Alergia u kota – objawy i terapia

Wiele osób może myśleć, że alergie to typowo ludzkie schorzenia. Nic bardziej mylnego! Zwierzęta domowe również mogą być alergikami. U kotów diagnozuje się zarówno alergie pokarmowe, jak i chociażby atopowe zapalenie skóry. 

Jest to wciąż temat, któremu nie poświęca się tak wiele uwagi na ile zasługuje (jeszcze do niedawna sądzono, że atopowe zapalenie skóry to problem dotyczący psów, ale nie kotów). Jakie są przyczyny i objawy alergii u kota i jak dbać o kota alergika?

Alergia u kota - na co kot może być uczulony?

Alergia to zbyt silna, nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego na określone substancje (które nazwiemy alergenami). Podobnie jak u ludzi, tak i w przypadku kotów alergenami mogą być rozmaite czynniki. U kotów najczęściej rozpoznaje się alergie skórne wywołane ugryzieniami pasożytów (głównie pcheł) oraz alergie pokarmowe. 

Koty mogą być jednak uczulone także na inne substancje – czasem i takie, które nie przyszłyby nam do głowy! I tak, wśród alergenów, które mogą dokuczać mruczkom, wyróżniamy na przykład:

• roztocza kurzu domowego,
• pyłki roślin,
• pleśń,
• środki chemiczne, w tym preparaty do ochrony roślin czy domowe środki czystości.

Alergia u kota – objawy

Nie ma jednolitego schematu, którym można się posłużyć przy diagnozowaniu alergii u swojego kota. Symptomy zależą zarówno od typu alergenu, jak i reakcji organizmu konkretnego kota.

Do najczęstszych objawów alergii należy świąd. Dla kota swędzenie może być znacznie bardziej uporczywe od bólu, dlatego też silny świąd może prowadzić do intensywnego wylizywania sierści i częstego drapania się zwierzęcia – nawet do krwi. Można zaobserwować miejscowe łysienie, strupy, wydzielinę ropną.

Do innych objawów alergii należą: zaburzenia układu pokarmowego (wzdęcia, biegunki) oraz oddechowego (trudności z oddychaniem). Te ostatnie mogą wskazywać na alergię wziewną, ale nie zawsze. Były już przypadki kotów, u których problemy z oddychaniem były reakcją na alergen pokarmowy.

Największy problem z alergią u kota to właśnie niespecyficzne objawy – łatwo je pomylić z symptomami innych chorób. Dlatego na przykład przy problemach skórnych należy dokładnie opisać zachowanie kota lekarzowi, a następnie powinien on wykluczyć inne choroby dające objawy skórne. 

Najłatwiejsze do rozpoznania jest alergiczne pchle zapalenie skóry, ponieważ współistnieje z inwazją pasożytów u kota.

Alergia na pchły, czyli alergiczne pchle zapalenie skóry (APZS)

Należy ono do najpowszechniej występujących kocich alergii. Dotyczy przede wszystkim kotów bezdomnych, środowiskowych czy wychodzących, czyli tych najbardziej narażonych na pchły. Pamiętaj jednak, że i koty niewychodzące mogą złapać pchłę – jeśli na przykład ktoś przyniósł do mieszkania jaja owadów na butach.

Alergenem w tym przypadku jest jad znajdujący się w ślinie pchły. Nie wszystkie koty zareagują uczuleniem, a u niektórych symptomy mogą pojawić się dopiero po pewnym czasie.

Do objawów APZS u kotów należą:

• świąd – a w jego następstwie m.in. częste drapanie się,
• nadmierne zainteresowanie pielęgnacją sierści – częste, nerwowe wylizywanie, a nawet wygryzanie włosów (również wynikające z chęci złagodzenia świądu przez zwierzę),
• wysypka,
• miejscowe łysienie,
• niepokój, nerwowość.

Leczenie APZS polega przede wszystkim na jak najszybszym pozbyciu się pcheł u kota. Do najpopularniejszych preparatów przeciwpchelnych należą krople aplikowane na kark. 

Pamiętaj również o preparatach używanych do spryskiwania miejsc, w których przebywał kot (legowisk, dywaników itd.). Zlikwidują one jaja i larwy owadów.

Samo pozbycie się pcheł może jednak nie wystarczyć. Jeśli kotu doskwiera świąd, lekarz powinien zaaplikować mu dodatkowo środki, które przyniosą ulgę, w tym leki przeciwzapalne.

