Zapalenie trzustki u kota - na czym polega choroba?
Trzustka to ważny narząd gruczołowy znajdujący się w jamie brzusznej kotów (w pobliżu żołądka i dwunastnicy). Składa się z części wewnątrzwydzielniczej i zewnątrzwydzielniczej, które odgrywają odmienne role.
Pierwsza z części odpowiada za produkcję hormonów (insuliny, glukagonu i somatostatyny) oraz za wchłanianie witaminy B12, niezbędnej do absorpcji innych witamin i podczas procesu wytwarzania krwi w szpiku kostnym.
Część zewnątrzwydzielnicza trzustki pełni funkcje metaboliczne — wydziela tzw. sok trzustkowy, zawierający enzymy trawienne, które służą do rozkładu białek, tłuszczy i węglowodanów. Zapalenie trzustki u kota zazwyczaj dotyczy właśnie części zewnątrzwydzielniczej, a rokowania są skrajnie różne — od pomyślnych przy łagodnym przebiegu, przez ostrożne, aż do złych. Niestety zdarza się, że chora trzustka uszkadza inne narządy, a ostre zapalenie czasem kończy się śmiercią zwierzęcia.
Zapalenie trzustki może występować w formie ostrej i przewlekłej, możliwe jest także przejście jednej formy w drugą. Przy ostrym zapaleniu trzustki, narządy, które otaczają trzustkę, zostają uszkodzone. Natomiast przewlekłe zapalenie trzustki jest procesem zapalnym, który poprzez swoje nieodwracalne zmiany charakteryzuje się przede wszystkim zwłóknieniami i atrofią (zanikiem narządu).
Zapalenie trzustki u kota — objawy
Co ciekawe, nawet częściowo uszkodzona trzustka może doskonale spełniać swoje zadanie, nie dając żadnych objawów. Dopiero zniszczenie zdecydowanej większości narządu (90%) daje niepokojące objawy. Koty to specyficzne, bardzo skryte zwierzęta i objawy, zwłaszcza w początkowej fazie, mogą być trudne do zaobserwowania. Dużym ułatwieniem jest uważna obserwacja zwierzęcia, znajomość jego nastrojów i zwyczajów.
Chora trzustka u kota przede wszystkim wywołuje ból, który koty często ukrywają, nawet podczas badania, ale to zależy od danego osobnika. Niektóre zwierzęta syczą lub miauczą przy próbie podnoszenia i dotyku. Inne objawy, które powinny zaniepokoić opiekuna, to:
- osowiałość
- niechęć do zabaw i ruchu
- biegunka (lub wręcz przeciwnie, silne zaparcia)
- gorączka
- wymioty
- chudnięcie, niechęć do jedzenia
Jak widać, to niespecyficzne objawy, które mogą utrudniać właściwe rozpoznanie choroby, zwłaszcza we wczesnym stadium. Na dodatek zapalenie trzustki często powoduje ciąg innych przypadłości, tzw. kaskadę zapalną, wywołując objawy charakterystyczne np. dla chorej wątroby (żółtaczka), nerek czy płuc. Wówczas lekarz może podjąć badanie organu wywołującego objawy, nie podejrzewając nawet, że u podstaw złego stanu zdrowia zwierzęcia leży chora trzustka.
Przyczyny zapalenia trzustki
Niestety nadal niewiele wiadomo o tej chorobie i skutecznych sposobach jej leczenia. Zapalenie trzustki może wystąpić u kotów w każdym wieku i bez względu na płeć. Może mieć podłoże genetyczne lub być spowodowane czynnikami środowiskowymi, np. urazami lub błędami w opiece nad zwierzęciem. Niektóre z przyczyn zapalenia trzustki to:
- przypadkowe podrażnienie trzustki podczas operacji;
- powikłania po zaklinowaniu się w uchylonym oknie (tzw. zespół uchylonego okna) lub wypadnięciu przez nie;
- powikłania po wypadku;
- nieprawidłowa dieta, obfita w tłuszcze, która obciąża ten wrażliwy narząd;
- infekcja bakteryjna lub wirusowa;
- obecność pasożytów (glistnica) i nieregularne odrobaczanie, zwłaszcza zwierząt żyjących w mieście;
- zatrucie trującymi roślinami lub lekami przeznaczonymi dla ludzi, podawanymi bez konsultacji z lekarzem weterynarii.
Bardzo często (9 na 10 przypadków) zdarza się, że konkretna przyczyna wystąpienia zapalenia nie zostanie wykryta.
