Ustalenie faktycznej przyczyny alergii pokarmowej może być procesem trudnym i długotrwałym – jest ono jednak konieczne dla dobrego samopoczucia i funkcjonowania naszego pupila. Szczególnie że, w wielu przypadkach, dolegliwość ta może trwać przez wiele lat i konieczne jest wyeliminowane na stałe szkodliwych alergenów. Jak rozpoznać, że kot ma alergię i jak poprawić jakość życia kota z alergią?
Czym jest alergia u kota? Różnice pomiędzy alergią a nietolerancją pokarmową
Bardzo często te dwa pojęcia są ze sobą mylone, a co gorsza – stosowane zamiennie. Wszystko za sprawą podobnych objawów, które w wypadku nietolerancji i alergii pokarmowej u kota mogą wyglądać podobnie. Dolegliwości te mają jednak zupełnie inne podłoże i różnią się przebiegiem oraz procesem leczenia.
Alergia pokarmowa u kota
Alergia pokarnowa u kota jest chorobą o podłożu immunologicznym, która stanowi indywidualną i niepożądaną reakcję na składnik zawarty w pożywieniu. Uczulający składnik nazywany jest alergenem i powoduje on pojawienie się objawów klinicznych. Każdy rodzaj pokarmu, który zawiera będzie wywoływał u zwierzęcia reakcję alergiczną.
Przyczynę takiej reakcji należy upatrywać w indywidualnej nadwrażliwości i nieprawidłowych procesach leżących po stronie układu pokarmowego. Alergia pokarmowa znacznie częściej dotyka koty niż psy i zazwyczaj objawia się problemami skórnymi, rzadziej zaburzeniami układu pokarmowego.
Do chorób alergicznych występujących u kotów zalicza się alergię pokarmową, alergiczne pchle zapalenie skóry, atopowe zapalenie skóry oraz alergię kontaktową.
U kotów zwykle obserwuje się alergię pokarmową na zboża (zwłaszcza na gluten pszenny), na konkretne białka mięsa (często jest to wołowina, drób, jagnięcina), soję, produkty mleczne, niektóre ryby, jajka.
Nie zawsze zdajemy sobie jednak sprawę, że często to niekoniecznie dany produkt spożywczy może uczulać, lecz wszelkie elementy do niego dodawane: barwniki, aromaty, zagęszczacze i inne.
Również surowe mięso podawane kotu nie zawsze jest wolne od takich niebezpieczeństw – to z niższej półki może zawierać antybiotyki czy inne substancje, które mogą później wywołać niepożądane reakcje. Czasem zdarza się też u kota alergia na karmę suchą – zwykle jest to nadwrażliwość na roztocza znajdujące się na powierzchni chrupek.
Nietolerancja pokarmowa u kota
Nietolerancja pokarmowa nie jest związana z układem odpornościowym zwierzęcia, lecz z zaburzeniami enzymatycznymi procesu trawienia. Jest to niepożądana reakcja organizmu o charakterze nieimmunologicznym, następująca w wyniku spożycia określonego produktu, który jest tolerowany przez zwierzęta zdrowe.
Zwykle oznacza ona dolegliwości ze strony układu pokarmowego (nieregularne lub luźne stolce i wymioty pojawiające się krótko po zjedzeniu posiłku) oraz dolegliwości skórne, takie jak lekki łupież czy zmiany w postaci grudek, strupków w okolicach głowy i szyi lub rumieni.
Objawy alergii pokarmowej u kota
W dużej ilości przypadków alergia pokarmowa u kota może przypominać choroby skórne, w tym atopowe zapalenie skóry (AZS), przez co nierzadko jest trudna do rozpoznania. Do podstawowych jej objawów zalicza się:
- silny świąd,
- zmiany skórne w postaci zaczerwienienia, łupieżu, pokrzywki, strupków,
- zdarza się opuchlizna wokół pyszczka,
- potrząsanie głową i częste drapanie się, szczególnie w okolicach głowy i uszu,
- intensywne wylizywanie – mogące prowadzić do powstawania ran lub miejscowych wyłysień,
- zły stan sierści,
- osowiałość.
Dodatkowo kot cierpiący na alergię pokarmową może cierpieć na nawracające stany zapalne uszu, warg, opuszek łap i przestrzeni między opuszkami, gruczołów okołoodbytniczych.
Zmiany te są najczęściej symetryczne. Przy silnej alergii zdarzają się także problemy z oddychaniem, kaszel.
W przypadku zaobserwowania któregoś z wymienionych wyżej objawów, należy udać się do lekarza weterynarii, który zaleci dalsze postępowanie. Przy podejrzeniu alergii pokarmowej u kota konieczne będzie przede wszystkim wykluczenie innych chorób dających podobne objawy oraz ewentualnych powikłań powstałych w wyniku infekcji bakteryjnych lub grzybiczych (bądź powikłań poantybiotykowych).
Warto wiedzieć, że diagnostyka tego rodzaju dolegliwości może być procesem długotrwałym, który wymaga od lekarza weterynarii – a także, a może przede wszystkim, od opiekuna – bardzo uważnego obserwowania zwierzęcia i jego reakcji. Aby alergia mogła być skutecznie leczona, niezbędne jest jej właściwe zdiagnozowanie.
W jaki sposób diagnozuje się alergię pokarmową u kota?
