Układ moczowy kota anatomicznie i fizjologicznie jest podobny do układu moczowego człowieka, ale jeśli chodzi o jego schorzenia, różnice są diametralne. Podczas gdy u człowieka do najczęstszych przyczyn dolegliwości dróg moczowych należą zakażenia bakteryjne (obok kamieni/piasku), u kotów głównym winowajcą są przyczyny behawioralne.
Innymi słowy, szeroko pojęty stres może przyczyniać się do zaburzeń funkcjonowania układu wydalniczego u kota. Ale nie jest to oczywiście jedyna możliwa przyczyna problemów takich jak krew w moczu kota.
Krew w moczu kota – możliwe przyczyny
Krwiomoczem nazywamy obecność erytrocytów w moczu zwierzęcia. Może być symptomem choroby nerek lub dróg moczowych bądź układu rozrodczego. Krew w moczu kota może być też oznaką niektórych schorzeń ogólnoustrojowych.
U kotów krwiomocz dość łatwo jest zauważyć – sygnałem, że należy udać się ze zwierzęciem do lekarza, są czerwone smużki na żwirku po oddaniu moczu. Krwiomoczowi towarzyszą zwykle także inne niepokojące objawy, np. kropelkowe oddawanie moczu, ból i dyskomfort przy oddawaniu moczu (kot oddaje mocz w pozycji bólowej, wokalizuje, przejawia niechęć do kuwety itd.).
Do schorzeń, przy których występuje krwiomocz u kotów, należą:
- choroby dolnych dróg moczowych – pęcherza moczowego, moczowodów lub cewki moczowej, czyli przede wszystkim FLUTD (idiopatyczne zapalenie pęcherza u kotów), kamica lub piasek w pęcherzu, przeziębienie pęcherza, zakażenie grzybicze lub bakteryjne dróg moczowych, nowotwory dróg moczowych;
- urazy pęcherza, dróg moczowych;
- choroby nerek – zapalenia nerek, wielotorbielowatość nerek, nowotwory, zmiany spowodowane obecnością toksyn;
- choroby układu rozrodczego – u kocurów przerost prostaty, zakażenia, nowotwór prącia, u kotek ropomacicze, nowotwory, niecałkowita inwolucja po porodzie;
- choroby ogólnoustrojowe – krwiomocz przy chorobach takich jak zaburzenia krzepnięcia krwi, zaburzenia hormonalne, cukrzyca, niektóre choroby zakaźne, zatrucia, udar cieplny.
Krwiomocz może pojawić się przejściowo także po niektórych zabiegach chirurgicznych, np. po kastracji czy zabiegach wykonywanych w obrębie dróg moczowych.
Diabeł tkwi w psychice – krew w moczu kota objawem idiopatycznego zapalenia pęcherza
FLUTD, czyli idiopatyczne zapalenie pęcherza moczowego (inaczej syndrom urologiczny kotów), należy do najczęstszych przyczyn krwiomoczu u kota. Nie jest to zwykła choroba zapalna, lecz syndrom o nie do końca znanym podłożu, na który składa się wiele czynników, w tym stres. Schorzenie obejmuje zarówno pęcherz, jak i cewkę moczową, może mieć charakter nawracający.
Oprócz krwiomoczu do objawów FLUTD należą:
- częstomocz i oddawanie niewielkich ilości moczu,
- wokalizacja przy oddawaniu moczu,
- intensywniejsze niż zwykle wylizywanie okolic narządów płciowych i ujścia cewki,
- możliwe oddawanie moczu poza kuwetą,
- złe samopoczucie zwierzęcia.
FLUTD to choroba, którą potrafimy zdiagnozować, ale nie umiemy wyjaśnić mechanizmu jej rozwoju. Obecnie badacze szukają przyczyn zarówno w infekcjach dróg moczowych, jak i np. w niedoborze glikozaminoglikanów, które pełnią funkcję ochronną dla śluzówki pęcherza. Kocury odczuwają dolegliwości związane z chorobą silniej niż kotki – ze względu na anatomię cewki, mają też większe predyspozycje do tej choroby.
Na FLUTD częściej zapadają koty młode i w średnim wieku niż starsze, koty otyłe i w związku z tym mało aktywne, koty narażone na ciągły stres, koty cierpiące na zaburzenia behawioralne, w tym nadmiernie przywiązane do opiekuna, lękliwe, nerwowe, a także koty przyjmujące niedostateczną ilość wody – zwłaszcza żywione suchą karmą i pijące mało.
FLUTD diagnozuje się po wywiadzie lekarskim oraz badaniach: moczu (z posiewem), badaniu krwi, USG pęcherza.
Konieczne jest:
- udrożnienie cewki (jej zatkanie jest sytuacją zagrażającą życiu!),
- zastosowanie farmakoterapii,
- wdrożenie terapii behawioralnej skupiającej się na podnoszeniu nastroju pupila (czasem wskazane są leki uspokajające) i poradzeniu sobie z elementami stresogennymi (chodzi tu m.in. o modyfikacje środowiska, jak wstawienie większej liczby kuwet, kotyfikacja, zapewnienie większej liczby kryjówek itd.).
Koty otyłe wymagają diety (najlepiej pod kierunkiem specjalisty) i zwiększenia aktywności. Zawsze zaleca się zwiększenie podaży wody, m.in. poprzez zmiany dietetyczne (karma mokra) oraz zachęcanie kota do picia. Dodatkowo u niektórych kotów pomocne w łagodzeniu objawów są feromony.