Wówczas mówi się o zapaleniu idiopatycznym, czyli o nieznanym podłożu. Warto wspomnieć, że w grupie ryzyka są koty otyłe, chorujące na cukrzycę, niedoczynność tarczycy, choroby nadnerczy, zapalenie jelit, lub wykazujące obniżony poziom wapnia.
Jak przebiega leczenie? Jak pomóc kotu z chorą trzustką?
Kiedy właściciel słyszy diagnozę, chce wiedzieć, czy zapalenie trzustki jest wyleczalne i jakie są rokowania dla jego pupila. Niejeden weterynarz ma trudności z udzieleniem jednoznacznej odpowiedzi. Zapalenie trzustki może mieć przebieg ostry lub przewlekły, a niespecyficzne objawy i możliwość wystąpienia stanów zapalnych w innych obszarach jeszcze komplikują sytuację.
Podczas wizyty lekarz przeprowadzi badanie fizykalne i zleci badanie krwi (ewentualnie także moczu), może także wykonać USG lub oddać do badania histopatologicznego wycinki narządu. Po postawieniu diagnozy ważne jest szybkie wdrożenie kuracji, która, niestety, jest długotrwała i objawowa. Podjęte przez weterynarza leczenie może polegać na:
- podawaniu antybiotyków i leków przeciwwymiotnych
- podawaniu leków przeciwbólowych
- płynoterapii (uzupełnianie wody i elektrolitów)
- suplementacji witaminy B12 (kobalaminy)
- ścisłej diecie, a następnie odpowiednim żywieniu lekkostrawną karmą
- równoważeniu wysokiego poziomu glukozy we krwi poprzez podawanie insuliny
- u niektórych kotów przeprowadza się transfuzję krwi od zdrowego zwierzęcia lub podaje się samo osocze
Wszelkie leki przy zapaleniu trzustki podaje się w formie iniekcji, czyli zastrzyków. Prawdopodobnie kot będzie musiał zostać w lecznicy przez kilka, a czasem kilkanaście dni, w trakcie których zostanie przeprowadzona terapia lekami i płynoterapia, czyli uzupełnienie poziomu płynów i elektrolitów poprzez podawanie kroplówek.
Dieta kota chorego na zapalenie trzustki
Po powrocie do domu nasz pupil powinien otrzymywać specjalistyczną karmę.
Najlepiej odpowiednią karmę wybrać po konsultacji z lekarzem weterynarii, który poże dobrać karmę o wysokiej strawności i z niższą zawartością tłuszczu. Dietę taką należy stosować przez cały okres leczenia. Lekarz może także zalecić dodawanie do jedzenia specjalnych enzymów trzustkowych, które są dostępne w gabinetach weterynaryjnych.
Odpowiednia dieta to najważniejszy punkt opieki nad kotem z zapaleniem trzustki. Ponadto właściciel powinien obserwować pupila pod kątem wystąpienia nowych objawów i pilnować terminów wizyt u weterynarza. Należy zapewnić zwierzęciu spokój i komfortowe warunki do regeneracji. Na szczęście zapalenie trzustki nie jest chorobą zakaźną.
Czy można zapobiegać zapaleniu trzustki?
Niestety nie możemy mieć całkowitej pewności, że uchronimy nasze zwierzę przed zapaleniem trzustki, ale możemy starać się ograniczyć prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby.
Kluczową rolę odgrywa odpowiednia dieta — unikanie przekarmiania zwierzęcia i podawanie karmy wysokiej jakości. Powinniśmy także zadbać o jego bezpieczeństwo, unikając np. pozostawiania uchylonych okien, gdy wychodzimy z domu (koty często chorują na zapalenie trzustki po utknięciu w uchylonym oknie).
Warto usunąć z otoczenia trujące dla kotów rośliny i absolutnie nie podawać pupilowi leków (zwłaszcza tych przeznaczonych dla ludzi) bez wcześniejszej konsultacji z weterynarzem. Należy także regularnie odrobaczać pupila (czytaj więcej: Kiedy i w jaki sposób odrobaczać kota?).
Podejmując te środki ostrożności i zgłaszając się do lecznicy po zauważeniu niepokojących objawów, mamy szansę uchronić kota przed poważną chorobą lub szybko wychwycić jej pierwsze oznaki.
Życzymy Waszym pupilom wiele zdrowia!
Choroby kotów
