Zapalenie pęcherza moczowego to schorzenie diagnozowane u kotów dosyć często. Należy do zespołu chorób dolnych dróg moczowych kotów (FLUTD – feline lower urinary tract disease). Często w literaturze można także spotkać nazwę SUK – „syndrom urologiczny kotów”.
Zapalenie pęcherza u kota a syndrom urologiczny
Syndrom urologiczny kotów ( w skrócie FLUTD), to zespół schorzeń układu moczowego, do których należą m.in. zapalenie pęcherza, krwiomocz, tworzenie się kryształów i kamieni moczowych, problemy z oddawaniem moczu. Zapalenie pęcherza należy do najczęściej diagnozowanych chorób z grupy FLUTD.
Do czynników sprzyjających FLUTD zaliczamy przede wszystkim:
- predyspozycje genetyczne,
- nieodpowiednią dietę (np. opartą na suchej karmie),
- niską aktywność fizyczną,
- otyłość,
- przewlekły stres.
Jak rozpoznać zapalenie pęcherza u kota?
Jak rozpoznać u kota początki zapalenia pęcherza? Nie zawsze jest to łatwe. Często do behawiorystów zwracają się opiekunowie kotów, które zaczęły załatwiać się poza kuwetą. Jedną z możliwych przyczyn takiej nagłej zmiany zachowania jest właśnie zapalenie pęcherza. Schorzenie to jest bardzo bolesne i w wyniku odczuwanego przy oddawaniu moczu bólu kot może nabrać awersji do kuwety.
Sygnały alarmowe można jednak zaobserwować już wcześniej. Kot, który ma problemy z pęcherzem, będzie chodził do kuwety częściej niż zwykle, ale oddawał za każdym razem niewielkie ilości moczu.
Ponadto zauważysz u niego trudności przy siusianiu, które będzie sygnalizował np. napinaniem się w kuwecie, wokalizacją, kilkakrotnym wchodzeniem i wychodzeniem z kuwety.
Zwróć też uwagę, jak kot zachowuje się podczas toalety. Czy częściej niż zwykle myje ujście cewki moczowej oraz dolną partię brzucha? Jeśli tak, to również sygnały, że coś niepokojącego może dziać się z drogami moczowymi. Niektóre koty wylizują dół brzucha tak intensywnie, że zupełnie tracą w tym miejscu sierść.
Diagnozowanie zapalenia pęcherza u kota
Podstawową metodą diagnostyczną jest badanie moczu.
Mocz zdrowego kota ma barwę żółtą, od słomkowej do intensywnej. Prawidłowy odczyn pH kociego moczu mieści się w przedziale 6–6,5. Jeśli chodzi o substancje obecne w moczu, u zdrowego kota występują niewielkie ilości białka, niekiedy również także leukocytów.
Badanie moczu kota z zapaleniem pęcherza zazwyczaj wykazuje podwyższony poziom białka oraz leukocytów w moczu, niekiedy ponadto hemoglobinę. pH zapewne będzie poza granicami normy (mocz zbyt kwaśny lub zbyt zasadowy), w osadzie mogą wystąpić kryształy bądź bakterie.
Mocz do badania najlepiej „złapać” w czasie korzystania z kuwety – prosto do pojemnika na mocz, który można dostać w aptece. Dostępne są ponadto specjalne żwirki diagnostyczne, które nie chłoną moczu i pozwalają zebrać go z kuwety.
Wadą takiego rozwiązania jest niepewność wyniku w przypadku obecności bakterii w moczu – nie wiemy wówczas, czy pochodzą one faktycznie z moczu, czy z samej kuwety.
Mocz do badania może także pobrać lekarz weterynarii. Jedną z metod jest wykonanie masażu okolic pęcherza i pobudzenie wydalania. Niektórzy lekarze pobierają mocz igłą bezpośrednio z pęcherza.
Dodatkowymi badaniami diagnostycznymi mogą być rentgen oraz USG jamy brzusznej. Badania te pozwalają wykluczyć lub potwierdzić obecność kamieni moczowych.
Zapalenie pęcherza o podłożu bakteryjnym
Choć dawniej sądzono, że większość przypadków zapalenia pęcherza moczowego u kotów ma podłoże bakteryjne, dziś wiemy, że zaledwie 2% z nich (u kotów poniżej 10. roku życia) to zakażenia pierwotnie wywołane obecnością bakterii.
Na bakteryjne zapalenie pęcherza częściej chorują kotki niż kocury – ze względu na rozmiary ujścia cewki moczowej i bliskość odbytu. Ryzyko zachorowania wzrasta ponadto u kocich seniorów.
Jeśli w badaniu moczu z posiewem wykryte zostaną bakterie, lekarz przepisze antybiotyk, a zwykle również środek w formie pasty, który obniża pH moczu. Bakterie na ogół nie lubią środowiska kwaśnego.
W leczeniu choroby o podłożu bakteryjnym zastosowanie może znaleźć furagin dla kota. Pamiętaj, że lek ten nie pomoże w innych przypadkach niż zakażenie bakteryjne, ponieważ jego zadaniem jest zahamowanie namnażania się bakterii. Ponadto nie można podawać go kotu z niewydolnością nerek czy w przypadku skąpomoczu. Jeśli już będzie stosowany – powinien zadecydować o tym lekarz oraz ustalić odpowiednią dawkę.
