Koci behawiorysta – kto to jest?
Behawiorystę można określić też mianem zoopsychologa czy psychologa zwierzęcego. Jest to osoba, która bada, jakie są naturalne zachowania zwierząt – w tym przypadku kotów. Zna zestaw zachowań uznawanych u tego zwierzęcia za naturalne i prawidłowe.
Koci behawiorysta bada czynniki, które wpływają na dane zachowania kota
Behawiorysta bada, jak rozmaite czynniki zewnętrzne i wewnętrzne wpływają na zachowania kota. Dlatego jest w stanie wyjaśnić opiekunowi kota, jakie są możliwe przyczyny danego problemu behawioralnego oraz podpowiedzieć rozwiązania tego problemu – czyli plan terapii.
Pomaga rozpoznać objawy o medycznym podłożu...
Behawiorysta koci dysponuje podstawową wiedzą z zakresu weterynarii, dzięki której potrafi rozpoznać objawy, które mogą świadczyć o medycznym podłożu zgłaszanego problemu, a następnie skierować zwierzę do lekarza. W ten sposób behawiorysta pomaga również lekarzowi weterynarii – dołączając do skierowania opis problemu poparty obserwacjami, a często także zdjęciami i filmami z domu opiekuna, jest w stanie dostarczyć lekarzowi znacznie więcej informacji niż sam tylko wywiad przeprowadzany z opiekunem. To znacznie ułatwia dobranie właściwych badań i postawienie diagnozy, a więc przyspiesza także podjęcie odpowiedniego leczenia.
a także czynniki o podłożu środowiskowym
Poza umiejętnością rozpoznania ewentualnych problemów zdrowotnych kota, behawiorysta zna naturalne zachowania charakterystyczne dla całego gatunku i jest w stanie określić, jaka – poza zdrowotnymi – przyczyna może leżeć u podłoża zgłaszanego problemu, który martwi opiekuna czy też nawet utrudnia zgodne współżycie domowników z kotem.
Można powiedzieć, że behawiorysta występuje w roli nie tylko zoopsychologa, ale wręcz tłumacza, który „przekłada” język kota na nasz. Wyjaśniając, dlaczego kot zachowuje się tak, a nie inaczej, pogłębia wiedzę opiekuna o jego pupilu i o kocich potrzebach, przełamuje także stereotypy i krzywdzące opinie, takie jak ta o rzekomej „złośliwości” kotów drapiących meble, zrzucających na ziemię różne przedmioty czy załatwiających się poza kuwetą.
Jak wybrać kociego behawiarostę?
Behawiorysta powinien posiadać doświadczenie w pracy ze zwierzętami oraz odpowiednie kwalifikacje. Istnieją różne organizacje zajmujące się szkoleniami i egzaminami dla kandydatów na behawiorystów. Osobą dobrze przygotowaną do swego zawodu jest chociażby absolwent COAPE (Centre of Applied Pet Ethology) – międzynarodowej organizacji prowadzącej profesjonalne szkolenia dla behawiorystów i wydająca dyplomy. Na jej stronie internetowej znajduje się lista certyfikowanych behawiorystów.
Pamiętaj jednak, że równie ważne, jak poziom wiedzy i wykształcenie behawiorystyczne, jest nastawienie behawiorysty do zwierzęcia, jego pasja, podejście do naszego kota, metody pracy. Będziemy w stanie to ocenić podczas wizyty konsultacyjnej.
Kiedy powinniśmy zwrócić się do behawiorysty?
Konsultacja behawiorysty jest przydatna zawsze wówczas, gdy martwi nas zachowanie naszego kota, a zachowanie to nie ma podłoża medycznego. Należy pamiętać, że niepokojące zmiany w zachowaniu mogą wynikać wyłącznie ze schorzenia, na które cierpi kot, a którego nie zauważamy.
Dlatego takie problemy powinny być najpierw konsultowane z lekarzem weterynarii. Przykładowo – dosyć często zgłaszany problem załatwiania potrzeb fizjologicznych poza kuwetą może mieć przyczyny w zmianie, która zaszła w otoczeniu kota (np. nowy typ żwirku), ale może też być sygnałem informującym nas o stanie zdrowia kota. Jeśli kot załatwia się poza kuwetą, choć dotychczas nie miał „zastrzeżeń” do swej toalety, być może cierpi z powodu kamicy czy zapalenia pęcherza moczowego.
Po wykluczeniu problemów zdrowotnych, które mogłyby wpływać na zachowanie kota, warto poprosić o pomoc behawiorystę, który przeanalizuje otoczenie kota, przeprowadzi dokładny wywiad z opiekunem i zaleci terapię celem wyeliminowania problemu.
Uwaga – niektóre zaburzenia wymagać będą zarówno interwencji behawiorysty, jak i lekarza weterynarii, np. w sytuacji, gdy zachowanie kota, wynikające z jakiegoś czynnika środowiskowego, będzie skutkowało rozwijaniem się problemów zdrowotnych. Wszelkie zaburzenia na tle nerwowym również powinny być konsultowane zarówno z zoopsychologiem, jak i lekarzem weterynarii. Pamiętajmy, że farmakoterapia, która może być jednym z elementów programu terapii kota, musi być przeprowadzana pod nadzorem lekarza weterynarii!
Stąd najlepiej, aby od początku naszych zmagań z kocim problemem para weterynarz – behawiorysta ściśle ze sobą współpracowała. Zwróćmy też uwagę, że niektórzy lekarze weterynarii są jednocześnie behawiorystami.
Do kociego behawiorysty warto zwrócić się chociażby w następujących przypadkach:
- agresja wewnątrzgatunkowa u kota – w domach z więcej niż jednym kotem,
- agresja międzygatunkowa – w stosunku do człowieka, czasem do innych zwierząt mieszkających z nami w domu,
- zachowania przypominające agresję (np. atakowanie dłoni czy stóp, wynikające najczęściej z nieodpowiednio przeprowadzonej socjalizacji kocięcia, a nie jego agresji),
- załatwianie potrzeb fizjologicznych poza kuwetą,
- wycofanie, nieufność, strachliwość zwierzęcia, depresja
- „zachowania niszczycielskie” – drapanie, gryzienie, niszczenie w inny sposób sprzętu domowego,
- wzmożona aktywność nocna kota,
- zespół falującej skóry,
- intensywne wokalizowanie,
- problemy z ułożeniem stosunków między kotami w przypadku „dokocenia”,
- nerwowość objawiająca się np. wygryzaniem sierści (po wykluczeniu dolegliwości skórnych i alergii, w tym alergii pokarmowej).
Jak wygląda konsultacja u kociego behawiorysty?
Konsultacja behawiorystyczna przeprowadzana jest w środowisku kota, czyli u nas w domu. Pierwsza wizyta trwa zwykle ok. 2 godzin. Behawiorysta poznaje wówczas kota, przeprowadza wywiad dotyczący zgłaszanego problemu. Warto wcześniej nagrać lub sfotografować zachowania świadczące o problemie – kot niekoniecznie może je ujawnić właśnie podczas wizyty.
Nie rób nic na pokaz – behawiorysta powinien ujrzeć środowisko kota takim, jakim jest na co dzień. Postaraj się podzielić wszystkimi spostrzeżeniami. Jeśli podejrzewasz, że Twoje zachowanie mogło przyczynić się do powstania problemu – również o tym powiedz. Brak informacji, przekłamania, niepełne informacje zaburzą obraz problemu i mogą wyprowadzić behawiorystę na manowce!
Po wywiadzie specjalista zaproponuje program terapii. Może on obejmować zmiany w środowisku kota, w diecie, w jego planie dnia, zmiany dotyczące kuwety, a czasem – zachowań domowników.
Może zaproponować również środki wspierające terapię, od feromonów po farmakoterapię (w konsultacji z lekarzem weterynarii). Być może zaproponuje też termin kolejnej wizyty. Jeśli czujesz, że jest to osoba, która może pomóc Tobie i Twojemu kotu – zaufaj jej doświadczeniu. Pamiętaj też, że terapie i praca z kotem może wymagać zaangażowania wszystkich domowników, cierpliwości, konsekwencji i… czasu. Efekty są jednak tego warte.
