Węch, wzrok, słuch — które z kocich zmysłów są najważniejsze?
Kocięta rodzą się ślepe, a nawet po otwarciu oczu, które następuje zwykle między 7. a 10. dniem życia, ich zmysł wzroku nie jest jeszcze w pełni wykształcony. Sytuacja ta jednak ulega zmianie bardzo szybko.
Wzrok staje się dla młodego zwierzątka najważniejszym zmysłem, dzięki któremu poznaje świat.
Dorosły kot jest drapieżnikiem, którego naturalny okres aktywności przypada na wieczór i wczesny ranek. Posiada więc wyostrzone zmysły, które pomagają mu poruszać się przy bardzo małej ilości światła oraz precyzyjnie lokalizować potencjalną zdobycz.
Koty posiadają bardzo dobry węch i znakomity słuch, bardzo wyczulony zmysł dotyku oraz doskonały wzrok – najważniejszy spośród kocich zmysłów.
Jak koty widzą świat? Czym koci wzrok różni się od ludzkiego?
Podstawowe elementy, z których zbudowane jest kocie oko, są takie same jak u człowieka. Mimo zasadniczych podobieństw, kocie oko różni się jednak od ludzkiego pewnymi szczegółami.
Kluczowa różnica między wzrokiem człowieka a wzrokiem kota dotyczy siatkówki, błony znajdującą się na tylnej powierzchni gałki ocznej i zawierającej światłoczułe receptory (fotoreceptory). Przekształcają one promienie świetlne w sygnały elektryczne, które są przetwarzane przez komórki nerwowe, wysyłane do mózgu i tłumaczone na obrazy, które widzimy.
Istnieją dwa typy fotoreceptorów - pręciki i czopki. Pręciki są odpowiedzialne za widzenie peryferyjne i nocne. Wykrywają jasność i odcienie szarości. Czopki odpowiadają za widzenie w dzień i postrzeganie kolorów.
Siatkówka kociego oka wyposażona jest w mniej czopków niż ludzka. Za to pręcików, które odpowiadają za widzenie przy słabym świetle, postrzeganie ruchu oraz kształtów w odcieniach szarości, kot posiada o wiele więcej. Dzięki temu jest w stanie błyskawicznie zareagować na przebiegającą zdobycz i dojrzeć jej zarys, chociażby o zmierzchu.
Artysta i badacz Nickolay Lamm, który poświęcił wiele godzin na studiowanie kociego wzroku, konsultując się również z wieloma ekspertami wykonał zdjęcia, które pozwalają zobaczyć, jak koty postrzegają świat. Widać na nich doskonale różnicę między sposobem postrzegania świata przez ludzi i koty.
Czy koty widzą kolory?
Choć koty widzą świat inaczej niż my, wbrew opinii wielu osób, koty nie postrzegają świata jako monochromatycznego. Widzą barwy, jednak rozróżniają ich mniej niż człowiek.
U ludzi występują 3 rodzaje czopków, podczas gdy siatkówka oka kota zawiera dwa rodzaje czopków. Koty widzą więc dichromatycznie (dwukolorowo).
Ich świat ma zabarwienie niebiesko-fioletowe i zielono-żółte.
Barwy postrzegane przez kocie oko sprawiają wrażenie wyblakłych w porównaniu do głębi postrzeganych przez oko ludzkie. Kot ma nie tylko mniej rodzajów czopków, ale także mniejszą ich liczbę niż człowiek. Coś za coś – zamiast dostrzegania bogatej palety barw koty lepiej widzą po zmroku, gdy człowiek staje się bezradny bez sztucznego światła.
Widzenie przez kota wielu kolorów nie jest zresztą mu potrzebne, w przeciwieństwie np. do zwierząt żywiących się owocami.
Jakie kolory widzą koty?
Koty nie widzą czerwieni, ale dostrzegają kolory niebieski, zielony i żółty, widzą fiolety,
Czerwone obiekty postrzegane są przez kocie oko jako żółtawe.
Jednocześnie koty widzą „kolory”, których oko ludzkie nie dostrzega. Kot jest w stanie zobaczyć pasmo ultrafioletu, które jest blokowane przez soczewki oczu człowieka. Jeśli więc pokój „oświetlony” byłby jedynie lampą UV, człowiek wszedłby do ciemnego pomieszczenia, oko kocie natomiast zarejestrowałoby już widzialne światło.
Jak pisze Anne Marie Helmenstine, doktor nauk biomedycznych, ta „supermoc” umożliwia kotom czy innym drapieżnikom [widzącym w ultrafiolecie] dostrzeżenie fluorescencyjnych śladów moczu czy wyśledzenie zamaskowanej ofiary.
Czy koty widzą w ciemności?
Koty nie widzą drobnych szczegółów ani tylu kolorów, co my, ale mają doskonałą zdolność widzenia w ciemności z powodu większej liczby pręcików na siatkówce.
Dodatkowo, kocie oko jest wyposażone w błonę odblaskową - element, który odpowiada za nocne świecenie kocich oczu. Błona ta składa się ze specjalnych komórek działających jak lusterka. Struktura znajduje się tuż za siatkówką i odbija wpadające do oka światło tak, że pada ono dokładnie na fotoreceptory i umożliwia maksymalne wykorzystanie nawet niewielkiej ilości światła.
Dzięki temu kot widzi w nocy znacznie lepiej niż człowiek – każdy wpadający do oka promień światła wykorzystywany jest bowiem dwukrotnie.
Z tego powodu, świat widziany oczami kota o zmroku, prezentuje się zupełnie inaczej niż nasz.
W całkowitej ciemności koty oczywiście nie są w stanie zobaczyć nic – potrzebna im jest chociaż niewielka ilość światła.
Ostrość widzenia
Ostrość ludzkiego wzroku jest lepsza niż u kota za dnia. Oko człowieka widzi ostrzej przedmioty znajdujące się blisko twarzy. To, co znajduje się bezpośrednio przed kocim pyszczkiem, mruczek widzi nieostro, a jeśli ów obiekt nie porusza się – może go nie zauważyć.
Najlepszą ostrość widzenia kot osiąga z odległości 2 – 6 metrów od obserwowanego obiektu,
Pole widzenia kota
Kocie pole widzenia jest za to szersze niż ludzkie - wynosi 200 stopni (u człowieka jest to 180 stopni). To ważna cecha u małego drapieżnika, który powinien mieć baczenie zarówno na swoje ofiary, jak i potencjalne zagrożenia. Koty częściej i szybciej zareagują więc na obiekt zbliżający się z tyłu, po przekątnej.
Kot najlepiej widzi też przedmioty znajdujące się w centralnym polu widzenia. Obiekty znajdujące się po boku są już mniej ostre. Nawet pola o ograniczonej ostrości nie sprawiają jednak problemów, jeśli tylko dany obiekt się poruszy.
Koty znakomicie dostrzegają ruch, również w bardzo słabym świetle, a ich refleks jest szybszy niż nasz.
Bibliografia:
- Helmenstine A.M., „Can Cats See in the Dark?”, Thought.Co
Anatomia kota
