Pierwotne rasy psów – czyli jakie?
Pierwotne rasy psów to określenie zachowanych współcześnie ras psa, których geny w najmniejszym stopniu – w porównaniu z innymi rasami – odbiegają od genów wilka. Jeśli wierzyć przeprowadzonym badaniom, rasy te (za chwilę o nich szerzej) wywodzą się bezpośrednio od pierwszych psów domowych, a zatem mogą pochwalić się bardzo starym rodowodem.
Pierwotne rasy psów – kontrowersje wokół tematu
W 2004 roku magazyn Science opublikował wyniki badań DNA, które zostały przeprowadzone na przedstawicielach 85 ras.
Nie da się ukryć, że temat rzeczywiście jest bardzo kontrowersyjny. I nie chodzi już nawet o to, że spośród badanych ras jako pierwotne zostały wyłonione takie a nie inne (choć może po części też…). Przede wszystkim bowiem kontrowersyjny jest sam sposób prowadzenia rzeczonych badań. Dlaczego?
Otóż przeprowadzone testy DNA nie objęły wszystkich żyjących obecnie ras psów, czy chociaż znacznej ich większości, a jedynie około 20 procent ras. Kolejną kwestią jest to, że podczas badań nie wzięto pod uwagę m.in. takich ras jak chociażby wilczak czechosłowacki. Tymczasem jest to czworonóg bardzo przypominający (przynajmniej z wyglądu) przodka wszystkich psów – wilka. Czy nikt zatem nie wpadł na to, aby potwierdzić (lub obalić) jego podobieństwo pod względem genetycznym?
Gorącą dyskusję wywołuje ponadto fakt, iż badania wcale nie muszą być miarodajne. Stwierdzona bliskość genetyczna niekoniecznie bierze się stąd, że poszczególne rasy są bezpośrednimi potomkami pierwszych psów domowych. Możliwe jest, że rasy te krzyżowane były z wilkiem w bardzo nieodległych czasach.
Pomimo tych kontrowersji i wielu znaków zapytania wyłonionych zostało ostatecznie 14 ras pierwotnych.
Fakt ten nie do końca uznany jest przez FCI, bowiem nie wszystkie z niżej wymienionych „ras pierwotnych” znajdują się w grupie V – szpiców i psów w typie pierwotnym, a dokładniej w sekcji 6 (rasy pierwotne) i 7 (rasy pierwotne myśliwskie).
Pierwotne rasy psów – lista
Zgodnie z przyjętym stanem na chwilę obecną do pierwotnych ras psów zalicza się takie czworonogi jak:
- chow chow – pochodzi z Azji, a dokładniej z Mongolii. Jego cechą charakterystyczną jest ciemny język (od fioletowego po niemal czarny);
- chart perski – pochodzi z Bliskiego Wschodu. To prawdziwy myśliwy o jednocześnie bardzo zrównoważonym charakterze. Jest niezwykle wrażliwy;
- chart afgański – jest to jedna z najstarszych ras psów na świecie. Jak sama nazwa wskazuje, pochodzi z Afganistanu, a dokładnie z terenów górskich tego kraju;
- pekińczyk – wywodzi się z Chin, z Mandżurii. W kraju swego pochodzenia ma znaczenie mistyczne. Godnie z legendą te malutkie pieski do towarzystwa potrafiły zmienić się w lwy w razie niebezpieczeństwa;
- shar pei – oto kolejny czworonóg pochodzący z Chin. Początki rasy sięgają XVI wieku. Shar pei to pies mocno przywiązujący się do swego opiekuna;
- lhasa apso – tym razem przedstawiciel tybetańskich ras psów. Dawniej ulubieniec arystokracji. Choć jest niewielki, jest bardzo odważnym i temperamentnym psem;
- terier tybetański – jak nietrudno się domyślić, terier ten – jak poprzednik – pochodzi z Tybetu. To wyjątkowo piękna i interesująca rasa. Jest inteligentny, szybko i bardzo chętnie się uczy, jeśli tylko metody szkoleniowe są odpowiednio dostosowane do jego potrzeb i możliwości;
