Zakażenie wścieklizną następuje poprzez przeniesienie wirusa ze śliną do rany, najczęściej kąsanej (ugryzienie i zarażenie zwierzęcia przez inne zwierzę lub człowieka przez zarażone zwierzę). Istnieje również możliwość zarażenia się wirusem, jeśli ślina zawierająca go dostanie się do naturalnych otworów ludzkiego ciała takich jak oczy czy nos.
Mało tego, istnieje nawet ryzyko zarażenia w przypadku polizania zranionej (np. lekko zadrapanej) skóry przez chore zwierzę. Zwierzęta, które pogryzły i zaraziły ludzi, podlegają obowiązkowemu uśpieniu.
Wirus atakuje układ nerwowy, prowadząc do jego uszkodzenia. Okres inkubacji choroby (od zakażenia do wystąpienia objawów klinicznych) u psów może trwać zaledwie kilka dni, ale czasem bywa stosunkowo długi i trwa nawet do 150 dni (najczęściej wynosi około miesiąca). Zwierzę, które zostanie zarażone, umiera w wyniku niewydolności oddechowej organizmu.
Jakie są objawy wścieklizny u psów?
Choroba trwa najczęściej do około tygodnia od wystąpienia pierwszych objawów choroby. Występują dwie postaci przebiegu wścieklizny – postać szałowa (gwałtowna) i porażenna.
W postaci szałowej psy, które wcześniej były bardzo spokojne i zrównoważone, nagle stają się agresywne, dzikie, mają napady szału, uciekają przed człowiekiem, itp. Następnie wzrasta agresywność – zwierzę może atakować przedmioty lub człowieka i wydawać nienaturalne dźwięki.
Po stadium pobudzenia następuje stadium porażeń, np. przełyku. Jednak dopiero po jakimś czasie następuje porażenie kończyn – pies nie może chodzić, jest sparaliżowany. Potem dochodzi do porażeń mięśni oddechowych i śmierci zwierzęcia.
Objawy, jakie można zaobserwować na początkowym etapie u chorego psa przy przebiegu szałowym to:
- ataki szału
- niepokój i nadmierna pobudliwość
- podejmowanie prób ucieczki
- agresja
- nieposłuszeństwo
- otępienie
- zmiana charakteru psa
- wyczulenie na bodźce takie jak dźwięk
- światłowstręt
- wodowstręt
- stukanie zębami i zjadanie przedmiotów niejadalnych (np. kamieni)
- trudności z połykaniem, porażenie mięśni żuchwy i przełyku, wywieszony język (co skutkuje ślinotokiem, brakiem apetytu i pragnienia)
Na bardziej zaawansowanym etapie występują:
- drgawki
- porażenie kończyn
- zez
- gorączka
- biegunka i wymioty
Z kolei w postaci porażennej psy (również te dzikie), które wcześniej były charakterne, konfliktowe wobec innych psów, nagle stają się bardzo spokojne i łagodne. Szukają kontaktu z człowiekiem, poza tym zazwyczaj zwierzę nie ma żadnych widocznych objawów choroby. Zgon zwierzęcia następuje po około 2-4 dniach od nastąpienia zmiany jego usposobienia.
Należy jednak pamiętać, że w chorobie nie muszą występować wszystkie wymienione symptomy. Wścieklizna może przybrać formę utajoną i objawić się dopiero w fazie porażennej.
Szczepienie psa na wścielizne - dlaczego jest tak ważne?
Wścieklizna jest chorobą śmiertelną, zarówno dla psów jak i dla ludzi. Niestety na chwilę obecną nie ma na nią lekarstwa. Dlatego tak ważne jest, aby nie dopuszczać do choroby zwierząt w naszym otoczeniu, tym samym minimalizując ryzyko zachorowania nas samych i osób postronnych. Można to osiągnąć właśnie dzięki regularnemu szczepieniu wszystkich psów.
Mimo że w Polsce szczepienia przeciw wściekliźnie są wykonywane od dawna, nadal rejestruje się nowe przypadki tego wirusa. Nie szczepiąc psów, narażamy nas i naszych pupili na śmiertelne niebezpieczeństwo.
Jak w Polsce wygląda kwestia szczepień przeciw wściekliźnie?
Szczepienie psa przeciwko wściekliźnie jest w Polsce obowiązkowe. Obowiązkowi temu, w myśl ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, podlegają psy, które ukończyły 3. miesiąc życia.
Na jego potwierdzenie weterynarz zamieszcza wpis o wykonaniu szczepienia w książeczce zdrowia psa lub w psim paszporcie, a w przypadku ich braku wydaje specjalne zaświadczenie.
Zaświadczenie musi zawierać dane psa (imię, rasę, płeć, wiek, maść, znaki szczególne, numer identyfikacyjny – chip), a także dane posiadacza zwierzęcia (imię i nazwisko oraz adres).
