Przyczyn kulawizn może być bardzo dużo, a skoro różne czynniki je wywołują – różne będzie postępowanie terapeutyczne u każdego pacjenta. Jednak żeby móc wdrożyć odpowiednie leczenie i profilaktykę, należy postawić dokładną diagnozę.
Nie da się tego osiągnąć, bez uzyskania dokładnych informacji od opiekuna kulejącego zwierzęcia.
Mój pies kuleje — w jakich przypadkach zgłosić się do lekarza?
Opiekunowie psów bardzo często nie mają pewności, kiedy należy zgłosić się do lekarza weterynarii, w przypadku gdy ich pies kuleje. Czasami wydaję się, że kulawizna zaraz przejdzie, więc po co zawracać lekarzowi głowę. Oczywiście, są sytuacje, w których po kilkunastu, czy kilkudziesięciu minutach od drobnego urazu, nasz pupil znów pięknie biega, nie okazując jakichkolwiek oznak bólu.
Jednak co w sytuacji, gdy minuty i godziny mijają, a stan naszego psa, zamiast się poprawiać, znacznie się pogarsza? Wtedy, okazuje się, że należałoby zgłosić się dużo wcześniej do specjalisty. Nigdy nie wiemy tego, jak będzie tym razem. Jednak, gdy pies ma problemy z chodzeniem, które nie ustępują samoczynnie po kilkudziesięciu minutach, wtedy warto zasięgnąć porady lekarza weterynarii.
Niezależnie od tego, czy zwierzę kuleje na kończynę przednią, czy tylną, czy jest szczeniakiem, czy psim seniorem… lekarz weterynarii zawsze powinien rozpocząć wizytę od przeprowadzenia wywiadu z opiekunem zwierzęcia.
Kulawizna u psa — przyczyny
Kulawizna może mieć charakter ostry, gdy wystąpiła nagle, oraz może mieć charakter przewlekły, gdy rozwija się od kilku tygodni lub nawet miesięcy.
Postać ostra, zazwyczaj, charakteryzuje się nagłym początkiem. Może być konsekwencją:
- złamania kości, zerwania więzadła lub pęknięcia torebki stawowej;
- nierzadko kulawizna może mieć też ostry przebieg na skutek zranienia kończyny.
W postaci przewlekłej przyczyny są zazwyczaj mniej oczywiste. Mogą to być:
- zmiany zwyrodnieniowe, rozwijające się w poszczególnych stawach,
- zmiany zapalne,
- konsekwencje nieprawidłowego żywienia,
- postępujące nowotwory kości,
- część schorzeń narządu ruchu może mieć podłoże genetyczne.
Kulawizna u psa młodego
Kulawizny mogą dotyczyć zwierząt młodych. Tu najczęściej mamy do czynienia ze schorzeniami wrodzonymi, dziedzicznymi, lub żywieniowymi. Mogą to być dysplazje stawów biodrowych lub łokciowych.
Niewłaściwie zbilansowana dieta szczeniaka, zwłaszcza pod kątem makroelementów: wapnia, fosforu i magnezu może być przyczyną niewłaściwej mineralizacji szkieletu i powodować nieprawidłowy jego rozwój.
Pamiętać należy, że młode psy, to zwierzęta bardzo ruchliwe i ciekawskie. Często potrafią wsadzić swoje drobne łapki w różne szczeliny, co może doprowadzić do zwichnięć, albo złamań.
Kulawizna u psa starszego
U zwierząt starszych główne przyczyny kulawizn są zazwyczaj inne:
- zmiany zwyrodnieniowe w stawach i towarzyszące im procesy zapalne,
- spontaniczne złamania kości kończyn wynikające z nieprawidłowego ich uwapnienia.
Wszystkie te przyczyny pogłębić może, występująca zwłaszcza u zwierząt starczych, nadwaga i otyłość.
Które rasy są najbardziej podatne na kulawiznę?
Niezależnie od wieku, przyczyny kulawizn można powiązać z pewnymi rasami. Oczywiście to, że nasz ukochany pies jest najwspanialszym w świecie kundelkiem, wcale nie znaczy, że nigdy nie będzie kulał. Istnieje jednak pewna grupa ras, czy też psich typów, u których za wystąpienie kulawizny w zdecydowanej większości, odpowiedzialne są bardzo konkretne przyczyny.
Psy ras małych i miniaturowych: yorki, maltańczyki, shih tzu mają tendencję do tzw. nawykowych zwichnięć rzepki. Są one konsekwencją, zazwyczaj, wady rozwojowej kości piszczelowej. Z racji swoich niewielkich rozmiarów, również o złamania kości u psów tych ras jest dużo łatwiej, niż u ich zdecydowanie większych kolegów.