Zmiany zapalne, kamica
Krew w moczu kota może sygnalizować też zapalenie cewki i moczowodów spowodowane bakteriami lub grzybami chorobotwórczymi, bądź zaczopowanie ich kamieniami moczowymi.
Przy podejrzeniu tych schorzeń konieczne jest wykonanie badania laboratoryjnego moczu, a często także badania USG lub RTG. Lekarz może w ten sposób stwierdzić ewentualną obecność kamieni moczowych, piasku, a także polipów, urazów pęcherza i dróg moczowych oraz zmian nowotworowych.
W przypadku zakażenia bakteryjnego wdrażane są antybiotyki; podaje się równocześnie leki przeciwzapalne. Czasem lekarze wykorzystują pomocniczo furaginę.
W zależności od podłoża schorzenia, może być wskazana także zmiana diety (np. na wysokiej jakości karmy typu urinary), suplementacja preparatami wspomagającymi pracę dróg moczowych lub (jeśli potrzeba) zakwaszającymi mocz.
W przypadku piasku lub drobnych kamieni konieczne może okazać się cewnikowanie oraz płukanie pęcherza, przy większych kamieniach – interwencja chirurgiczna.
Schorzenia nerek a krew w moczu kota
Co oznacza krew w moczu bez objawów takich jak bolesne oddawanie moczu wskazywać może na schorzenie nerek, a nie dolnych dróg moczowych. Jeśli to możliwe, zaobserwuj, w którym momencie oddawania moczu pojawia się krew – jeśli pod koniec strumienia, może (ale nie musi) świadczyć to o chorobie nerek.
Aby zdiagnozować schorzenie nerek, należy wykonać:
- badanie biochemiczne krwi (zwracamy tu uwagę na poziom kreatyniny i mocznika),
- badanie moczu,
- a także USG lub RTG.
Leczenie schorzeń nerek opiera się na ogół na płynoterapii, wdrożeniu odpowiedniej diety i leczeniu objawowym.
Czy pasożyty mogą wywołać krwiomocz u kota?
Tak – obecność krwi w moczu u kota bywa także efektem działalności pasożytów.
Nerkowiec Dioctophyma renale to nicień bytujący w nerkach ssaków. Do zakażenia dojść może po wypiciu skażonej wody bądź zjedzenia zarażonej pasożytem surowej lub niedogotowanej ryby. Nie ma innej możliwości zarażenia się niż poprzez żywiciela pośredniego, tak więc kontakt z kotem nie stwarza dla człowieka najmniejszego niebezpieczeństwa.
Oprócz krwiomoczu nicień wywołuje kolkę nerkową. Niestety po stwierdzeniu obecności pasożyta lekarz weterynarii zwykle decyduje o usunięciu zaatakowanej nerki.
Nicień Capillaria plica bytuje natomiast w pęcherzu moczowym, choć częściej atakuje psy niż koty. Pasożyt może być przyczyną krwiomoczu, trudności w oddawaniu moczu i zapalenia pęcherza. Obecność nicienia można stwierdzić w badaniu mikroskopowym osadu moczu. Terapia polega na podawaniu odpowiednich środków przeciwpasożytniczych.
Krwiomocz rzekomy u kota – co to jest?
Krew w moczu kota to wbrew nie jedyne możliwe wyjaśnienie czerwonawego zabarwienia moczu. Podczas gdy krwiomocz może mieć różne przyczyny, należy wspomnieć także o sytuacjach, w których mocz jest zabarwiony na czerwono pod wpływem innych barwników niż hemoglobina.
Czasem krwiomocz rzekomy nie ma żadnych poważnych przyczyn – mocz może zmienić zabarwienie, jeśli zwierzę zje czerwony barwnik spożywczy – mogą to być nawet buraki i choć wśród kotów nie ma zbyt licznych miłośników tego warzywa, warto wiedzieć, że spożycie go może spowodować tymczasowe zabarwienie moczu podobne do krwi.
Porównywalny efekt daje terapia niektórymi lekami, chociażby częścią cytostatyków (doksorubicyna wykorzystywana w chemioterapii).
Pamiętaj jednak, że kolejną możliwą przyczyną krwiomoczu rzekomego jest zatrucie metalami ciężkimi. Warto więc każdy taki niepokojący przypadek skonsultować z weterynarzem. Pojawienia się krwi w moczu twojego kota nigdy nie należy bagatelizować!
Bibliografia:
Cebulska K., Krew w moczu u psa i kota: przyczyny, leczenie [zalecenia lek wet], https://cowsierscipiszczy.pl/krew-w-moczu/#o-czym-moze-swiadczyc-krew-w-moczu-psa-i-kota.
Cekiera A., Choroby dolnych dróg moczowych u kotów – nowe możliwości w monitorowaniu krwiomoczu, „Magazyn Weterynaryjny” 2019, nr 4.
Łukaszewska J, Rozpoznawanie chorób dolnych dróg moczowych u kotów, „Magazyn Weterynaryjny” 2012, nr 2.
Westropp J.L., Idiopatyczne zapalenie pęcherza moczowego u kotów – rozpoznawanie i leczenie, „Magazyn Weterynaryjny” 2013, nr 2.
Objawy chorób u kota
