Łapy kota - budowa i funkcje

Na kocią zwinność, gibkość i skuteczność podczas polowania (ale także w czasie ucieczki przed zagrożeniem) wpływ ma przede wszystkim budowa kręgosłupa oraz kończyn tego zwierzęcia. Kocie łapy zbudowane są w sposób specyficzny – m.in. dlatego, że koty są zwierzętami palcochodnymi.

Część łapy, na której kot opiera ciężar swojego ciała, odpowiada zaledwie fragmentowi ludzkiej dłoni czy stopy. Dlatego odcisk łapy kota to głównie… palce.

Przednie łapy koty – z jakich składają się kości?

Budowa przednich łap kota nie jest bardzo skomplikowana.

• Z łopatką poprzez staw barkowy połączona jest pojedyncza kość ramienna.
• Staw łokciowy łączy ją z dwiema kośćmi przedramienia: promieniową i łokciową.
• Dalej, podobnie jak u człowieka, mamy kości nadgarstka, śródręcza i kości palców – są one jednak ułożone inaczej niż u człowieka, aby umożliwić kotu chód na palcach, o czym dalej.

Niezwykła gibkość...

Mówi się, że kot wejdzie w każdą szczelinę, przez którą przeciśnie się jego głowa. Jest w tym sporo prawdy, a takie zdolności zwierzę zawdzięcza m.in. budowie swoich łap, a konkretnie ich specyficznemu połączeniu z kręgosłupem. Czy raczej – braku takiego połączenia, przynajmniej w formie kostnej.

Obojczyk, który generalnie pełni funkcję jedynego łącznika między przednimi kończynami a szkieletem osiowym, u kota ma formę szczątkową. U człowieka obojczyk wyraźnie łączy mostek z łopatką. W przypadku kota – łopatki podtrzymywane są przez ścięgna i mięśnie, a z kręgosłupem nie łączy ich żadna kość.

Dzięki tak elastycznemu połączeniu kot ma większą możliwość manipulowania swoim ciałem niż chociażby człowiek, u którego połączenie kostne jest znacznie bardziej sztywne.

i siła 

Kocie mięśnie i ścięgna są bardzo silne, należy jednak pamiętać, że jeśli podnosisz kota jedynie za przednie łapy, możesz te mięśnie lub ścięgna naderwać – w takiej pozycji zwierzę przenosi bowiem cały ciężar ciała na mięśnie łączące łopatki z kręgosłupem, bez żadnego wzmacniającego połączenia kostnego.

Trzymanie kota w ten sposób, zwłaszcza jeśli jest on dość ciężki, może skończyć się dla niego kulawizną – szczególnie gdy jest niespokojny i próbuje się wyrwać.

Tylne łapy kota – podstawa  siły

W przeciwieństwie do kończyn przednich, tylne łapy kota są znacznie mocniej i stabilniej połączone z kręgosłupem, czego zresztą wymaga ich funkcja.

Muszą być silne, sprężyste, zdolne „wyrzucić” całe kocie ciało w przód bądź w górę. Tylna kończyna połączona jest ze szkieletem osiowym sprężystym stawem biodrowym, który znajduje się pomiędzy kością krzyżową a miednicą.

Tylna łapa kota składa się z pojedynczej kości udowej, połączonej stawem kolanowym z dwiema kośćmi podudzia (piszczelową i strzałkową) oraz kości stopy:

• kości stępu – dość długich w porównaniu do pozostałych elementów stopy,
• kości śródstopia,
• kości palców.

Tylne łapy kota mają po cztery palce, przednie – po pięć.

Na paluszkach

Kot porusza się na palcach niczym baletnica, ale w przeciwieństwie do niej – nie jest to okupione treningami, bólem i przyzwyczajeniem stopy do nieanatomicznej postawy.

Za anatomię łap umożliwiającą chód na palcach odpowiada skomplikowany układ maleńkich kosteczek nadgarstkowych (w przednich łapach) i kostek stępu (w tylnych). Także układ ścięgien dostosowany jest do poruszania się na palcach.

