Małe kocięta otrzymują pierwsze przeciwciała chroniące je przed chorobami wraz z mlekiem matki. Przeciwciała te są jednak w stanie zapewnić kociakom ochronę do maksymalnie 12. tygodnia życia. Dlatego pierwsze szczepienia należy wykonać u kociąt jeszcze przed zakończeniem tego bezpiecznego okresu.
Warto przy tym rozróżnić, przeciwko którym chorobom należałoby zaszczepić każdego kota, niezależnie od jego środowiska bytowania, a przeciwko którym – jedynie koty wychodzące, bardziej narażone na kontakt z niebezpiecznymi drobnoustrojami chorobotwórczymi.
Pierwsze szczepienie kota - panleukopienia i inne choroby zakaźne
Zasadniczymi, zalecanymi dla każdego kota szczepieniami są szczepienia przeciwko trzem wirusom wywołującym groźne i powszechne choroby zakaźne kotów. Są to:
Szczepienie na FPV, czyli panleukopenia (koci tyfus)
Panleukopenia jest najgroźniejsza dla kociąt w wieku do 4 miesięcy (bardzo wysoka śmiertelność), trudna do zwalczenia i niezwykle zaraźliwa.
Nie może się nią zarazić człowiek ani inne niż kot zwierzę, lecz wśród kotów wirus przenosi się bardzo prędko i cechuje się wysoką zdolnością przetrwania w środowisku zewnętrznym. Szczepienie daje skuteczną ochronę przeciw wirusowi.
Szczepienie kota na FCV, czyli kaliciwirus kotów (koci katar)
To jeden z wirusów wywołujących koci katar, czyli wirusowe zakażenie górnych dróg oddechowych kotów. Choroba ta jest trudna do zwalczenia, często prowadzi też do powikłań związanych z wtórnym zakażeniem bakteryjnym. Szczepionka przeciw kaliciwirusowi zapewnia kotu krzyżową odporność przeciw ciężkim zachorowaniom. Ze względu na mnogość szczepów wirusa zdarzają się przypadki zachorowania nawet zaszczepionego kota. Choroba ma jednak wówczas przebieg łagodny;
Szczepienie na FHV-1 – herpeswirus kotów (opryszczka u kota)
To drugi spośród wirusów wywołujących katar koci. Herpeswirus jest znacznie bardziej zjadliwy niż FCV. Szczepienie chroni kota przed chorobą, jednak istnieje możliwość zarażenia się wirusem przez zaszczepionego osobnika.
Jest to zakażenie latentne (charakterystyczne dla herpeswirusów, także tych występujących u ludzi, jak wirus opryszczki), które czyni z kota nosiciela bezobjawowego.
Uśpiony wirus może stać się aktywny w przypadku zadziałania silnego czynnika stresującego czy obniżenia odporności. Wówczas mogą albo wystąpić objawy kliniczne choroby, albo też kot pozostanie zdrowy, ale może zarazić inne koty.
Szczepienia dodatkowe
Oprócz szczepionek przeciwko panleukopenii i katarowi kociemu możemy wyróżnić jeszcze szczepienia dodatkowe, przeciw następującym chorobom:
- wścieklizna;
- białaczka kotów – nieuleczalna choroba wywoływana przez wirusa FeLV; zakażony kot, którego organizm nie był w stanie zwalczyć infekcji w jej początkowym stadium, może wykazywać szereg objawów klinicznych. Choroba wywołuje obniżenie odporności i naraża kota na różne inne infekcje;
- chlamydioza – choroba bakteryjna, której objawem u kotów jest zapalenie spojówek. Może doprowadzić do wtórnego zakażenia innymi bakteriami, może także przenieść się na człowieka;
- grzybica – szczepionki dla kotów przeciw grzybom zarówno leczą formę kliniczną grzybicy, jak i mogą uodpornić zwierzę przeciw nawrotowi choroby; działają na niemal wszystkie szczepy grzybów wywołujących grzybicę skórną.
Szczepienie na koci tyfus (panleukopienię)
Wirus panleukopenii jest szczególnie podstępny. Kot może się nim zarazić poprzez kontakt z chorym zwierzęciem lub jego śliną, krwią czy kałem. Kocięta mogą zarazić się także od matki.
Kot może zostać zarażony również za pośrednictwem pasożytów zewnętrznych, np. pcheł, które bytowały najpierw na skórze chorego zwierzęcia, a następnie zmieniły żywiciela.
Wirusa możemy przynieść do domu nawet my sami – wystarczy, że mieliśmy na rękach chorego kociaka lub ozdrowieńca, czy wdepnęliśmy w odchody chorego kota – w ten sposób zanosimy wirusa do domu. Dlaczego nawet kontakt z ozdrowieńcem jest potencjalnie niebezpieczny?
Wirus jest wydalany ze śliną, krwią czy kałem nawet do 6 tygodni po wyzdrowieniu zwierzęcia. Co więcej, potrafi przeżyć w środowisku zewnętrznym nawet rok. Dom, w którym znajdował się kot chory, jest więc siedliskiem wirusa przez pewien czas.