- shih tzu – jest to bardzo popularny czworonóg do towarzystwa. Nie inaczej było dawniej. Nazwę rasy z języka chińskiego można tłumaczyć jako „lwi pies”. Shih tzu pochodzi z Tybetu;
- shiba inu – tym razem nie Tybet i nie Chiny, ale Japonia. Shiba inu to coraz popularniejsza japońska rasa. Wywodzi się z terenów górzystych. Jest to pies niezależny, nieufny wobec obcych, ale jednocześnie przywiązany do właściciela;
- basenji – przepiękny, bardzo charakterystyczny basenji pochodzi z Ameryki Środkowej. Choć w żadnym wypadku nie ma nic wspólnego z terierami, bywa nazywany terierem kongijskim;
- akita – to chyba jeszcze bardziej znany niż shiba przedstawiciel japońskich ras psów. Rasa ta przez wieki wykorzystywana była do walk psów. Ze względu na to akita niezbyt dobrze znosi obecność innych czworonogów w swoim otoczeniu;
- samojed – ten piękny, śnieżnobiały czworonóg – choć obecnie pełni głównie rolę towarzysza rodziny – to świetny myśliwy i pies zaprzęgowy. Pochodzi z Rosji;
- alaskan malamute – ten sporych rozmiarów pies, zwany przez niektórych żartobliwie „większą wersją husky”, oczywiście nie ma z tym ostatnim nic wspólnego. Pochodzi ze Stanów Zjednoczonych, z mroźnych, wyżynnych obszarów Alaski;
- husky syberyjski – rasa ta wywodzi się z Rosji, z niedostępnych obszarów Syberii. Podobnie jak alaskan i samojed, siberian husky to pies zaprzęgowy. Obecnie jednak pełni przede wszystkim rolę psa do towarzystwa.
Psy w typie pierwotnym według klasyfikacji FCI
Psy pierwotne – tak oto prezentuje się lista. We wspomnianej już klasyfikacji FCI znajdziemy jeszcze kilka innych czworonogów zaliczanych przez Międzynarodową Federację Kynologiczną do psów pierwotnych bądź „w typie pierwotnym”.
Mieszczą się one w grupie V, sekcjach 6 i 7. Należą do nich m.in.:
- canaan dog – pies kananejski, wywodzący się z Izraela. Jest on cworonogiem średniej wielkości, odważnym i niezależnym. W Polsce rasa nie jest znana;
- pies faraona – piękny pies, o niezwykle dostojnym wyglądzie – przywodzącym na myśl wymarłe już staroegipskie charty (tesemy);
- nagi pies peruwiański – pochodzi z Peru. Występuje w odmianie miniaturowej, średniej i dużej. Jak sama nazwa wskazuje, jest pozbawiony włosów. Niewielkie owłosienie występuje czasem jedynie na głowie i ogonie;
- nagi pies meksykański – podobnie jak powyższa rasa nagi pies meksykański także występuje w trzech odmianach i jest pozbawiony włosów;
- podengo portugalski – opisując charakter tego psa, można go (z pewnym przymrużeniem oka) porównać do teriera. Jest żywiołowy i odważny, zawsze chętny do zabawy. To także świetny myśliwy;
- podenco z Ibizy – jego przodkiem jest wyżej opisany pies faraona. Wyspecjalizowany w polowaniu na króliki. Jest psem mocno przywiązującym się do opiekuna;
- chart sycylijski – także bardzo podobny do psa faraona. Najprawdopodobniej pochodzi od psów egipskich. Świetny w polowaniu na króliki, bardzo zwinny i wytrzymały. Jest niezależny, ale potrafi okazać czułość opiekunowi, z którym nawiąże więź.
Przyglądając się często bardzo odległej historii wielu ras, można poznać naprawdę zaskakujące fakty i niejednokrotnie mocno się zdziwić. Bez względu jednak na to, jakiego pupila posiadamy i jakie ma korzenie, jest to nasz najlepszy czworonożny przyjaciel i warto o niego dbać jak najlepiej!
