemu);
- pimobendan – usprawnia funkcję rozkurczową serca;
- kwas acetylosalicylowy – obniża ryzyko wystąpienia zakrzepów i zatorów;
- nitrogliceryna – wykorzystywana w celu szybkiej stabilizacji kota z obrzękiem płuc;
- warfaryna i heparyna – rozrzedzają krew; stosowane u kotów, u których występuje duże ryzyko powstania zakrzepu lub w stanie nagłego paraliżu kończyn miednicznych.
Dobór leku lub kombinacji leków i dawek należy pozostawić specjaliście. Pierwszym krokiem jest ustabilizowanie funkcji życiowych kota. Poprawa następuje zazwyczaj w ciągu 24-48 godzin od momentu rozpoczęcia terapii.
Kolejnym etapem jest modyfikacja leczenia, która polega na znalezieniu najmniejszej skutecznej dawki leków i zastąpieniu wszystkich farmaceutyków podawanych dożylnie tymi w tabletkach.
Kardiomiopatia przerostowa u kota – rokowania
Rokowanie dla kota z kardiomiopatią przerostową jest bardzo różne. Wszystko zależy od tego, czy i jakie kot ma objawy, jak wyglądają wyniki badań dodatkowych, jak mruczek się czuje i jak zareagował na rozpoczęte leczenie.
Koty z łagodną lub umiarkowaną kardiomiopatią przerostową przeżywają zazwyczaj około 3-6 lat. Czas przeżycia znacznie się skraca (do kilku tygodni lub miesięcy), jeśli u kota stwierdza się niewydolność serca.
Choroby kotów
