Kastracja kota – możliwe powikłania

Kastracja kota, czyli sterylizacja pełna, to usunięcie metodą chirurgiczną gonad (jajników/jąder). Zabieg ten prowadzi do trwałego ubezpłodnienia kota. W przypadku kotek przeprowadzany jest zabieg ovariohisterektomii, czyli usunięcia jajników oraz macicy.

Tylko ten rodzaj operacji nie tylko eliminuje ryzyko zajścia kotki w ciążę, ale także hamuje cykl płciowy oraz zapobiega chorobom narządów płciowych takim jak ropomacicze. U kocurów przeprowadzany jest mniej inwazyjny zabieg orchiektomii, czyli usunięcia jąder.

Jak każda operacja, kastracja kota niesie ze sobą pewne ryzyko wystąpienia powikłań. Zobaczmy, jakie są możliwe powikłania po tej operacji oraz czy można zapobiec ich wystąpieniu.

Kastracja u kota - powikłania związane z zabiegiem chirurgicznym

Nieprzewidziane powikłania w trakcie wykonywania zabiegu chirurgicznego to ryzyko, które należy wziąć pod uwagę w przypadku każdej operacji.

Przypadki śmierci na stole operacyjnym mogą być skutkiem wstrząsu anafilaktycznego w reakcji na podane leki, nagłego zaburzenia rytmu serca, zakrzepu. Czasem przyczyny nie udaje się ustalić.

Na szczęście nagłe zgony zwierząt podczas zabiegów zdarzają się dziś bardzo rzadko. Składa się na to obecny poziom usług weterynaryjnych oraz indywidualne podejście do pacjenta – kwalifikacja do zabiegu i znieczulenia ogólnego na podstawie wywiadu i badań.

W trakcie zabiegu może dojść do krwawienia z usuwanych narządów – ryzyko to dotyczy głównie kotów kastrowanych już po osiągnięciu dojrzałości płciowej, których narządy są lepiej ukrwione.

Zwiększone ryzyko krwawienia pojawia się przy kastracji kotki w rui. Warto podkreślić, że ruja nie jest przeciwwskazaniem do zabiegu. Ponieważ jednak może utrudniać jego przeprowadzenie, powinien wykonywać go doświadczony lekarz. Krwawienie podczas operacji wymaga od chirurga więcej pracy.

Ryzyko krwawienia pojawia się też u zwierząt z zaburzeniami krzepnięcia krwi.

Kastracja kota - możliwe powikłania pooperacyjne

Do możliwych powikłań po kastracji u kota należą:

• Krwawienie po zabiegu – czasem obserwuje się u kotek nieznaczne krwawienie z dróg rodnych niedługo po zabiegu. Zwykle ustępuje ono samoistnie, ale każdy taki przypadek należy zgłosić lekarzowi. W przypadku kocurów krwawienie z rany pooperacyjnej zdarza się niezwykle rzadko.
• Ból po zabiegu – trudno właściwie nazwać go powikłaniem – jest to normalna reakcja organizmu na tak poważną ingerencję jak interwencja chirurgiczna. Dlatego po kastracji kot otrzymuje zarówno antybiotyk, jak i leki przeciwbólowe, które powinny działać przez co najmniej kolejną dobę.

Przy bardziej skomplikowanych i rozległych zabiegach konieczne może być powtórzenie dawki. Jeśli zauważysz u swojego kota oznaki silnego bólu, jak niechęć do siedzenia czy leżenia, sztywny chód (i nie są to już skutki narkozy), skonsultuj się z lekarzem. W przypadku kotki nie pomyl objawów bólu z depresją kubraczkową, czyli niechęci do ubranka pooperacyjnego dla kota po sterylizacji.

