Poza rasami dużymi i olbrzymimi predyspozycje do wystąpienia schorzenia mają także rasy takie jak mopsy, buldogi francuskie, spaniele, pekińczyki czy pudle. Wyróżnienie poszczególnych ras wskazuje, iż jest to choroba dziedziczna.
I tak właśnie jest – w dużej mierze za nieprawidłową budowę stawu biodrowego odpowiadają geny. Może się jednak zdarzyć sytuacja, w której rodzice miotu będą zdrowi, a wada mimo wszystko wystąpi u szczeniaka.
Inne czynniki, które mogą przyczynić się do rozwoju dysplazji u psa to:
- szybkość wzrostu szczeniaka,
- zbyt intensywny i nieodpowiedni wysiłek fizyczny,
- przekarmianie,
- nadpodaż wapnia w diecie.
Należy pamiętać o tym, że same te elementy, choć przyczyniają się do rozwoju zmian zwyrodnieniowych, nie wywołają dysplazji, jeśli pies nie ma do niej predyspozycji. Rodzice szczeniaka mogą nie mieć tego schorzenia, a jedynie być nosicielami genów, które je powodują.
Oprócz wymienionych czynników dysplazję mogą wywołać wszelkie urazy biodra (stłuczenia i złamania). Jako że przyczyny powstawania dysplazji stawu biodrowego są wieloczynnikowe, nie wystarczy wykluczenie z rozrodu psów obciążonych tą chorobą.
Dysplazja u psa - objawy
Symptomy dysplazji są dla właścicieli psów widoczne dopiero w późniejszych etapach choroby, początkowo może być trudno je powiązać właśnie z tym schorzeniem. Zwierzak przejawia niechęć do spacerów i zabawy, ma problemy z chodzeniem po schodach czy wykonywaniem gwałtownych ruchów.
W późniejszym etapie choroby postawa i sposób poruszania się psów z dysplazją stawów biodrowych są wyraźnie nieprawidłowe:
- kulawizna tylnych kończyn,
- sztywny chód,
- „królicze kicanie” podczas biegania,
- ostrożne zmienianie pozycji,
- powolne i ostrożne siadanie, kładzenie się, wstawanie.
Wszystko to wynika z bólu, który powoduje wadliwa budowa stawów biodrowych i który nasila się po wysiłku fizycznym.
Na czym polega dysplazja stawu biodrowego u psa?
Dysplazja jest jednym z najbardziej rozpowszchnionych schorzeń ortopedycznych psów. Jego nazwa pochodzi od dwóch greckich słów – dis oraz plastos, które można przetłumaczyć dosłownie jako nieprawidłowe lub wadliwe ukształtowanie.
Termin ten określa nieprawidłowości w rozwoju budowy wielu narządów i tkanek, a więc można powiedzieć, że dysplazja psa ma charakter złożony, wieloskładnikowy. Dochodzi w jej przypadku do niedopasowania (przemieszczenia) kości udowej w relacji do położenia panewek lub panewki miednicy (bardziej do przodu lub do tyłu), a w konsekwencji do niestabilności całego stawu i dalej do nadwichnięcia lub zwichnięcia.
Stan ten prowadzi do nieodwracalnego zniekształcenia stawu i postępującego zwyrodnienia, a wraz z nim postępują proces zapalny i bolesność. Zmiany zwyrodnieniowe mogą dotyczyć także stawu łokciowego. Zazwyczaj mamy do czynienia z wadą obu stawów, jednak u 3% do 30% psów z dysplazją występuje ona jednostronnie.
Dysplazja tylko lewego stawu biodrowego występuje u labradora retrievera, nowofundlanda, akity i golden retrievera, natomiast tylko prawego u rottweilera.
Które rasy psów są najbardziej narażone na dysplazję?
Najczęściej o dysplazji stawu biodrowego słyszymy, kiedy mowa o owczarkach niemieckich, jednak oprócz nich można wymienić jeszcze kilka innych ras psów szczególnie narażonych na występowanie tego schorzenia.