Kości owczarków niemieckich, labradorów lub molosów, mają zdecydowanie większą odporność na złamania. Jednak kulawizny u psów ras dużych i olbrzymich również się przytrafiają. Najczęściej są one konsekwencją zmian zwyrodnieniowych, powoli rozwijających się w stawach biodrowych i łokciowych.
Są to przykładowe predyspozycje o kulawizn, wynikające z rasy lub wieku. Pamiętać jednak należy, że to, co jest typowe dla jednej grupy wiekowej lub rasy, równie dobrze może przytrafić się psom z innej grupy. Warto także mieć na uwadze, że choć za wystąpienie kulawizn najczęściej odpowiedzialne są urazy, to schorzenia neurologiczne, ortopedyczne, a nawet internistyczne, także mogą być ich przyczyną.
Kulawizna u psa - diagnostyka i leczenie
Za każdym razem, gdy nasz pies kuleje, warto zasięgnąć porady specjalisty. Po zebraniu informacji od opiekuna zwierzęcia, oraz po przeprowadzeniu dokładnego badania klinicznego lekarz weterynarii podejmie decyzję co do dalszego postępowania. Warto jest wykonać badanie radiologiczne, choć nie jest ono obligatoryjne.
Bardziej zaawansowane metody obrazowania, jak rezonans magnetyczny, lub tomograf komputerowy wykorzystuje się rzadko. Pomocnym w postawieniu trafnego rozpoznania może okazać się badanie krwi i oznaczenie w surowicy makroelementów oraz hormonów.
Zbierając wszystkie te elementy układanki diagnostycznej w całość lekarz weterynarii będzie mógł postawić właściwą diagnozę, a co za tym idzie – wdrożyć najwłaściwsze postępowanie terapeutyczne.
Ponieważ kulawizna oznacza silny ból, w większości przypadków, jednym z elementów postępowania lekarsko-weterynaryjnego będzie terapia przeciwbólowa. Przestrzegam jednak przed samodzielnym, bez wcześniejszego uzgodnienia z lekarzem weterynarii, stosowania leków przeciwbólowych, dostępnych w naszych domowych apteczkach. Większość leków, które stosujemy my, ludzie (te zawierające paracetamol lub ibuprofen) są dla psów toksyczne.
Lekarz weterynarii wybierze odpowiednie preparaty przeciwbólowe, oraz wyznaczy ich dawkę i czas stosowania. Nierzadko terapia będzie wspomagana suplementami diety, zawierającymi glukozaminę oraz chondroitynę, aby, w przypadku uszkodzenia chrząstki stawowej, doprowadzić do szybszej jej regeneracji.
Obok postępowania farmakologicznego, konieczny może się okazać zabieg chirurgiczny. Ponieważ każdy przypadek jest inny, zatem trudno jednoznacznie określić, jakiego typu zabieg powinien zostać wykonany. Chirurg-ortopeda po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną wybierze najbardziej odpowiednie rozwiązanie.
Co możemy zrobić, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia kulawizny?
W profilaktyce większości kulawizn, oprócz rozsądnej aktywności fizycznej, co w przypadku psów czasami trudno jest osiągnąć, bardzo istotną rolę spełnia właściwe żywienie. Karma, którą serwujemy naszemu psu, powinna być dostosowana do jego wieku, wielkości, oraz aktywności fizycznej.
Dopuszczając do nadwagi u naszego pupila, jego stawy ulegają przeciążeniu, co sprzyja rozwojowi zmian zwyrodnieniowych. Te będą źródłem bólu i kulawizny.
Regularne spacery, dostosowane do możliwości fizycznych psa, i aktualnej pogody będą przeciwdziałać otyłości i pomogą utrzymać właściwą sylwetkę. Warto zwrócić uwagę, że miejsce spacerów też jest nie bez znaczenia. Tereny budowy, gruzowiska, czy na przykład opuszczone hale magazynowe sprzyjają zwichnięciom stawów, naciągnięciom mięśni lub po prostu zranieniom łap, przez walające się stare gwoździ i odłamki szkła…
Mimo zachowania wszelkich środków ostrożności, karmiąc naszego psa karmą najlepszej jakości i regularnie kontrolując stan jego zdrowia, zawsze może dojść do sytuacji, w której nasz pupil zacznie kuleć. Właściwa pomoc, udzielona przez lekarza weterynarii, może przynieść ukojenie w bólu i zaoszczędzić nie tylko cierpienia zwierzęciu, ale i zmartwień ich opiekunom.