Takie potwierdzenie szczepienia lub całą książeczkę zdrowia psa należy zawsze mieć przy sobie podczas spacerów z pupilem, ponieważ może być ono potrzebne do zweryfikowania informacji o szczepieniu przez odpowiednie służby (np. straż miejską).
Prawo mówi o obowiązkowym szczepieniu psów, jednak lekarze weterynarii zalecają, aby również koty i fretki, które wypuszczane są na zewnątrz, szczepić przeciw chorobie.
Przeciwwskazania do zaszczepienia psa przeciw wściekliźnie:
- jeśli zwierzę jest zarobaczone lub chore (nie dotyczy chorób przewlekłych, takich jak np. cukrzyca, niewydolność nerek itp.);
- jeśli występuje podejrzenie lub prawdopodobieństwo silnego zarobaczenia zwierzęcia (w takiej sytuacji szczepionka będzie nieskuteczna);
- jeśli suka jest w ciąży (lekarz weterynarii może zaszczepić ciężarną sukę, jednak tylko w wyjątkowych przypadkach);
- jeśli zwierzę ma mniej niż 3 miesiące.
U niektórych zwierząt dochodzi do reakcji alergicznych po podaniu szczepienia. Jeśli taka reakcja wystąpiła przy poprzednim szczepieniu, należy pamiętać o tym, aby poinformować lekarza weterynarii o takiej sytuacji PRZED podaniem przez niego szczepionki zwierzęciu.
Szczegółowe informacje na temat procedury szczepienia przeciwko wściekliźnie możemy znaleźć na stronie Głównego Inspektoratu Weterynarii.
Co w sytuacji, gdy pies lub człowiek zostanie pogryziony przez psa?
Zarówno pies, który został pogryziony przez dzikie zwierzę, jak i pies, który pogryzł człowieka, podlega bezwzględnej obserwacji.
Obserwacja trwa 15 dni. Istnieją 2 metody obserwacji, w zależności od stopnia zagrożenia wścieklizną w danym rejonie.
Można przeprowadzić metodę stacjonarną, to znaczy, że zwierzę pozostaje pod opieką i obserwacją lekarza weterynarii w gabinecie lub właściciel 4-krotnie doprowadza obserwowane zwierzę do przychodni weterynaryjnej. W przypadku tej drugiej metody zwierzę przyprowadza się w dzień pokąsania, a dalej w 5, 10 i 15 dniu od ugryzienia.
Właściciel ma wówczas obowiązek zadbania o to, aby podejrzane zwierzę nie pogryzło innych ludzi i zwierząt, nie zaginęło, nie uciekło itp. W przypadku śmierci właściciel ma również obowiązek zgłosić ten fakt oraz zabezpieczyć zwłoki zwierzęcia w celu wykonania badań potwierdzających chorobę.
Jeśli w trakcie obserwacji u zwierzęcia lekarz weterynarii nie zaobserwuje żadnych objawów, zwierzę uznawane jest za zdrowe, a lekarz weterynarii wydaje oświadczenie o stanie zdrowia zwierzęcia w dniu pogryzienia i zaszczepieniu go przeciwko wściekliźnie (jeśli takiego szczepienia wcześniej nie wykonano lub straciło ważność).
Jeśli jednak objawy wystąpią, pies musi zostać uśpiony. Po uśpieniu zwierzęcia wykonuje się odpowiednie badania, by potwierdzić chorobę. Wszystkie osoby mające styczność z chorym zwierzęciem muszą poddać się szczepieniu. Procedura obserwacji zwierzęcia jest taka sama niezależnie od tego, czy zwierzę było wcześniej szczepione przeciwko wściekliźnie czy nie lub czy szczepienie jest ważne czy nie.
Czy szczepienie psa przeciw wściekliźnie jest wymagane przed podróżą?
Jeśli chcemy przywieźć ze sobą do Polski psa, kota lub fretkę, musimy pamiętać o wcześniejszym zaszczepieniu ich przeciw wściekliźnie – polskie przepisy nie pozwalają bowiem na wwiezienie na teren kraju tych rodzajów zwierząt bez wspomnianego szczepienia.
Istotne w tej kwestii informacje dotyczące wwozu zwierząt na tereny krajów UE możemy sprawdzić na stronie https://ec.europa.eu/food/animals/pet-movement/eu-legislation/young-animals_en.
Aby móc cieszyć się zdrowiem swojego ulubieńca, wykonujmy regularnie profilaktyczne szczepienie przeciw wściekliźnie. Ochronimy go w ten sposób przed dramatycznymi skutkami kontaktu z chorym zwierzęciem. Nasza odpowiedzialność w przypadku szczepień to gwarancja zdrowia naszego psa.
Autor: Patrycja Kaźmierska-Szmyt
