Kaszel u psa wygląda podobnie do ludzkiego kaszlu. Następuje gwałtowny, wymuszony wyrzut powietrza przez nagłośnię, połączony z wydaniem głośnego dźwięku, poprzedzony głębokim wdechem. Kaszel nie zawsze występuje w tej typowej postaci.
Może przybrać łagodniejszą formę wysiłku wydechowego. Czasem towarzyszą mu duszności oraz utrudnione oddychanie. Jest jednym z najsilniejszych odruchów, pełni rolę mechanizmu ochronnego, dzięki któremu organizm oczyszcza górne drogi oddechowe z wszelkich zanieczyszczeń i ciał obcych.
Kaszel u psa - dlaczego pies kaszle?
Choroby najczęściej wywołujące napady kaszlu u czworonoga to:
- Choroby górnych dróg oddechowych u psa – zapalenie, guzy lub ciało obce w części nosowej gardła, krtani lub tchawicy, a także zapadanie się tchawicy, zapalenie lub guzy migdałków.
- Choroby dolnych dróg oddechowych – zapalenie lub zakażenie wirusowe, bakteryjne, pasożytnicze i grzybicze oskrzeli, płuc, a także alergia, guzy, ciała obce, zachłystowe zapalenie płuc, obrzęk płuc, robaczyca serca, zakrzep lub zator i inne.
- Choroby przełyku – ciało obce, zapalenie, guz.
- Choroby opłucnej – zapalenie, zakażenie bakteryjne lub grzybicze, przepuklina, guz.
Innymi przyczynami kaszlu u psa mogą być: zapadnięcie tchawicy oraz pasożyty przewodu pokarmowego.
Zapadnięcie tchawicy występuje u psów małych ras, np. yorkshire terrier. Ta genetyczna przypadłość polega na nieprawidłowej budowie tchawicy, skutkującej zwężeniem światła narządu.
Kaszel, czy też napady duszności pojawiają się wtedy przy intensywnym wysiłku fizycznym oraz kiedy pies jest podekscytowany.
Podobne objawy do kaszlu daje kichanie psa oraz tzw. „kaszel wsteczny” (ang. reverse sneezing). Różnica między nimi jest taka, że przy kaszlu pysk zwierzęcia jest otwarty, zaś przy kichaniu zamknięty. W kichaniu wstecznym następuje napad oddychania wdechowego, bez gwałtownego wyrzutu powietrza jak w przypadku kaszlu.
Czym jest kaszel kenelowy?
Kaszel kenelowy jest powodowany przez wirusy i bakterie. Z definicji jest to każda choroba zakaźna układu oddechowego psów, z wyjątkiem nosówki. Najczęściej jest wywoływana przez adenowirusy typu 2 (CAV-2), bakterie krztuśca Bordetella bronchiseptica i wirusy grypy Parainfluenza canis (CPI).
Zazwyczaj najpierw następuje zarażenie wirusem, a kiedy odporność psa osłabnie, organizm infekuje także bakteria.
Choroba przenosi się drogą kropelkową lub wziewną, dlatego bardzo łatwo o zakażenie przy bezpośrednim kontakcie z chorym psem na spacerze, przy piciu wody ze wspólnej miski czy przy wspólnej zabawie. Wystarczy, że inny pies ma kaszel lub niewielki wysięk z nosa.
Najostrzejszy przebieg choroby zachodzi u szczeniąt w wieku od 6 tygodni do 6 miesięcy.
Objawy kaszlu kenelowego u psa
Objawy kaszlu kenelowego występują w ciągu od 3 do 10 dni (najczęściej po czwartym dniu) od zarażenia, ale zwierzęta zarażają również przed pojawieniem się symptomów oraz po wyleczeniu z choroby – nawet przez kilka tygodni!
Objawy zależą w największej mierze od wieku i odporności zwierzaka. Oznakami choroby początkowo są zazwyczaj:
- brak apetytu,
- pogorszenie samopoczucia,
- osowiałość.
Dalej pojawiają się:
- gorączka,
- wodnisty wyciek z nosa i spojówek,
- kaszel: suchy, może być urywany, napadowy, pies może mieć w trakcie kaszlenia odruch wymiotny lub nawet wymiotować.
Kaszel kenelowy u psa - możliwe powikłania
Kaszel może wzmagać się podczas wysiłku fizycznego, zmian temperatury czy po ucisku smyczy na tchawicę. Wyciek z nosa i spojówek przeradza się w ropny, mogą być powiększone węzły chłonne, może wystąpić biegunka. W lekkim przebiegu choroby objawy nie są silne i trwają maksymalnie dwa tygodnie.