Alergie skórne – AZS u kotów

Atopowe zapalenie skóry u kotów? Tak – okazuje się, że ten problem nie dotyczy jedynie ludzi oraz psów. Koty również mogą mieć skórę atopową. Atopią nazywamy nadprodukcję przeciwciał IgE, które kierowane są przeciwko antygenom wziewnym bądź wchłanianym przez skórę. 

Objawy obejmują cały szereg problemów skórnych, a także następujących w ich wyniku zmian zapalnych:

• świąd prowadzący do częstego drapania się i miejscowego łysienia,
• prosówkowe zapalenie skóry,
• koci trądzik,
• złuszczające zapalenie skóry,
• zapalenie ucha,
• łojotok.

Atopia jest schorzeniem wrodzonym, ale objawiać może się na różnych etapach życia kota. Podczas gdy u psów objawy kliniczne następują we wczesnym wieku, u kotów nie ma takiej reguły. Lekarze diagnozują AZS zarówno u młodych, 6-miesięcznych kotów, jak i u kocich seniorów.

Jak pisze lekarz weterynarii Alice M. Jeromin, atopia bywa trudna do odróżnienia od innych chorób skóry, a kluczowe znaczenie przy stawianiu diagnozy ma dobry wywiad lekarski, jako że:

 „atopia ma tendencję do pojawiania się u pacjentów każdego roku o tej samej porze. […] Jeżeli przeprowadzony wywiad potwierdza rozpoznanie atopii […], należy wykonać badania skóry lub surowicy, szczególnie gdy każdego roku konieczne jest podawanie więcej niż minimalnych dawek glikokortykosteroidów". 

Alergia pokarmowa u kota

Alergia pokarmowa u kota to reakcja immunologiczna na alergen pochodzący z pokarmu i należy do najczęściej obecnie występujących alergii u kotów. 

Koty mogą być uczulone na m.in.:

• zawarte w karmach zboża, 
• konserwanty, 
• konkretne rodzaje białka zwierzęcego – często jest to np. kurczak. 

Objawy alergii pokarmowej mogą być różne, ale dominują symptomy skórne.

Alergię pokarmową należy odróżnić od nietolerancji, która jest efektem zaburzeń w obrębie układu trawiennego, a nie odpowiedzi immunologicznej. 

Objawy nietolerancji występują od razu po zjedzeniu karmy zawierającej kłopotliwy składnik i obejmują np. wymioty, biegunkę. Po odstawieniu karmy kot szybko wraca do zdrowia.

Objawy alergii pokarmowej natomiast mogą wystąpić natomiast nawet kilka tygodni po zjedzeniu pokarmu zawierającego alergen. Dodatkowym problemem diagnostycznym jest fakt, że testy laboratoryjne w przypadku kotów mogą dać fałszywy wynik.

Najpewniejszą, choć wymagającą czasu, cierpliwości i konsekwencji metodą wykrycia, na co uczulony jest kot, jest dieta eliminacyjna.

Inne kocie alergie

Koty mogą cierpieć także na alergie wziewne sezonowe (na pyłki) i całoroczne (roztocza). W tych przypadkach trudno jest wyeliminować alergeny z otoczenia, jak w przypadku alergii pokarmowej. 

Konieczne może być podawanie leków przepisanych przez lekarza, a dodatkowo postępowanie podobne jak przy analogicznych alergiach u ludzi: przy alergii na roztocza, chociażby pozbycie się z domu dywanów, grubych zasłon i tego typu „siedlisk” alergenów, częste wietrzenie i odkurzanie.

Alergia kontaktowa z kolei jest reakcją na alergen, z którym skóra kota miała kontakt bezpośredni. Objawia się miejscowym świądem, wyłysieniem, stanem zapalnym. Może być reakcją na kontakt np. z uczulającym środkiem chemicznym.

Niektóre koty mogą reagować w ten sposób również na składniki preparatów weterynaryjnych, jak krople przeciwpchelne. W przypadku zaobserwowania alergii kontaktowej należy jak najszybciej usunąć wywołujący reakcję uczuleniową czynnik z otoczenia kota.

Niektóre koty są uczulone na jad owadów innych niż pchły, w tym komarów – taka alergia najczęściej wywołuje objawy skórne (świąd, opuchlizna) wokół nosa lub uszu, czyli miejsc, gdzie komarowi najłatwiej dostać się do niechronionej sierścią skóry.

Nie bagatelizuj pierwszych symptomów alergii (lub innej choroby) skóry, nerwowości kota, większego niż zwykle zainteresowania toaletą, uporczywego drapania. Szybka diagnoza i trafione leczenie pozwoli przywrócić mruczkowi komfort.