Istnieje możliwość wykonania testów alergicznych u kota, jednakże mogą one dawać niemiarodajne wyniki. Zdaniem części weterynarzy takie testy z krwi i oznaczenie potencjalnych alergenów daje rezultaty niejednoznaczne, które nie sposób traktować jako wiarygodne potwierdzenie nadwrażliwości na dany alergen.
Lekarz weterynarii stawia wstępną diagnozę na podstawie wywiadu z opiekunem. W przypadku kotów rasowych pomóc może wiedza o rodzinnych czy nawet rasowych predyspozycjach do alergii (np. koty syjamskie chorują na choroby alergiczne częściej niż koty innych ras).
Alergia nabyta może się niestety ujawnić w dowolnym momencie. Koniecznie należy wykluczyć u kota alergiczne pchle zapalenie skóry czy atopię.
W dalszej kolejności lekarz powinien poznać pełną listę produktów, które otrzymuje kot: wszystkie karmy wraz ze składem, przekąski, suplementy. W czasie procesu diagnozowania choroby oraz jej leczenia nie wolno przemycać do kociej diety żadnych dodatkowych produktów! Należy poinformować o tym wszystkich domowników.
Dieta eliminacyjna u kota z alergią pokarmową
Najpewniejszym sposobem rozpoznania choroby jest dieta eliminacyjna stosowana średnio przez 4–6 tygodni (niekiedy istnieje konieczność jej przedłużenia, nawet do 13 tygodni). Zwierzę otrzymuje wówczas nowy pokarm, do którego jest przyzwyczajane powoli (gwałtowne wprowadzenie nowej karmy może wywołać niepożądane reakcje ze strony przewodu pokarmowego). Przyzwyczajanie trwa 3–5 dni. Dieta eliminacyjna oparta jest na produktach, które do tej pory nie były podawane.
Najlepsze rezultaty daje dieta skomponowana w domu, np. odpowiednia mieszanka BARF, lub oparta na wysokiej jakości karmie mięsnej, opartej np. na białku hydrolizowanym (posiada ono niską masę cząsteczkową i nie jest w stanie wywołać reakcji alergicznej) lub karmach mokrych monoproteinowych (z jednym źródłem białka).
Karmy dla kotów alergików oparte są wyłącznie na jednym źródle białka. Warto wybrać tu mięso, które do tej pory nie było podawane, nie jest podejrzewane o wywołanie reakcji alergicznej czy należące do grupy najbezpieczniejszych, czyli najrzadziej alergizujących. Rzadko występuje alergia na mięso królika, dziczyznę, kangura.
Warto zacząć od wyboru karm niezawierających wołowiny oraz kurczaka – w tym drugim przypadku sprawdźmy, czy karma nie zawiera także tłuszczu kurzego! Po zakończeniu etapu diagnostycznego diety eliminacyjnej przeprowadza się następnie zwykle tzw. próbę prowokacyjną z pokarmem podejrzanym o wywołanie alergii. Testujemy stopniowo każdy składnik dotychczas spożywany przez kota, pojedynczo.
Reakcja alergiczna występuje średnio po 2–48 godzin od momentu ponownego wprowadzenia pokarmu alergizującego do diety, choć najlepiej jest obserwować kota przez kolejne dwa tygodnie w kierunku symptomów, które mogą pojawić się z opóźnieniem. Dopiero po tym czasie podajemy kolejny składnik. W ten dość długi, ale pewny sposób odkryjemy „winowajcę”.
Dalsze karmienie kota powinno być oparte o pokarm, który nie wywołuje reakcji alergicznej – wykluczamy z diety źródło alergenów. Poprawę stanu zdrowia stwierdza się u 40–65% kotów będących na diecie monobiałkowej (źródło: https://magwet.pl/mw/25642,alergia-pokarmowa-u-psow-i-kotow).
Warto pamiętać, że alergia pokarmowa może wystąpić w każdym wieku – także u osobników dorosłych. Niekiedy rozwija się wraz z wiekiem, a niekiedy dotyka zwierzęta bardzo młode, które nie ukończyły jeszcze 1 roku życia. Tego rodzaju dolegliwość nie ma charakteru sezonowego – jej objawy są przewlekłe i mogą trwać latami, nierzadko do końca życia zwierzęcia.
Dieta w alergii pokarmowej u kota
Podobnie jak diagnostyka, tak i terapia alergii pokarmowej u kota opiera się głównie na wprowadzeniu odpowiedniej diety. Po pozytywnie przeprowadzonej diagnostyce opartej na diecie eliminacyjnej kot może spożywać wszystkie pokarmy, które jadł dotychczas, i w których przypadku wykluczono wywoływanie alergii, a także nowe, hipoalergiczne karmy, które otrzymywał na etapie diety eliminacyjnej.
Niestety zdarza się, że terapia przestaje działać, ponieważ kot uczula się na kolejny składnik diety – wówczas konieczne jest ponowne przeprowadzenie diety eliminacyjnej.
Leczenie farmakologiczne alergii pokarmowej u kotów nie jest zwykle zbyt skuteczne. Niekiedy pomagają leki antyhistaminowe i glikokortykosteroidy. Lekarz weterynarii poda także leki, które doraźnie poprawią komfort życia kota, np. zredukują świąd. Pamiętajmy jednakże, że najistotniejszą częścią terapii jest odpowiednia dieta i baczna obserwacja pupila.
Choroby kotów
