Dla tych, którzy boją się tych pajęczaków mamy złą wiadomość. Fauna kleszczy, to aż 900 gatunków. W Europie występuje około 70 rodzajów kleszczy. W samej Polsce – 19.
Gatunki kleszczy występujące w Polsce
Gatunki kleszczy, które są w Polsce najczęstsze to:
- Kleszcz pospolity (ixodes ricinus),
- Kleszcz psi (rhipicephalus sanguineus),
- Kleszcz jeżowy (ixodes hexagonus),
- Oraz bohater tego opracowania - kleszcz łąkowy (dermacentor reticulatus).
U psów i kotów pasożytować mogą wszystkie powyższe gatunki kleszczy. I choć niektóre gatunki kleszczy rzadko atakują ludzi (np. kleszcz jeżowy) to niestety w przypadku psów, wszystkie stanowią zagrożenie.
Wspominany powyżej kleszcz jeżowy jest najczęściej znajdowanym rodzajem kleszcza u kotów i drugim najczęściej występujących gatunkiem kleszczy u psów.
Kleszcze łąkowe – charakterystyka
Kleszcze te spotkać można na terenach trawiastych, wrzosowiskach, terasach zalewowych, lasach i puszczy. W Niemczech noszą nazwę kleszczy lasów łęgowych, bo to właśnie w tego typu lasach, położonych nad rzekami, potokami i w zasięgu wód powodziowych, przebywają najczęściej.
Swoją aktywność rozpoczynają już na przełomie lutego i marca i są aktywne do początków zimy. Najbardziej liczebne w czerwcu i latem są jednak w tych miesiącach najmniej aktywne.
Dawniej kleszcze łąkowe występowały głównie w Anglii i terenach Azji centralnej, ale ostatnie lata pokazały, że kleszcze te coraz liczniej reprezentowane są w krajach Europy wschodniej i centralnej (Niemcy, polska, Węgry, Holandia). Nie znajdziemy ich jednak w basenie morza śródziemnego.
Kleszcz łąkowy w Polsce
Ten gatunek kleszcza nie występuje jeszcze w całej Polsce. Najczęściej występuje na północnym -wschodzie (lasy mazurskie), wschodniej ścianie kraju (lubelszczyzna) oraz na pobrzeżu szczecińskim (dolina Odry).
Od 10 lat widywany jest również na terenie Mazowsza. Zawsze w pobliżu rzek i rezerwuarów wodnych.
Jak rozpoznać kleszcza łąkowego?
Inne nazwy, pod jakimi rozpoznawane są te kleszcze to ozdobny kleszcz psi lub kleszcz mozaikowy – związane są z dość charakterystycznym wzorem mozaiki (marmurku) na grzbiecie pajęczaka.
Są to kleszcze wyjątkowo żywotne. Potrafią przetrwać w temperaturach niższych niż kleszcze pospolite i są w stanie przeżyć nawet kilka miesięcy pod wodą. Ta ich zdolność do funkcjonowania w niskich temperaturach i wczesna aktywność sprawia, że są znane jako kleszcze zimowe.
Samica składa aż do 7200 jajeczek, a dorosłe osobniki są w stanie bardzo łatwo przystosować się do zmiennego środowiska. To powoduje, że kleszcze łąkowe stają się coraz częstsze i trzeba na nie wyjątkowo uważać. Zwłaszcza, że w odróżnieniu do kleszczy pospolitych nie siedzą w miejscu, czekając na żywiciela, tylko aktywnie go poszukują, czołgając się po gałęziach.
Kleszcz łąkowy u psa
Kleszcz łąkowy atakuje przede wszystkim małe konie, sarny, daniele, jelenie, bydło, owce, mniejsze ssaki oraz ludzi.
Kleszcz potrzebuje krwi na każdym z etapów rozwoju. W fazie larwy i nimfy, kleszcze łąkowe chętnie atakują mniejsze ssaki i psy. W formie dorosłej chętniej wybierają większe zwierzęta, ale i w tej postaci pies jest dla nich łakomym kąskiem.
Samo ugryzienie kleszcza jest bezbolesne dla psa, dlatego nie powiadomi on nas o tym, że coś go ugryzło. Za każdym razem po powrocie ze spaceru trzeba zatem przeglądnąć psa (i siebie) i sprawdzić, czy przypadkiem nie przyprowadziliśmy do domu nieproszonego gościa.
Jeśli znajdziemy kleszcza niezależnie od tego, czy jest to kleszcz łąkowy, pospolity czy inny gatunek, należy go jak najszybciej usunąć.
Kleszcz łąkowy u psa: jakie przenosi choroby?
Dla psów głównym zagrożeniem jest przenoszony przez kleszcze łąkowe pierwotniak z rodzaju babesia. Wywoływana przez niego choroba to babeszjoza – jedna z najczęściej występujących chorób odkleszczowych u psów.
Częstym patogenem jest bakteria coxiella burnetii, która przenoszona przez kleszcze łąkowe wywołuje gorączkę Q.
Inne zagrożenia to pałeczki tularemii wywołujące tularemie, chorobę niebezpieczną głównie dla gryzoni, ale mogą również zapaść na nią psy lub koty. U naszych domowych pupili ma jednak łagodny przebieg.
Kleszczowe zapalenie mózgu, tak niebezpieczne u ludzi, zdarza się w przypadku psów jako efekt pogryzienia przez kleszcza łąkowego, dość rzadko.
Jak uchronić psa przed kleszczem łąkowym?
Nie istnieją specjalistyczne preparaty poświęcone temu konkretnemu gatunkowi kleszcza. W praktyce stosuje się zatem wszystkie sposoby i metody odstraszające kleszcze pospolite.
Przeczytaj również:
- Leiszmanioza u psa: objawy, leczenie i zapobieganie
- "Latające kleszcze" : strzyżak sarni jest niebezpieczny również dla Twojego psa
- Borelioza u psa - objawy i leczenie
Bibliografia:
- Epidemiologia gorączki Q w aspekcie diagnostycznym, Rypuła, Związek, Płoneczka - Janeczko , magazyn Weterynaryjny 2011-09,
- Gorączka Q, choroba zwierząt i zoonoza – aspekty praktyczne, Marian Truszczyński
- Dermacentor reticulatus: a vector on the rise, Gábor Földvári, Pavel Široký, Sándor Szekeres, Gábor Majoros & Hein Sprong, Parasites & Vectors volume 9, Article number: 314 (2016)
- The southernmost foci of Dermacentor reticulatus in Italy and associated Babesia canis infection in dogs, Emanuela Olivieri, Sergio A. Zanzani, Maria S. Latrofa Parasites & Vectors volume 9, Article number: 213 (2016)
- New localities of Dermacentor reticulatus tick (vector of Babesia canis canis) in central and eastern Poland, W Zygner 1, P Górski, H Wedrychowicz
