Wodogłowie u psa to schorzenie polegające na patologicznym gromadzeniu się płynu mózgowo-rdzeniowego w komorach mózgu. Charakterystycznym objawem wodogłowia wrodzonego u psów jest zniekształcona czaszka.
Pupil może też mieć trudności z pobieraniem pokarmu, może rozwijać się wolniej w stosunku do rodzeństwa i może mieć trudności z poruszaniem się.
Wodogłowie u psa – przyczyny
Mózg jest niezwykle delikatna strukturą, która wysoce wrażliwa na wszelkiego rodzaju urazy. Tkanka mózgowa jest otoczona przez płyn mózgowo-rdzeniowy, który pełni rolę amortyzującą, zapobiegając uszkodzeniu mózgu podczas różnego rodzaju urazów głowy.
Płyn mózgowo-rdzeniowy chroni też ośrodkowy układ nerwowy przed zmianami ciśnienia tętniczego i ośrodkowego ciśnienia żylnego. Jest produkowany przez całe życie w trzeciej, czwartej i bocznej komorze mózgu.
Płyn mózgowo-rdzeniowy przedostaje się z komór bocznych do komory trzeciej, a następnie do komory czwartej. Dostaje się później do apertury bocznej i dalej do przestrzeni podpajęczynówkowej. Tutaj płyn powinien zostać wchłonięty do krwiobiegu.
O wodogłowiu u psa mówi się wtedy, gdy płyn mózgowo-rdzeniowy gromadzi się w jednej z komór mózgu lub w całym mózgowiu. Wodogłowie najczęściej występuje u psów ras małych i miniaturowych, ale może także dotyczyć większych psów.
Ze względu na mechanizm powstawania wodogłowia, można podzielić do schorzenie na kilka typów:
- Wodogłowie wrodzone u psa. W wyniku wady wrodzonej dochodzi do ukształtowania się nieprawidłowego wodociągu śródmózgowego.
- Wodogłowie nabyte u psa. Powstaje w wyniku urazu, wielu mikrourazów lub zmiany nowotworowej w ośrodkowym układzie nerwowym.
- Wodogłowie wewnętrzne u psa. Rozwija się, gdy płyn gromadzi się w komorach mózgu i nie może zostać wchłonięty do krwiobiegu.
- Wodogłowie zewnętrzne u psa. Dochodzi do niego, gdy płyn mózgowo-rdzeniowy gromadzi się w przestrzeniach oponowych mózgu.
- Wodogłowie wynikające z nadmiernej produkcji płynu mózgowo-rdzeniowego u psa. Jest spotykane najrzadziej. Produkcja płynu mózgowo-rdzeniowego znacznie przekracza wówczas normę, czyli organizm psa produkuje więcej niż 0,047 ml płynu/minutę.
- Wodogłowie wynikające z nieprawidłowego wchłaniania płynu mózgowo-rdzeniowego u psa. Może to być skutek zapalenia opon mózgowych w przebiegu chorób wirusowych (np. nosówki).
Objawy wodogłowia u psa
Objawy wodogłowia u psów ujawniają się przeważnie w wieku szczenięcym, choć zdarzają się tez przypadki, gdy wodogłowie wrodzone jest diagnozowane dopiero u psich seniorów.
W przypadku wodogłowia wrodzonego u psa dochodzi do uwypuklenia kości czaszki, szczególnie w okolicy ciemiączka.
Pies z wodogłowiem może wykazywać trudności z uczeniem się nowych rzeczy już w wieku szczenięcym. Łatwo można zauważyć, że rozwija się nieco wolniej od rodzeństwa z miotu. Ma obniżony apetyt, może się potykać, wpadać na ściany i mieć trudności z utrzymaniem równowagi.
Nadmiar płynu mózgowo-rdzeniowego uciska tkankę nerwową. Objawy mogą się z czasem nasilać. Pies może cierpieć na epilepsję, stereotypie ruchowe (powtarzanie tych samych, bezcelowych ruchów) czy mieć zez o charakterze dobrzusznym (gałki oczne są skierowane ku dołowi).
Co ciekawe, objawy wodogłowia nie zawsze są silniej wyrażone, gdy komory mózgu są znacznie poszerzone. Charakter i nasilenie objawów to kwestia osobnicza. Objawy wodogłowia u szczeniaka mogą być zupełnie niezauważalne, jak i mogą uniemożliwiać czworonogowi normalne funkcjonowanie.