Szczepienie przeciw kociej białaczce
Przeciwko białaczce kotów powinny być szczepione koty wolno żyjące oraz koty wychodzące, mające kontakt z innymi kotami. Nie zaleca się szczepienia kotów niewychodzących, jako że ryzyko zarażenia jest nikłe, natomiast szczepionka przeciw białaczce może się przyczynić do rozwoju złośliwego mięsaka poszczepiennego.
Są to rzadkie przypadki, ale w ogólnej kalkulacji ryzyka szczepienie uzasadnione jest tylko u kotów wychodzących czy np. w schroniskach.
Szczepienie na koci katar (kaliciwirus)
Zarażenie wirusami kociego kataru odbywa się głównie poprzez kontakt z chorym osobnikiem, bezobjawowym nosicielem, bądź też samym wirusem występującym w środowisku.
Zaszczepienie kotów niewychodzących przeciwko tym chorobom jest więc bardzo ważnym elementem profilaktyki. Jednak kot niewychodzący i nieprzebywający w większej grupie (np. w hodowli, domu tymczasowym) nie musi otrzymać całego pakietu szczepień, które są dostępne dla kotów w gabinetach weterynaryjnych.
Szczepienie kota przeciwko chlamydiozie
Szczepienie przeciwko chlamydiozie coraz częściej występuje jako komponenta szczepionki podstawowej przeciwko chorobom wirusowym kotów: panleukopenii i katarowi kociemu. Bakterie wywołujące tę chorobę są jednak znacznie większych rozmiarów niż wirusy i przenoszą się drogą kontaktową, raczej nie powietrzną.
Koty niewychodzące i przebywające w niewielkich grupach nie są zbytnio narażone na kontakt z tymi bakteriami. Natomiast szczepienia kotów zaleca się już w przypadku większych skupisk – np. w domach tymczasowych, hodowlach.
Czy szczepić kota niewychodzącego?
Koty niewychodzące również narażone są na choroby zakaźne. Choroby najczęściej zagrażające kotom, takie jak katar koci, a już zwłaszcza panleukopenia, mogą być przenoszone w różnoraki sposób.
Czy jest obowiązek szczepienia kota na wściekliznę?
Szczepienie kota przeciw wściekliźnie nie jest obowiązkiem ustawowym, a kot niewychodzący nie musi być szczepiony.
Taki wymóg może się jednak pojawić, jeśli chcesz wziąć udział w wystawie kotów, a także jeśli mieszkasz w rejonie, w którym stwierdzono przypadki wścieklizny. Wówczas zarządzenie dotyczące obowiązkowego szczepienia kotów wydaje wojewoda.
Szczepienie przeciwko wściekliźnie jest ponadto obowiązkowe przy wyjazdach zagranicznych z kotem.
Kalendarz szczepień kota
Pierwsze szczepienie kota powinno nastąpić w 8. lub 9. tygodniu jego życia i jest to szczepienie przeciwko panleukopenii, kaliciwirozie i herpeswirozie.
Najważniejsze jest tu szczepienie przeciw panleukopenii – podczas gdy naturalna, uzyskana wraz z mlekiem matki odporność kociąt spada, stają się one szczególnie narażone na atak wirusa, który zbiera śmiertelne żniwo wśród tak młodych zwierząt.
Szczepienie przeciwko wymienionym trzem wirusom należy następnie powtórzyć w 11.-13. tygodniu życia kociaka.
Trzecie szczepienie powinno nastąpić w wieku 16-17 tygodni. Szczepienie przypominające należy następnie wykonać rok później.
Harmonogram szczepień - jak często szczepić kota?
Kolejne szczepienia u kotów dorosłych wykonuje się co 2-3 lata w przypadku kotów niewychodzących lub co roku w przypadku kotów wychodzących bądź przebywających w większych skupiskach.
- Szczepienie przeciw wściekliźnie wykonuje się najwcześniej w 12. tygodniu życia kota. Kolejne wykonywane jest po roku, a następne dawki przypominające powinny być aplikowane co 2-3 lata, chyba że zachodzi potrzeba wcześniejszego szczepienia, np. przed wyjazdem zagranicznym.
- Szczepienie przeciw białaczce może zostać wykonane wyłącznie po zrobieniu testu na obecność wirusa u kota i otrzymaniu wyniku negatywnego. Pierwsza dawka aplikowana jest ok. 8. tygodnia życia, druga – 3-4 tygodnie później, kolejne szczepionki podaje się co roku.
- Szczepienie przeciwko chlamydiozie wykonuje się w 9. tygodniu życia kota. Dawka przypominająca podawana jest po 3-4 tygodniach. Jeśli kot narażony jest na kontakt z bakterią (np. przebywa w większym skupisku kotów), zalecane jest szczepienie co roku.
- Szczepionka przeciw grzybicy skórnej stosowana jest przede wszystkim jako metoda leczenia istniejącej już choroby.
Pamiętaj, że szczepić można wyłącznie kota zdrowego i odrobaczonego! Przed podaniem szczepionek lekarz weterynarii może zlecić zbadanie kału pupila pod kątem obecności konkretnych pasożytów.
Szczepienia kota