Są to:
- labrador retriever
- sznaucer olbrzymi
- dog niemiecki
- bokser
- rottweiler
- owczarek kaukaski
- mastif neapolitański
- amstaff
- pittbull
- cane corso
- nowofundland
- buldog angielski
- bulmastif
- bernardyn
- dogue de Bordeaux
- berneński pies pasterski
Dysplazja u psa - badania
Zazwyczaj dysplazję diagnozuje się u psów w wieku 3-6 lat, jednak może ona wystąpić już u szczeniąt pomiędzy 4 a 15 miesiącem życia. U psów starszych zmiany w stawach biodrowych mają charakter głównie zwyrodnieniowy.
Lekarz weterynarii dokonuje rozpoznania schorzenia, oceniając jego postawę stojącą, sposób chodu, kształt miednicy, reakcję na bodźce i swobodę poruszania kończynami. Obserwacja pozwala na wstępną diagnozę, ale zawsze bardzo istotny jest wywiad z właścicielem, dlatego ważne jest, abyśmy uważnie obserwowali pupila.
Przeprowadzane są również badania ortopedyczne, które pozwalają na dokładną diagnostykę, określenie stadium zwyrodnienia i podjęcie leczenia. Są nimi: próba Ortolaniego, próba Barlowa, próba Bardensa oraz badanie rentgenowskie.
Zdjęcia rentgenowskie powinny zostać wykonane u psów, które ukończyły drugi rok życia – dopiero wtedy pozwalają na pewne wykluczenie dysplazji stawów.
Obecnie w Polsce stosuje się nową klasyfikację stopnia dysplazji:
- A – stawy biodrowe normalne lub prawie normalne,
- B – stawy biodrowe podejrzane, wskazanie do powtórnego badania,
- C – dysplazja lekka,
- D – dysplazja umiarkowana,
- E – dysplazja ciężka.
Leczenie dysplazji stawu biodrowego u psów
Leczenie dyplazji u psa można podzielić na dwa rodzaje: farmakologiczne (nieinwazyjne) oraz operacyjne.
Leczenie farmakologiczne
Leczenie zachowawcze (nieinwazyjne) stosuje się w przypadku początkowych stadiów choroby, w których objawy nie są bardzo widoczne. Polega ono na podawaniu psu środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (głównie niesterydowych), dzięki czemu hamuje się rozwój choroby. Lekarz może również przepisać preparaty wzmacniające na stawy.
Poza tym wykonuje się ćwiczenia korygujące postawę, fizjoterapię, akupunkturę, stymulację elektryczną odpowiednich punktów oraz stosuje prekursory chrząstki i mazi stawowych (m. in. kwas hialuronowy). Doskonale sprawdza się też hydroterapia (czyli pływanie), która aktywizuje mięśnie i stawy bez pogłębiania patologii.
Leczenie operacyjne
Leczenie operacyjne jest stosowane w kolejnych stadiach choroby, w których zmiany w stawach są zaawansowane, a leczenie nieinwazyjne nie dało wystarczających efektów. Współcześnie istnieje kilka możliwości chirurgicznych, mniej lub bardziej inwazyjnych – uzależnionych od wieku psa i stopnia zaawansowania choroby.
Właściwie nie istnieje żadna forma prewencji, która dałaby nam pewność, że pies nie będzie narażony na to schorzenie. Jedyne, co możemy robić, to dbać o odpowiednią dietę i aktywność fizyczną, aby utrzymywać prawidłową wagę i szczupłą sylwetkę pupila już od wieku szczenięcego.
Ruch u szczeniąt powinien być ograniczony do umiarkowanego i mieć charakter długich, spokojnych spacerów, a nie gwałtownych, intensywnych zabaw. Natomiast dorosłe psy, aby zachować zdrowie, potrzebują codziennie odpowiednio dużej dawki ruchu fizycznego Liczne badania wykazały częstsze występowanie zwyrozwyrodnienia stawów u psów otyłych.
Bibliografia:
1. http://wawervet.com.pl/publikacje/dysplazja-stawow-biodrowych-podstawowe-informacje-dla-wlascicieli-psow
2. Larry P., Francis W. K. Junior Smith, 5 minut konsultacji weterynaryjnej. Psy i koty, Edra Urban & Partner, 2012.