Chodzenie na palcach z punktu widzenia myśliwego, który podkrada się do swojej ofiary, aby zaatakować ją z zaskoczenia, jest bardzo korzystne. Generuje minimalne tarcie łap o podłoże, a miękkie poduszki zapewniają cichy, wręcz bezszelestny chód.

Z drugiej strony poruszanie się na palcach pozwala kotu być doskonałym sprinterem i skoczkiem – umożliwia bowiem maksymalne rozciąganie kończyn podczas biegu czy skoku, dając mięśniom większą możliwość nagromadzenia energii i skutecznego wyskoku – w przód bądź wzwyż. W czasie biegu palcochodność pozwala rozwinąć większą prędkość, jako że tylko niewielka część łapy ma styczność z podłożem. To właśnie dlatego kot może skakać tak sprawnie.

Za każde pchnięcie ciała do przodu odpowiadają przede wszystkim tylne łapy, które są bardzo silnie umięśnione. Przednie natomiast niewiele im ustępują, gdy przychodzi do konieczności wdrapania się na drzewo czy ogrodzenie.

Kocie pazury: broń w ukryciu – ale zawsze gotowa

Unikalną cechą kocich łap są oczywiście schowane w pochewkach skórnych pazury. Koty mają swoją broń zawsze w pogotowiu – ostrą i precyzyjną, na co dzień osłoniętą przed stępieniem i uszkodzeniem.

Schowane pazury nie przeszkadzają także w skradaniu się, nie stukają o podłoże jak pazury psie. Jedynie nieliczne gatunki dzikich kotów nie chowają swych pazurów do końca – należą do nich gepard oraz, w mniejszym stopniu – żyjące w pobliżu zbiorników wodnych koty z rodzaju Prionailurus, jak taraj (kotek cętkowany) czy kot kusy.

Warto pamiętać, że choć potocznie mówi się, że kot „chowa pazury”, tak naprawdę to przy rozluźnionych mięśniach – w czasie chodu czy w chwili relaksu – pazury kota są schowane. Napięcia mięśni – a więc wysiłku – wymaga wysunięcie pazurów.

„Pozycją domyślną” są więc u kota pazury schowane – co zresztą widać po każdym odcisku łapy kota, który odróżnimy od śladów innych zwierząt właśnie po braku odciśniętych pazurów.

Kot wysuwa pazury, zginając mięśnie łapy, które z kolei naciągają ścięgna palców. Ścięgna ciągną w dół kości, po czym sprężyste wiązadło łączące ostatnie paliczki rozciąga się, a pazury wysuwają się z fałdów skórnych.

Miękkie i delikatne – poduszki kocich łap

Miękkie, bardzo wrażliwe na dotyk oraz wysokie i niskie temperatury – poduszeczki kocich łap pod osłoną delikatności kryją jednak niemałą wytrzymałość. Chronią kocie stopy na różnego typu podłożach

Dzięki nim kot potrafi poruszać się bezszelestnie i wyczuwać różnego rodzaju zmiany w terenie ze względu na bardzo dużą liczbę receptorów dotykowych. Pełnią one ponadto bardzo ważną funkcję amortyzatorów, co jest szczególnie ważne, gdy kot wykonuje np. dalekie skoki.

Pomiędzy poduszkami łap znajdują się gruczoły wytwarzające feromony – to te niewyczuwalne dla ludzkiego nosa związki kot pozostawia w miejscach, które zaznacza, drapiąc w nie pazurami. Na samych poduszeczkach natomiast znajdują się praktycznie jedyne posiadane przez kota gruczoły potowe (tylko bardzo niewielkie ich ilości mieszczą się dodatkowo w okolicach warg i podbródka).

Miękkie opuszki kocich łap mogą mieć różne kolory, w zależności od umaszczenia kota! Koty białe mają różowe poduszki, koty czarne – również czarne lub bardzo ciemne, koty niebieskie – poduszki wpadające w brąz, a koty szylkretowe często mają nakrapiane opuszki.