Leiszmanioza jest bardzo poważną chorobą pasożytniczą przenoszoną na psy przez owada-wektora, którym jest muchówka z rodzajów Lutzomyia i Phlebotomus. Owady te są aktywne od kwietnia-maja do września-października, głównie na obszarach śródziemnomorskich.
Okres aktywności meszek może się różnić w zależności od warunków pogodowych. Podobnie jak kleszcze, w ostatnich latach meszki pojawiają się coraz wcześniej, nawet w marcu. Owad ten prowadzi nocny tryb życia, co oznacza, że jest szczególnie aktywny o zmierzchu, o świcie i w nocy.
Pasożytem wywołującym chorobę jest mikroskopijny pierwotniak zwany "leiszmanią" (Leishmania infantum). W dłuższej perspektywie choroba nieuchronnie prowadzi do śmierci zarażonego nią zwierzęcia.
Podczas gdy jeszcze kilka lat temu leiszmanioza była bardzo rzadką chorobą, obecnie już tak nie jest. Jest obecna w krajach basenu Morza Śródziemnego, a ponieważ psy coraz częściej towarzyszą swoim opiekunom podczas podróży, można spodziewać się, że pojawi się również w Polsce.
Najczęstsze objawy leiszmaniozy u psa
Zarażony pies wykazuje objawy choroby dopiero kilka miesięcy, a nawet kilka lat po ukąszeniu przez zakażone muchówki. Tak długi okres inkubacji, w połączeniu z rzadkim występowaniem choroby w naszym kraju, utrudnia postawienie diagnozy.
Główne objawy leiszmaniozy u psa to:
- utrata sierści, szczególnie wokół oczu i na pysku;
- utrata wagi, mimo braku zmian apetyty;
- odleżyny, wrzody, łuski, guzki skórne, stany zapalne skóry itp.;
- powiększenie węzłów chłonnych;
- apatia;
- pies może również cierpieć z powodu kulawizny oraz niewydolności nerek.
Jak przenoszona jest leiszmanioza? Czy człowiek może zarazić się tą chorobą?
Choroba przenosi się na psy poprzez ukąszenie zarażonej muchówki.
Leiszmanioza jest zoonozą, czyli chorobą odzwierzęcą. Jednak, o ile w krajach występowania meszek przenoszących leiszmaniozę, istnieje ryzyko zarażenia, o tyle w naszej strefie klimatycznej ryzyko jest bliskie zeru. 'Nie udowodniono bowiem dotychczas możliwości bezpośredniej transmisji pasożyta z psa na psa lub z psa na człowieka z pominięciem tzw. wektora", czyli zakażonej meszki. (źródło: magwet.pl).
W populacji psów w tak zwanych regionach "ryzyka" występuje wielu bezobjawowych nosicieli (tj. są nosicielami pasożyta, ale nie wykazują objawów choroby).
Czy leiszmaniozą dotknięte są jedynie kraje basenu Morza Śródziemnego?
Chociaż leiszmanioza była kiedyś uważana za chorobę wyłącznie śródziemnomorską, tropikalną lub subtropikalną, nie jest to już prawdą. LeishVet (weterynaryjna grupa badawcza zajmująca się leiszmaniozą) donosi o wzroście liczby przypadków leiszmaniozy psów, obejmującym m.in. 32 departamenty na południu Francji.
Przypadki choroby obserwuje się również w północnej Europie, nie tylko u zwierząt zarażonych na południu podczas podróży z właścicielami, ale także dlatego, że globalne ocieplenie powoduje wędrówki owadów przenoszących leiszmaniozę.
Meszki występują częściej na obszarach wiejskich niż miejskich. Podobnie jak kleszcze, w miastach owad ten występuje głównie na obszarach zalesionych (parki, ogrody itp.).
Jedynymi kontynentami wolnymi od leiszmaniozy na chwilę obecną są Australia i Antarktyda. Poza tym przypadki choroby można znaleźć w całej Europie, Azji i Afryce (zwłaszcza na północy), a także na kontynencie amerykańskim (Meksyk, Ameryka Środkowa i Południowa oraz Stany Zjednoczone).
Rozpoznanie i leczenie leiszmaniozy u psów
W większości przypadków diagnoza polega na badaniu krwi, aby wykazać, że pies jest seropozytywny. Czasami jednak konieczne będzie przeprowadzenie innych badań, takich jak badanie węzłów chłonnych lub szpiku kostnego za pomocą biopsji cienkoigłowej aspiracyjnej.
Leki nie zapewnią pełnego wyleczenia, jednak poprawią kondycję życie zwierzęcia. Leczenie odbywa się za pomocą zastrzyków, które należy podawać codziennie przez kilka tygodni. Zastrzyki te są często łączone z leczeniem doustnym.
Leiszmanioza to choroba nieuleczalna, terapia polega więc przede wszystkim na łagodzeniu objawów. Decyzję o leczeniu lekarz podejmuje indywidualnie dla każdego przypadku, w zależności od rokowań.
Rokowania
Niestety, rokowania w przypadku leiszmaniozy są jednoznaczne — śmierć zwierzęcia jest nieunikniona w dłuższej lub krótszej perspektywie.
Jeśli pies jest bardzo chory, w złym stanie ogólnym lub w bardzo zaawansowanym stadium choroby, eutanazja będzie prawdopodobnie najlepszą opcją dla zwierzęcia. To samo dotyczy sytuacji, gdy zwierzę znajduje się w bliskim sąsiedztwie małych dzieci lub osób z obniżoną odpornością.
Zapobieganie: jak chronić pupila przed leiszmaniozą?
Ponieważ wiemy, że owady przenoszące leiszmaniozę są szczególnie aktywne w nocy, należy upewnić się, że pies pozostaje w domu od zmierzchu do świtu, gdy przebywasz na obszarze wysokiego ryzyka w okresie od marca/kwietnia do października.
Należy również stosować preparaty odstraszające owady. Na rynku dostępnych jest wiele różnych produktów w postaci spot-on czy obroży.
Szczepienie przeciwko leiszmaniozie u psów
Szczepionka przeciwko leiszmaniozie psów jest dostępna od września 2011 roku.
Oczywiście zaleca się przebadanie psów pod kątem leiszmaniozy przed wykonaniem szczepienia podstawowego: dlatego lekarz weterynarii zasugeruje pobranie próbki krwi od psa przed wykonaniem szczepienia.
Jeśli pies jest seropozytywny, prawdopodobnie ma leiszmaniozę. W takim przypadku oczywiście nie ma sensu go szczepić. Lekarz może przeprowadzić dalsze testy, aby dokładnie ocenić stan chorobowy psa. Prawdopodobnie konieczne będzie rygorystyczne monitorowanie stanu zdrowia psa i ewentualne leczenie.
Szczepienie podaje się psom w wieku co najmniej 6 miesięcy i nie można go łączyć z innymi szczepionkami.
Przeczytaj również:
