Temat kastracji i jego wpływ na zdrowie psa interesuje wielu opiekunów psów. O ile wykonanie tego zabiegu w przypadku bezdomnych psów jest podyktowane chęcią redukcji niekontrolowanego rozmnażania i regulacji populacji psów, o tyle właściciele psów częściej decydują się na zabieg kastracji z przyczyn zdrowotnych lub chęci wpłynięcia na charakter psa i jego codzienne zachowanie.
Czy kastracja i sterylizacja psa to dobry pomysł?
Co warto wiedzieć o wpływie tego zabiegu na codzienne życie psa i jego osobowość?
Poziom testosteronu u psów wpływa na nasilenie się zachowań charakterystycznych dla samców. Pies z wysokim poziomem testosteronu ma tendencję do:
- Nasilenia znaczenia moczem,
- Ucieczek w poszukiwaniu samic w cieczce,
- Ruchów kopulacyjnych,
- Zwiększenia agresywności wobec innych samców.
Przez wiele lat uważano, że kastracja jest doskonałym rozwiązaniem problemów behawioralnych u psów. Dziś wiadomo już, że nie jest to złoty środek. Wprawdzie faktycznie prowadzi do zmniejszenia się wielu kłopotliwych zachowań u psa, ale ma też swoje minusy związane ze wzrostem pobudliwości, natężeniem lęku oraz wzrostem innych, nie zawsze pożądanych zachowań.
Z tego powodu kastracja samców czy suczek nie powinna być traktowana jako panaceum na problemy z zachowaniem. W takich sytuacjach pomoże psu behawiorysta, a nie lekarz weterynarii.
Pozytywny wpływ kastracji na zachowanie psów
Szeroko zakrojone badania przeprowadzone na prawie 10 tys., psów udowodniły istnienie pozytywne konsekwencje zabiegu w 4. obszarach. Psy po kastracji:
- Eliminacja potrzeb seksualnych psa, a co za tym idzie zmniejszenie frustracji psa, kiedy nie może spełnić swoich potrzeb i zmniejszenie ryzyka ucieczek.
- Ograniczenie terytorializmu i agresji wobec innych psów.
- Rzadsze znaczenie terenu moczem,
- Chętniej oddają zabawki,
- Mniej wyją, jeśli są pozostawione same w domu,
- Szybciej przychodzą na zawołanie.
Wśród zalet zabiegu związanych ze zdrowiem pupila przede wszystkim należy wymienić ograniczenie ryzyka raka prostaty i guzów gruczołów odbytowych u psów, a u suczek ropomacicza i nowotworu gruczołów sutkowych.
Negatywny wpływ kastracji na zachowanie psów
Ze wspomnianych wyżej badań wynika, że kastracja u psa czasem może prowadzić również do:
- wyższej agresji w stosunku do obcych w domu,
- wyższej agresji w stosunku do osób przechodzących obok posesji, co skutkuje zwiększonym szczekaniem,
- wyższej agresji w stosunku do małych zwierząt – ptaków, kotów,
- reakcji lękowych na głośne dźwięki,
- większej reaktywności w trakcie zabiegów weterynaryjno – pielęgnacyjnych,
- reakcji lękowych w stosunku do dzieci lub obcych ludzi.
Dotyczy to przede wszystkim psów, u których zachowania agresywne nie były związane z popędem płciowym, ale miały charakter behawioralny.
Zachowania społeczne po kastracji
Badania samców po kastracji wykazują, że w przypadku wielu psów po zabiegu pojawia się problem submisyjności (uległości) w stosunku do innych samców. Kastrowane psy reagują bardziej emocjonalnie w sytuacjach stresujących, miewają tendencje do zaburzeń lękowych.
Częściej niż niekastrowane psy liżą i wąchają okolice genitalne innych psów.
Dziwne zachowanie psa po kastracji – jakie objawy?
Dzień po zabiegu, nasz pupil będzie słaby i zdezorientowany. Narkoza jest nadal metabolizowana przez organizm. Jeśli próbuje lizać czy gryźć miejsce zabiegu może być potrzebny kołnierz.
Rekonwalescencja czworonoga trwa około dwóch tygodni (zazwyczaj szwy ściąga się 10-14 dni po zabiegu). Przez jakiś czas po zabiegu mogą zdarzać się wahania gospodarki hormonalnej, która musi się uspokoić.
Warto jednak zaznaczyć, że w znaczej większości przypadków kastracja to zabieg bezpieczny i rutynowy.
Czy kastrować psa? Wady i zalety kastracji
Hormony płciowe u każdego psa i suki wpływają zarówno na ich zachowanie, jak i na ryzyko wystąpienia różnych chorób z nimi związanych (ropomacicze, nowotwór gruczołu mlekowego, prostaty czy schorzenia jajowodowi jajników (np. torbiel jajnika). Kastracja eliminuje w dużym stopniu ryzyko tych chorób.
Jeśli istnieją zdrowotne wskazania do kastracji, to absolutnie warto rozważyć ten zabieg weterynaryjny.
Jeśli jednak przesłankami do tego, by usunąć psu układ rozrodczy, jest jedynie chęć zapanowania nad jego zachowaniem lub "ułatwienia" sobie pracy wychowawczej, to jest to zły pomysł, gdyż konsekwencje negatywne (głównie zachowania lękowe i związany z nimi wzrost agresji "obronnej" ) są trudne do przewidzenia. Wady kastracji to również wpływ na rozwój zachowań niepożądanych typu zjadanie odchodów czy tarzanie się w nich.
Kiedy najlepiej wykastrować psa? Jak czas wykonania zabiegu wpływa na psychikę psa?
Na zachowanie psa po kastracji bardzo mocno wpływa to, kiedy został wykastrowany. Ma to związek z wpływem testosteronu na organizm oraz psychikę psa. Zbyt wczesna kastracja powoduje zarówno problemy zdrowotne (zaburza wzrost i budowę kości) jak i problemy psychiczne.
Przede wszystkim chodzi tu o poziom lęku, który w rozwoju psa ma dwie kluczowe fazy: pierwszą w wieku 8-14 tygodni, a drugą w wieku 6-14 miesięcy. Wykastrowanie psa w tym okresie może na stałe utrwalić poziom lęku.
Badania na sukach udowodniły również, że sterylizacja suczek przed 12. miesiącem życia może prowadzić do wzrostu agresji. Błędem jest również sterylizacja tuż po cieczce.
W tym czasie zmiany hormonalne w organizmie suczki są dość podobne do tych, które występują po ciąży i wpływają na zwiększenie lęku, irytacji oraz zachowań agresywnych. Sterylizacja suk w okresie krótszym niż 3 miesiące od cieczki, niesie ryzyko utrwalenia tych zmian.
Dodatkowo, zbyt wczesna sterylizacja i kastracja może prowadzić do nadprodukcji estradiolu przez nadnercza. Organizm próbuje w ten sposób poradzić sobie z niedoborem hormonów wywołanym przez kastrację. W efekcie ten podwyższony poziom estradiolu i brak testosteronu może sprawić, że wykastrowany pies, będzie atrakcyjny dla innego psa, który będzie widział w nim suczkę w cieczce. Nasz pies może być zatem narażony, na „niechciane awanse” ze strony innych psów.
Czy kastracja chemiczna psa wpływa na jego zachowanie?
Chemiczna kastracja polega na wszczepieniu pod skórę implantu, który hamuje wydzielanie hormonów rozrodczych. Pies nie traci na stałe zdolności reprodukcji. Można ją wykonywać zamiast kastracji chirurgicznej lub przed podjęciem decyzji o kastracji chirurgicznej. Z przeprowadzonych badań nad wpływem kastracji chemicznej na zachowanie psa wynika, że:
- poziom lęku i niepewności u psów nie zmienia się i utrzymuje się na takim samym poziomie jak przed zabiegiem,
- spada poziom agresji w stosunku do innych samców psów,
- zwiększa się ilość zachowań zabawowych,
- spada ilość zachowań seksualnych w stosunku do suk w cieczce,
Wyniki są porównywalne z tymi, jakie uzyskują psy po kastracji chirurgicznej.