Warto wtedy ograniczyć wysiłek fizyczny i zmiany temperatury. W ciężkich przypadkach (u szczeniąt, suk w okresie poporodowym oraz psów z mocno osłabioną odpornością) czas trwania choroby to nawet kilka miesięcy.
Kaszel kenelowy może przekształcić się w zapalenie płuc, spowodować nieodwracalne zmiany (niewydolność układu oddechowego), a w skrajnych przypadkach kończy się śmiercią. Zakaźne zapalenie tchawicy i oskrzeli rozpoznaje się zwykle drogą wykluczenia niezakaźnych przyczyn kaszlu.
Pasożyty powodujące kaszel to larwy glisty psiej (Toxocara canis), które w swoim cyklu rozwojowym przechodzą przez płuca, a dalej przemieszczają się w kierunku gardła, drażniąc przy tym ściany oskrzeli i tchawicy. Podrażnienie powoduje kaszel. Kolejnym pasożytem powodującym kaszel są nicienie płucne (Angiostrongylus vasorum).
Pies może się nimi zarazić od ślimaków – zjadając zarażone osobniki lub trawę, po której taki ślimak pełzał. Dorosłe pasożyty znajdują się w tętnicach płucnych i sercu. Aby wykryć pasożyty, należy wykonać badanie parazytologiczne kału.
Kaszel sercowy u psa
Kaszel sercowy u psa występuje w przypadku, gdy serce znacząco traci wydolność. Zwierzę wyraźnie szybciej się męczy, wydolność ogólna organizmu podczas wysiłku fizycznego słabnie. U psów z tą przypadłością można zaobserwować tzw. niepokój ruchowy, czyli niespokojne spacerowanie, szczególnie w nocy.
Kaszel pojawia się w nocy i o poranku, a zanika w ciągu dnia. Niewydolności serca mogą towarzyszyć chudnięcie oraz niechęć do zabaw i spacerów. W zaawansowanych przypadkach dochodzi do omdleń i duszności. Lekarz dokonuje rozpoznania poprzez osłuchiwanie, wykonanie EKG oraz echa serca. Leczenie zazwyczaj trwa dożywotnio i polega na poprawianiu komfortu życia psa, gdyż całkowite wyleczenie nie jest możliwe.
Jak leczyć kaszel kenelowy u psa?
Leczenie zakaźnego zapalenia tchawicy i oskrzeli polega głównie na podawaniu leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych oraz preparatów wspierających odporność (np. beta glukan). Czasem wspomagająco podaje się leki przeciwwymiotne.
W cięższym przebiegu choroby lekarz weterynarii może zdecydować o podaniu antybiotyków i leków działających osłonowo na jelita. Niekiedy konieczne jest nawadnianie psa kroplówkami, a nawet karmienie przez sondę wprowadzaną do żołądka. Czasami wymagana jest hospitalizacja. Reakcja na leczenie choroby w formie niepowikłanej następuje po 10-14 dniach.
Szczepienie przeciwko kaszlowi kenelowemu
Formą prewencji przed zakażeniem są szczepienia. Możemy je wykonać już u szczeniąt w dwa tygodnie po zakończeniu szczepień bazowych. Konieczne jest regularne powtarzanie szczepień, gdyż okres ochronny wynosi rok. Już pierwsza dawka rozwija odporność w ciągu 72 godzin od momentu podania szczepionki.
Obecnie stosuje się szczepionkę, która zawiera antygen bakterii Bordetella bronchoseptica oraz wirusów Parainfluenza canis i Adenowirus. Nie jest to typowa szczepionka w zastrzyku, ale w formie aplikatora wkrapia się ją bezpośrednio do jednej z dziurek w nosie, gdzie buduje odporność miejscową.
Domowe sposoby na kaszel kenelowy u psa
Kaszlu kenelowego u psa nie da się wyleczyć domowymi sposobami. Warto jednak wspomóc leczenie prawidłową opieką nad chorym psem. Podstawowe zalecenia:
- ograniczenie kontaktu z innymi psami, aby zwierzę nie zarażało,
- przebywanie w suchym i ciepłym miejscu,
- umożliwienie psu dostępu do świeżej wody w temperaturze pokojowej.
- pies powinien odpoczywać przez około 14-21 dni.