Idiopatyczne zapalenie pęcherza u kota
Idiopatyczne zapalenie pęcherza u kota (znane jako zapalenie śródmiąższowe lub FIC – feline interstitial cystitis) diagnozowane jest częściej niż bakteryjne – i niestety jest trudniejsze w leczeniu. Objawy tej formy zapalenia pęcherza są typowe dla innych schorzeń dolnych dróg moczowych.
Obejmują problemy z oddawaniem moczu, częstomocz, bolesne oddawanie moczu, z czasem oddawanie moczu poza kuwetą. Aby lekarz mógł stwierdzić u zwierzęcia FIC, powinien najpierw wykluczyć kamicę pęcherza moczowego, nowotwory oraz chorobę pęcherza o podłożu bakteryjnym.
W przebiegu FIC może dojść uszkodzenia pęcherza moczowego (uszkodzenia przypominają wrzody) oraz do krwotocznego zapalenia pęcherza u kota. Jego rozpoznanie nie stwarza problemu, wyniki badań są tu bowiem typowe: duża ilość czerwonych krwinek w moczu, pojedyncze krwinki białe, zwykle brak kryształów.
Zapalenie pęcherza a kocia dieta
Uważa się, że czynnikami sprzyjającymi rozwojowi idiopatycznego zapalenia pęcherza mogą być:
- niska aktywność,
- nadwaga
- oraz dieta oparta wyłącznie lub głównie na suchej karmie (jak wynika ze statystyk, tak najczęściej przedstawia się dieta kotów, które trafiają do gabinetów weterynaryjnych z objawami FIC).
U kotów na diecie suchej mocz jest bardziej zagęszczony i wydalany rzadziej, co samo w sobie sprzyja rozwojowi chorób FLUTD.
Zmiana diety jest wówczas jedną z kluczowych form terapii. Celem jest doprowadzenie do zwiększenia ilości produkowanego moczu, częstości jego wydalania i rozrzedzenie go. Należy rozpocząć stopniową zmianę kociej diety na „mokrą” oraz zachęcenie kota do picia możliwie dużej ilości wody.
Idiopatyczne zapalenie pęcherza jest chorobą podstępną. Potrafi samoistnie ustąpić po 5–7 dniach, a następnie przybrać formę nawracającego zapalenia pęcherza. Jednak zaobserwowano, że do nawrotu FIC częściej dochodzi u kotów karmionych karmą suchą niż mokrą.
Większość pacjentów wykazuje natomiast znaczną poprawę po wprowadzeniu do diety karmy mokrej i dzięki spadkowi ciężaru właściwego moczu. Zwłaszcza jeśli w moczu nie wykryto kryształów, zmiana karmy i dbałość o nawodnienie oraz redukcja stresu zapobiegają nawrotom.
Pamiętaj jednak, że tak znaczne zmiany w diecie powinny odbywać się powoli, stopniowo, aby nie wywołać u kota problemów pokarmowych oraz stresu, który także jest czynnikiem sprzyjającym rozwojowi chorób układu moczowego.
"Stresowe" zapalenie pęcherza u kota
Stres u kota sam w sobie może doprowadzić do rozwoju idiopatycznego zapalenia pęcherza – to obok diety jeden z czynników rozważanych przez specjalistów przy analizie podłoża choroby. Zmiany hormonalne towarzyszące stresowi mogą być przyczyną, dla której FIC ma charakter nawracający, a poszczególne epizody choroby zanikają samoistnie.
Podstawą terapii jest tu obniżenie poziomu stresu, uatrakcyjnienie kociego otoczenia poprzez dodanie półek, kryjówek, zajmujących zabawek. Konieczna może być suplementacja mająca na celu uspokojenie zwierzęcia i wyrównanie nastroju.
Koncepcja wirusowego podłoża zapalenia pęcherza u kota
Kolejną koncepcją co do podłoża idiopatycznego zapalenia pęcherza jest wirusowa geneza choroby. Pod lupę wzięto jeden z wirusów wywołujących tzw. koci katar – kociego kaliciwirusa. Wirus może uszkadzać komórki oraz wywoływać nadmierną odpowiedź immunologiczną organizmu, co tłumaczyłoby m.in. uszkodzenia pęcherza moczowego w przebiegu choroby.
Za koncepcją o wirusowym podłożu FIC u niektórych kotów przemawiają także takie cechy choroby jak jej nawrotowy charakter i samoistne ustępowanie objawów oraz większa częstotliwość występowania w dużych grupach kocich. Koncepcję potwierdzają badania, które analizowały obecność kaliciwirusa w moczu kotów z objawami FIC, kotów z objawami kataru kociego i kotów zdrowych. Częstotliwość występowania wirusa w moczu była podobna u kotów chorych na FIC i kotów cierpiących na kaliciwirozę.
Zapalenie pęcherza u kota - podsumowanie
Nie bagatelizuj chorób pęcherza. Są one bolesne i mogą doprowadzić do dalszych konsekwencji zdrowotnych (uszkodzenia pęcherza i in.) oraz behawioralnych (awersja do kuwety, nerwowość).
Choć nie do końca znamy przyczyny rozwoju idiopatycznego zapalenia pęcherza, możemy zastosować różnorodne metody terapii, podając zalecane leki, a dodatkowo ograniczając sytuacje stresowe, wzbogacając środowisko kota, włączając do terapii analog feromonów policzkowych czy zmieniając dietę, jeśli jest to konieczne.
Choroby kotów
