Basenji

Umaszczenie jest zazwyczaj dwukolorowe : czysto czarne z białym, rude z białym, czarne podpalane z białym z podpalanymi znaczeniami lub płowe z białym. Może być również jednolicie czarne lub pręgowane (czarne pasy na rudym tle).

Sierść jest krótka. Włos jest błyszczący, delikatny i przylegający.

Oczy są ciemne.

Basenji jest niewielkim psem, o mezomorficznej, harmonijnej sylwetce i mezocefalicznej, proporcjonalnej czaszce. Tułów jest mocny, o delikatnie zaznaczonej muskulaturze. Głowa basenji jest średniej wielkości, niezbyt szeroka i dobrze wyprofilowana. Gdy jego uszy są wyprostowane, na czole tworzą się zmarszczki nadające mu charakterystycznego wyrazu zdumienia. Wysoko osadzony ogon tworzy pojedynczy lub podwójny pierścień.

Choć należy do psów pierwotnych, które zasadniczo są bardziej niezależne od innych ras, terier kongijski, jak bywa również nazywany, jest dość uczuciowy i przywiązuje się zazwyczaj do jednej wybranej osoby – jest tzw. „psem jednego pana”.

Pies kongijski jest bardzo aktywny i lubi się bawić. Zabawy z tak inteligentnym i żywiołowym psem są dużą przyjemnością, należy jednak unikać gier opartych o aportowanie. Wzmacniają one jego instynkt łowiecki (już i tak bardzo rozwinięty u tego psa), który u zarania rasy był wykorzystywany głównie na polowaniach. 

Jeśli w ciągu dnia nie zapewnimy naszemu basenji odpowiedniej dawki ruchu i właściwej stymulacji umysłowej, w domu nie da nam spokoju. Wprost przeciwnie, może natrętnie domagać się naszej uwagi, pokazując, jak bardzo jest znudzony.

Basenji, jak każdy wszechstronny pies pracujący, jest bardzo mądry. Niestety często jego właściciel chce w nim widzieć jedynie doskonałego psa do towarzystwa, stara się więc temperować jego żywiołowość i nie pozwala, by ten dał dowód wrodzonej inteligencji.

Terier kongijski przez długi czas był wykorzystywany do tropienia śladów, wystawiania zwierzyny oraz sygnalizowania bliskości drapieżników. Dziś bierze jeszcze udział w polowaniach na mniejsze zwierzęta w Afryce i z tego względu, choć w Europie nie wykorzystuje się tak często jego zdolności łowieckich, pies tej rasy pierwotnej zdołał zachować wrodzone instynkty w niezmienionej postaci.

Basenji jest zawsze czujny i okazuje dużą nieufność wobec nieznajomych, których trzyma na dystans. Potrzebuje czasu, by obdarzyć ich zaufaniem, ale nawet później jeden niewłaściwy gest z ich strony może sprawić, że pies ponownie zacznie się ich wystrzegać.

Basenji jest psem bardzo niezależnym, który jednak często przywiązuje się do jednej osoby ze swojej rodziny. Z jednej strony potrzebuje uwagi ze strony swojego pana, z drugiej lubi trzymać się na uboczu. 

Choć basenji jest bardzo niezależny, nie lubi pozostawać sam w domu, szczególnie źle znosi zamknięcie w niewielkim pomieszczeniu. Nie powinno się więc go izolować ani w małym pokoju, ani w klatce w schronisku.

Nie jest łatwo skłonić do współpracy teriera kongijskiego, który czasem nie rozumie, dlaczego posłuszeństwo miałoby mu się opłacać. Często jest uznawany za najtrudniejszego ucznia wśród psów. Jeśli uzna, że dawane mu instrukcje nie mają żadnego sensu i są niespójne, będzie nieposłuszny.

Aby osiągnąć pożądane wyniki szkolenia, należy okazać psu cierpliwość i prezentować pewną siebie postawę. Niestety nawet wówczas basenji nie stanie się pieskiem cyrkowym wykonującym polecenia na jedno skinienie palca tylko po to, by przypodobać się panu i zasłużyć na smakołyk. Będzie z nim współpracował tylko wówczas, gdy zadba on o odpowiednią relację ze swoim pupilem, opartą na zrozumieniu i akceptacji potrzeb.

Basenji nie szczeka, ale nie oznacza to, że jest niemy. Psy tej razy śpiewają, wydając bardzo przenikliwe dźwięki, które mogą przypominać tyrolskie jodłowanie.

Basenji to pies rasy pierwotnej o bardzo rozwiniętych instynktach. Jeśli tylko wyczuje interesujący trop, pobiegnie za nim co sił, nie odwracając się za siebie i nie zwracając uwagi na podejmowane przez pana próby przywołania go.

Ponieważ basenji bardzo źle znosi samotność, jeśli zostanie pozostawiony sam sobie przez zbyt długi czas i bez żadnego zajęcia, może spowodować w domu znaczne szkody.

Wzmocnienie w postaci smakołyków może być pomocne dla instruktora próbującego wypracować koncentrację u tego upartego psa, który często bywa trudnym uczniem.

