Borelioza u psa - co to za choroba?
Borelioza jest przewlekłą, bakteryjną chorobą odkleszczową, atakującą wiele narządów. Wywołuje ją krętek z rodziny Spirochetacea. Jej inne znane nazwy to choroba z Lyme (od miejscowości Old Lyme, w której w 1975 roku odnotowano kilkanaście przypadków zachorowań dzieci z objawami zapalenia stawów, jak się później okazało – było to zakażenie bakterią boreliozy) i krętkowica kleszczowa.
Pajęczaki żerują od wczesnej wiosny, do późnej jesieni, więc na ugryzienie i zarażenie narażeni jesteśmy niemalże cały rok. Łagodne zimy i ocieplenie klimatu sprzyjają namnażaniu się pasożytów oraz zasiedlaniu przez nie nowych terenów.
Pasożyt jest wyposażony w liczne receptory, które pozwalają mu na rozpoznanie wielu zapachów, w tym potu, feromonów, a w szczególności wydychanego dwutlenku węgla. Reagują także na wibracje, oświetlenie oraz temperaturę – a więc na rzucany przez zwierzę cień i ciepłotę jego ciała. Ugryzienie kleszcza jest niewyczuwalne i zupełnie bezbolesne, ponieważ w jego ślinie zawierają się substancje znieczulające, hamujące krzepliwość krwi oraz miejscową reakcję układu immunologicznego. Dzięki temu pasożyt może w spokoju żywić się krwią niezauważony wiele godzin, a nawet dni.
Aby doszło do zakażenia boreliozą, pies musi mieć nieszczęście i trafić na zarażonego kleszcza. Szacuje się, że około jedna trzecia populacji przenosi bakterie wywołujące boreliozę. Bakterie uwalniają się dopiero po kilku dniach (najwcześniej po 50 godzinach) od rozpoczęcia żerowania. Umiejscawiają się w skórze, stawach, tkance łącznej i tkance mięśniowej. Z reguły pierwszy atakowany jest staw położony najbliżej miejsca wczepienia się kleszcza.
Objawy boreliozy u psa
Objawy boreliozy u psów pojawiają się bardzo późno, bo dopiero po 2-5 miesiącach od zarażenia, i to jedynie u około 5% psów. Świeżo po ukąszeniu kleszcza wokół rany pojawia się wędrujący rumień, ale jest trudny do zauważenia ze względu na gęstą sierść zwierząt. Symptomami, które mogą wskazywać na to, że pies choruje na boreliozę są:
- osowiałość,
- apatia,
- wysoka gorączka (dochodząca nawet do 41,5 stopnia),
- brak apetytu,
- brak chęci do zabawy.
Utrudnia to zdiagnozowanie boreliozy, gdyż są to objawy występujące w wielu jednostkach chorobowych. Z czasem występują okresowe, powracające kulawizny i obrzęki stawów oraz kłopoty z poruszaniem się, co w efekcie może prowadzić do zwyrodnień. Może również dochodzić do:
- zapalenia wątroby,
- zapalenia opon mózgowych (neuroborelioza),
- zapalenia mięśnia sercowego (z arytmią, zaburzeniami pracy serca, omdleniami),
- zmian skórnych,
- padaczki,
- porażenia nerwu twarzowego,
- niedowładów kończyn.
Rzadkim powikłaniem po boreliozie jest kłębuszkowe zapalenie nerek. Skutkuje ono niewydolnością nerek, zaś jej konsekwencją są: spadek masy ciała, wymioty oraz obrzęki kończyn. Mało charakterystycznymi, opisanymi przypadkami są psy z zaburzeniami widzenia oraz atakami agresji.
Leczenie boreliozy u psa
Boreliozę rozpoznaje się na podstawie badania krwi psa. Poza badaniem krwi, dostępne są także testy płytkowe, które wykonuje się na miejscu w gabinecie weterynaryjnym. Jest to metoda szybsza, ale mniej dokładna. Aby test był miarodajny, musimy wstrzymać się z wykonaniem badania przynajmniej miesiąc, gdyż organizm musi zdążyć wyprodukować przeciwciała. Możemy też oznaczyć obecność bakterii w samym kleszczu, o ile zachowaliśmy go do badania.
Leczenie boreliozy u psa polega na długotrwałym podawaniu antybiotyków (najczęściej stosowanymi i najbardziej skutecznymi są doksycyklina i amoksycylina). Terapia trwa około czterech tygodni, ale poprawa stanu zdrowia widoczna jest już po kilku dniach. W zależności od stanu pacjenta konieczne może okazać się również podawanie płynów, środków przeciwzapalnych oraz wspomagających pracę wątroby i nerek. Dodatkowo, kiedy stan zdrowia psa zaczyna się poprawiać, warto urozmaicić dietę w okresie rekonwalescencji o źródła witamin z grupy B, w szczególności B12.
Borelioza u psa - zapobieganie
Profilaktyka przeciw boreliozie opiera się na zmniejszeniu ryzyka ukąszenia przez kleszcza. Należy więc stosować preparaty na kleszcze – na rynku znajdziemy obroże przeciwkleszczowe, środki do zakrapiania na kark (spot-on) lub spryskania sierści oraz tabletki.
Nie dają one jednak stuprocentowej ochrony, dlatego w regionach, gdzie kleszcze występują w dużej ilości, warto stosować więcej niż jedno zabezpieczenie. Ważne jest także dokładne obejrzenie i wyczesanie psa po spacerze, a w razie zauważenia kleszcza – jak najszybsze usunięcie go. Kleszcze usuwamy specjalnymi kleszczołapkami lub pęsetą. Jeśli nie jesteśmy pewni, czy potrafimy prawidłowo i w całości usunąć kleszcza, może to zrobić weterynarz. Ryzyko zarażenia znacząco maleje, jeśli pajęczak zostanie usunięty w ciągu 48 godzin.
Pamiętajmy o tym, że dostępne są ponadto szczepienia przeciwko boreliozie, ale trzeba je powtarzać co roku, gdyż nie dają psu dożywotniej odporności na bakterie wywołujące chorobę.
Przeczytaj również:
- Leiszmanioza u psa: objawy, leczenie i zapobieganie
- Kleszcz łąkowy - groźny również dla psów
- "Latające kleszcze" : strzyżak sarni jest niebezpieczny również dla Twojego psa
Źródła:
1. J. Gawor, W. Talarek, Choroby odkleszczowe – zagrożenie dla ludzi i zwierząt, Magazyn Weterynaryjny 02/2017
2. Ł. Adaszek, P. Łyp, P. Dębiak, A. Śmiech, S. Winiarczyk, Borelioza psów – choroba przenoszona przez kleszcze, Magazyn Weterynaryjny 03/2018
3. Ł. Adaszek, M. Kalinowski, J. Kutrzuba, J. Ziętek, S. Winiarczyk, Trudności w diagnostyce boreliozy u psów, Życie Weterynaryjne nr 85(5), 2010, www.vetpol.org.pl, dostęp: 24.10.2018r.
4. W. Zyngier, Borelioza u psów, 2008, www.vetpol.org.pl, dostęp: 24.10.2018r.