Objawy wodogłowia nabytego mogą być początkowo niezauważalne, ponieważ kości czaszki są już zazwyczaj u takich psów zrośnięte. Dlatego głowa psa z wodogłowiem nabytym wygląda z zewnątrz normalnie.
Dopiero później, gdy dojdzie do zmian wewnętrznych na skutek gromadzenia się płynu mózgowo-rdzeniowego, może dochodzić do zmian zachowania, ataków epilepsji, niezborności ruchowej i śmierci zwierzęcia.
Inne objawy wodogłowia u psów, które mogą się pojawić to:
- zmiana zachowania,
- drgawki,
- ślepota,
- apatia.
Rasy predysponowane do wrodzonego wodogłowia
Wodogłowie wrodzone częściej występuje u psów ras brachycefalicznych (krótkoczaszkowych).
- maltańczyk,
- chihuahua,
- boston terrier,
- yorkshire terrier,
- pomeranian,
- mops,
- pekińczyk,
- pudel toy,
- pudel miniaturowy,
- buldog francuski,
- buldog angielski,
- szpic miniaturowy,
- lhasa apso.
Diagnostyka wodogłowia
Diagnoza wodogłowia wrodzonego u psa zazwyczaj nie jest trudna, ponieważ wiąże się ze zmianą wyglądu głowy czworonoga. Deformacja czaszki oraz opóźniony rozwój są zazwyczaj pierwszymi objawami, które wzbudzają niepokój opiekunów zwierzaka.
Wodogłowie potwierdza się na podstawie badania RTG oraz USG. Badania dodatkowe pomagają ocenić ilość oraz dokładną lokalizację płynu mózgowo-rdzeniowego. Dostęp do badania USG jest możliwy u szczeniąt, u których stwierdza się niezrośnięte ciemiączko.
Inne badania, które specjalista może zlecić to między innymi:
- ogólne badanie krwi i moczu,
- badanie płynu mózgowo-rdzeniowego,
- tomografia komputerowa,
- EEG (elektroencefalogram).
Pies z wodogłowiem – konsekwencje
Pies, u którego stwierdzono wodogłowie powinien być bezwzględnie wyłączony z hodowli!
Jego dalsze życie zależy w dużej mierze od charakteru objawów, jakie wystąpiły oraz od ich stopnia nasilenia.
Czworonóg jest bardziej narażony na urazy, w porównaniu ze zdrowymi psami, ponieważ jego mózgowie styka się bezpośrednio z kośćmi czaszki na skutek zmniejszenia przestrzeni podpajęczynówkowej.
Leczenie wodogłowia u psów
Leczenie wodogłowia u psa polega w pierwszej kolejności na ustabilizowaniu pacjenta, jeśli jego stan tego wymaga. Jeśli pies jest stabilny, można podjąć próbę leczenia. To, co należy zrobić na samym początku, to ustalenie co jest przyczyną wodogłowia u psa.
Jeśli przyczyną wodogłowia u psa jest np. infekcja wirusowa, należy leczyć infekcję. W przypadku, gdy do wodogłowia dochodzi na skutek nowotworu, należy rozważyć możliwość leczenia onkologicznego z neurochirurgiem i onkologiem.
Psy mogą wymagać leczenia sterydami, diuretykami lub mannitolem. W zależności od konkretnego przypadku, konieczne może być także nakłucie komory w celu ewakuacji płynu mózgowo-rdzeniowego.
Istnieje także możliwość przeprowadzenia operacji, której celem jest odprowadzenie płynu mózgowo-rdzeniowego poprzez wszczepienie zastawki komorowo-otrzewnowej. Gromadzący się w komorach płyn mózgowo-rdzeniowy jest wówczas odprowadzany do jamy otrzewnej.
Wodogłowie u psa – rokowania
Rokowanie jest ostrożne. Każdy przypadek jest inny i powinien być oceniany indywidualnie. Leczenie wodogłowia wrodzonego u psa jest bardzo trudne i polega przede wszystkim na leczeniu objawów towarzyszących schorzeniu, a nie leczeniu samej przyczyny.
Więcej możliwości terapeutycznych jest dostępnych w przypadku wodogłowia nabytego, które niestety, występuje jednak rzadziej niż wrodzone.