•  Obrzęk lub zasinienie okolicy rany pooperacyjnej – zdarza się, że okolice rany sinieją bądź pojawia się tam obrzęk. Może to wskazywać na miejscowy stan zapalny czy reakcję alergiczną (np. na użyte do szwów nici). Jeśli zauważysz „siniaki” lub opuchliznę w okolicy rany, udaj się z kotem do lekarza – mogą być potrzebne dodatkowe leki, bez których czas gojenia rany wydłuży się.
• Infekcja rany pooperacyjnej – może do niej dojść na przykład wówczas, gdy kot zbytnio interesuje się raną i namiętnie ją wylizuje (stąd konieczność założenia kotce ubranka pooperacyjnego). Do infekcji może również dojść na skutek nieleczonego obrzęku okolic rany (pod wpływem np. reakcji alergicznej rozwinie się stan zapalny). Do objawów rozwijającej się infekcji należą: obrzęk i zaczerwienienie w okolicach rany, pojawienie się wydzieliny ropnej. Infekcja wymaga niezwłocznej wizyty u lekarza i leczenia antybiotykiem.
• Zespół pozostawionego jajnika – to jedno z częstszych powikłań po zabiegu kastracji kotki. Polega na pozostawieniu w jamie brzusznej fragmentu jajnika, który odpowiada za późniejsze zmiany hormonalne u samicy. Kotka, mimo że bezpłodna, może wciąż mieć objawy rui. Występuje u niej także nadal ryzyko rozwoju nowotworu listwy mlecznej, które jest praktycznie eliminowane przy prawidłowo przeprowadzonej kastracji. W przypadku zdiagnozowania zespołu pozostawionego jajnika należy wykonać zabieg usunięcia pozostawionej tkanki jajnikowej.
• Niewydolność nerek – zabieg pod narkozą jest obciążeniem dla nerek. Na skutek spadku ciśnienia krwi po podaniu znieczulenia ogólnego zmniejsza się przepływ krwi także przed te narządy. W niektórych przypadkach może to stać się przyczyną zaburzenia funkcji nerek. Na takie ryzyko narażeni są przede wszystkim koci seniorzy oraz koty, u których zdiagnozowano już problemy z nerkami. Tak poważne powikłania są dziś na szczęście rzadkie zarówno dzięki coraz nowocześniejszym lekom, jak i odpowiedniej kwalifikacji kota do zabiegu.

W przypadku wystąpienia pozabiegowej niewydolności nerek u kota najważniejsza jest szybka reakcja. Objawy występują od 24 do 72 godzin po operacji i obejmują zaburzenia apetytu, zwiększone pragnienie lub brak pragnienia, apatię, odwodnienie, czasem wymioty z krwią. Nie wolno zwlekać z wizytą w lecznicy – jest to stan zagrożenia życia.

Jak zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań po kastracji kota?

Możemy też do pewnego stopnia ograniczyć ryzyko wystąpienia powikłań pooperacyjnych. W jaki sposób?

• Kastracja pediatryczna – kastracja wykonywana u kotów, które nie osiągnęły jeszcze dojrzałości płciowej (przed ukończeniem 6. miesiąca życia), ma mnóstwo zalet. Do najważniejszych należy fakt, że u młodego kota narządy płciowe są jeszcze nie do końca rozwinięte i mniej ukrwione, przez co łatwiejsze do odnalezienia i usunięcia przez lekarza. Młode koty szybciej wybudzają się z narkozy, szybciej dochodzą do siebie po zabiegu, szybciej także goją się ich rany pooperacyjne.
• Dobrze przeprowadzona kwalifikacja do zabiegu – podobnie jak u ludzi, tak u kotów operacja powinna zostać poprzedzona badaniami, które wykluczą niewykryte do tej pory schorzenia i inne problemy, które stanowią przeciwwskazania do zabiegu. Lekarz przeprowadza wywiad, ocenia stan kota oraz pobiera krew do badania. Na tej podstawie podejmuje decyzję o zakwalifikowaniu kota do zabiegu, wykluczenia operacji ze względu na zły stan zdrowia, bądź zleca dodatkowe badania.
• Zawsze odbieraj z lecznicy wybudzonego kota – lekarz nie powinien oddawać do domu pacjenta, który nie wybudził się jeszcze z narkozy. Mając kota na oku w czasie wybudzania się, będzie w stanie stwierdzić, czy wszystko przebiega prawidłowo i w razie czego szybko interweniować.

Powikłania po kastracji u kotów zdarzają się dziś rzadko. Większość zwierząt jest kwalifikowana do zabiegu po podstawowych badaniach. Zalety kastracji są nieporównywalnie wyższe niż element ryzyka, który towarzyszy każdemu zabiegowi wykonywanemu w znieczuleniu ogólnym.

Możesz to ryzyko ograniczyć, pamiętając, żeby przed kastracją wykonano badania potwierdzające dobry stan zdrowia zwierzęcia, a także dbając o jak najwcześniejszą kastrację kota.