Basenji nie jest stróżem we właściwym znaczeniu tego słowa, ale jako że jest nieufny wobec obcych, skutecznie ostrzeże domowników przed zbliżającym się intruzem, wydając charakterystyczne dla siebie dźwięki.

Wybór psa Cheopsa, jak bywa również nazywany basenji, na pierwszego pupila może szybko okazać się pomyłką. Jest on bardzo uparty i niezależny, co potrafi zniechęcić każdego. Po pierwszych niepowodzeniach w jego szkoleniu niedoświadczony właściciel będzie chciał dać za wygraną. W takim wypadku nie powinien zwlekać i zasięgnąć porady profesjonalnego instruktora szkolenia psów.

Basenji nie powinien mieszkać w mieszkaniu, chyba że jest wyprowadzany na spacer kilka razy dziennie i ma zapewnioną odpowiednią stymulację umysłową. W jego przypadku wyjście na poranną i wieczorną przechadzkę to zdecydowanie za mało. Właściciel basenji powinien spędzać z nim jak najwięcej czasu.

Pies ten nie znosi samotności i może w sposób hałaśliwy wyrażać swoje niezadowolenie. Jego wycie z pewnością będzie przeszkadzać np. sąsiadom w bloku. Pies tej rasy najlepiej czuje się na wsi, w domu z dobrze zamkniętym ogrodem, z którego ciężko byłoby mu uciec (co zdarza mu się dość często). Nie może przebywać na stałe na zewnątrz, zwłaszcza kiedy pada, gdyż basenji bardzo źle znosi złe warunki pogodowe. 

Aby okiełznać choć w minimalnym zakresie jego instynkty, psu rasy basenji należy zapewniać częste i regularne aktywności różnego rodzaju. Absolutnym minimum są codzienne długie spacery, ale najlepiej zapisać go na zajęcia, gdzie będzie mógł sprawdzić się w tropieniu, gonitwach, zawodach agility, itp.

Basenji jest niewielkim psem, może więc z łatwością towarzyszyć panu w jego podróżach, ale tylko jeśli od szczeniaka był poddawany odpowiedniej socjalizacji i habituacji, dzięki którym miał możliwość zaznajomienia się z różnymi ludźmi, zwierzętami, miejscami i występującymi w nich zróżnicowanymi bodźcami.

Z drugiej strony, choć jest zaliczany do kategorii « małych psów », jest zbyt ciężki, by móc podróżować w torbie podróżnej. Warto więc nauczyć go spokojnego chodzenia na smyczy, jak również cierpliwości tak przydatnej zwłaszcza w środkach transportu publicznego. 

Jeśli szczeniak basenji nie jest od maleńkości przyzwyczajany do obecności kota w swoim najbliższym otoczeniu, dorosły przedstawiciel tej rasy może go nie zaakceptować, głównie ze względu na swój wyraźnie zaznaczony instynkt łowiecki.

Basenji jest z natury przyjacielski, powinien być jednak od szczeniaka poddawany odpowiedniej socjalizacji, dzięki której będzie mógł się nauczyć komunikacji z innymi psami. Mieszkanie kilku psów pod jednym dachem może być jednak skomplikowane (zwłaszcza jeśli mamy do czynienia z samcami), chyba że wychowywały się razem.

Co do zasady basenji czuje się dobrze w towarzystwie dzieci, o ile podchodzą one do niego z szacunkiem. Jest jednak nieprzewidywalny i może różnie zareagować, gdy poczuje się zagrożony, lub jeśli dzieci będą próbowały traktować go jak zabawkę.

Basenji będzie dobrym towarzyszem życia osoby na emeryturze, która może poświęcić więcej czasu temu psu źle znoszącemu samotność. Niemniej potrzebuje on pana, który jest sprawny i wystarczająco aktywny, by umiał zaspokoić jego ogromne potrzeby ruchowe.

Basenji gubi bardzo mało sierści, z tego powodu jest uważany za jedną z raz odpowiednich dla alergików.

Oczekiwana długość życia psa basenji to 14 lat. 

Przez tysiąclecia basenji polował w lasach i na sawannach afrykańskich, jest więc psem wytrzymałym i odpornym. Problematyczne pod tym względem mogą okazać się jedynie osobniki z domieszką krwi innych ras, przy czym należy pamiętać, że występuje już coraz mniej okazów czystej krwi basenji.

Basenji pochodzi z Afryki, nie boi się więc upałów i uwielbia wypoczywać na słońcu.

Basenji nie jest psem ceniącym wygody, ale źle znosi niskie temperatury, a jeszcze gorzej wilgoć. Nie należy się więc dziwić, gdy odmawia wyjścia na spacer podczas deszczu.

Basenji jest psem bardzo dynamicznym, dzięki czemu nie przybiera nadmiernie na wadze.

• Syndrom Fanconiego (choroba nerek)
• Dysplazja biodra
• Przepuklina pachwinowa
• Coloboma (rozszczepienie oka)

Pierwsze wzmianki o psach tej rasy pojawiają się już w przekazach sprzed 5000 lat. Do Europy przybyły w 1934 r. Plemiona afrykańskie wykorzystywały je w lasach w charakterze przewodników. Niektórzy badacze utrzymują, że basenji jest przodkiem terierów. FCI ostatecznie uznała tę rasę w 1964 r.