Przeciwnicy posiadania kotów i psów w domu często powołują się na argument, iż zwierzęta te roznoszą groźne choroby. Tymczasem na wiele chorób odzwierzęcych jesteśmy narażeni nawet wtedy, gdy nie mamy bezpośredniego kontaktu z czworonogami. Jedną z nich jest toksokaroza.
Czym jest toksokaroza i jak można się nią zarazić?
Toksokaroza - co to za choroba?
Toksokaroza jest chorobą pasożytniczą, którą możemy zarazić się od kotów, jak i psów. Wywołują ją larwy psiej glisty toxocara canis lub glisty kociej toxocara cati.
Wśród zwierząt zarażeniu ulegają przede wszystkim osobniki młode: kocięta i szczenięta. Pasożyty bytują w przewodzie pokarmowym zwierząt, gdzie dorosłe samice glisty toxocara potrafią znieść nawet 20 tysięcy jaj na dobę. Jaja wydalane są razem z kałem psa lub kota.
Dlatego do zarażenia najczęściej dochodzi poprzez kontakt z glebą lub piaskiem zanieczyszczonym kałem chorego zwierzęcia, np. poprzez zabawę w zanieczyszczonej piaskownicy na placu zabaw.
Toksokaroza u dzieci - jak uniknąć zarażenia?
W środowisku zewnętrznym – glebie, trawie, piasku – psie i kocie glisty potrafią przetrwać nawet kilka lat. Już po 3 tygodniach wydalone jaja stają się inwazyjne – posiadają larwy w stadium zdolnym do zarażenia.
Oznacza to, że można zarazić się toksokarozą np. jedząc brudnymi rękoma, spożywając nieumyte owoce i warzywa albo po kontakcie ust z piaskiem.
- wystrzegać się karmienia dziecka na spacerze, zwłaszcza podczas zabawy w piaskownicy,
- przestrzegać podstawowych zasad higieny, takich jak mycie rąk po powrocie do domu i przed posiłkiem,
- dokładnie myć owoce i warzywa.
Toksokarozą można zarazić się także w bezpośrednim kontakcie z pupilem, jeśli np. resztki kału zawierające jaja pasożyta przykleją się zwierzęciu do sierści, ale taka droga zarażenia jest zdecydowanie rzadsza.
Warto natomiast zadbać o to, by sierść zwierzęcia pozostała czysta i pamiętać o dokładnym umyciu rąk po wszelkich zabiegach higienicznych wykonywanych u pupila.
Oczywiście, właściciele psów i kotów muszą mieć świadomość, że zwierzę należy regularnie odrobaczać.
Toksokaroza - objawy
Objawy kliniczne toksokarozy mogą w ogóle nie wystąpić lub wystąpić ze znacznym opóźnieniem. Glista psia może długo przetrwać w organizmie ludzkim i dać objawy kliniczne dopiero po 10 latach od zarażenia. Na początku połknięte jaja larw glisty psiej dostają się do przewodu pokarmowego. Tam następuje strawienie osłonek jaj, co powoduje uwolnienie larw.
Larwy psiej glisty dostają się do naczyń krwionośnych. Wędrują z prądem krwi, a gdy średnica naczynia krwionośnego staje się mniejsza od rozmiarów larwy, pasożyty przebijają się przez jego ścianę i przenikają do przyległych tkanek i narządów: mięśni, płuc, a nawet mózgu.
W zależności od umiejscowienia larw, choroba może dawać zróżnicowane objawy. Ich nasilenie jest ściśle związane z liczbą larw oraz intensywnością reakcji alergiczno-zapalnej, która jest kwestią indywidualną dla każdego organizmu i wynika z kondycji naturalnej odporności człowieka.
- Toksokaroza płucna wiąże się z silnym i uporczywym kaszlem oraz zmianami osłuchowymi nad płucami.
- Toksokaroza mózgowa – z silnymi bólami głowy, a w późniejszym stadium także ze zmianą zachowania, czasem występują również drgawki.
- Toksokaroza oczna początkowo może przyczynić się do pogorszenia widzenia, w zaawansowanym stadium pojawia się ból, zaczerwienienie oka, może wystąpić zez lub zaćma.
- Toksokaroza trzewna - larwy znajdują się w różnych narządach wewnętrznych, np. w wątrobie.
Poza objawami klinicznymi typowymi dla poszczególnych typów toksokarozy istnieje zespół objawów wspólnych.
Typowe objawy zarażenia to:
- stany podgorączkowe lub gorączka,
- bóle mięśni i stawów,
- powiększone węzły chłonne,
- powiększona wątroba i śledziona,
- przewlekłe bóle brzucha prowadzące do zmniejszenia łaknienia i w efekcie – do spadku masy ciała.
U wielu zarażonych dzieci toksokaroza może dawać objawy skórne: występują rozmaite wysypki, rozpoznawane początkowo jako reakcje alergiczne. U alergików z astmą oskrzelową lub atopowym zapaleniem skóry toksokaroza powoduje nasilenie objawów alergii.
U dzieci (do 1. do 7. roku życia) najczęściej rozwija się toksokaroza trzewna. Postać oczna zwykle dotyka starsze dzieci i dorosłych. Bardzo rzadko spotykaną odmianą jest toksokaroza mózgowa.
Toksokaroza - diagnostyka
W celu zdiagnozowania choroby przeprowadza się badania krwi. W przypadku toksokarozy dochodzi do podwyższenia stężenia immunoglobulin klasy IgG, IgM oraz IgE (poszukuje się ich w surowicy krwi i/lub w płynie mózgowo-rdzeniowym, a nawet w płynie pochodzącym z komory przedniej oka - jeśli jest taka potrzeba), eozynofilów (granulocytów kwasochłonnych) oraz białych krwinek (12,0–80,0 x 109/l).
Toksokaroza u dzieci może zostać wstępnie zdiagnozowana na podstawie niedokrwistości połączonej ze zwiększoną aktywnością enzymów wątrobowych.
Toksokaroza - leczenie
Bezobjawowa toksokaroza nie wymaga leczenia. U osób, u których wstępują objawy kliniczne, a badania potwierdziły zarażenie pasożytem toxocara canis lub toxocara cati, stosuje się leczenie farmakologiczne. Chory musi przyjmować leki przeciwpasożytnicze.
Dodatkowo, jeśli badania laboratoryjne wykazały wysoką leukocytozę, eozynofilię lub jeśli zdiagnozowana została toksokaroza oczna, włączone zostają leki przeciwzapalne. Ponieważ toksokaroza oczna w większości przypadków jest wynikiem wtórnej wędrówki larw, każdy chory – nie tylko przy odmianie ocznej – powinien pozostać pod opieką okulistyczną i co 6-12 miesięcy wykonywać badanie dna oka. Leczenie farmakologiczne powoduje bowiem ustąpienie objawów choroby, ale nie ma możliwości sprawdzenia, czy zabite zostały wszystkie larwy.
Konsultacja: lekarz weterynarii Franek Paśko
Bibliografia:
1. Dr n med. Talarek E., Toksokaroza, https://choroby-zakazne.mp.pl/choroby/zarazenia-pasozytnicze/161817,toksokaroza, data dostępu: 18.10.2018
