Podobnie jak i człowiek, kot może cierpieć na takie choroby jak jaskra, zapalenie spojówek czy rogówki. Niektóre choroby niezwiązane bezpośrednio z narządem wzroku kota także dają objawy okulistyczne, dlatego czasem potrzebna jest diagnostyka szersza niż tylko samo badanie okulistyczne. Oto najczęściej występujące choroby oczu kotów.
Koci katar a schorzenia okulistyczne
Zacznijmy od chorób wirusowych. Koci katar z nazwy brzmi niegroźnie, jednak jest to poważna choroba wywoływana przez dwa wirusy (herpeswirus kotów typu 1 lub kaliciwirus kotów, odpowiednio oznaczane FHV–1 i FCV–1).
Zwykle to schorzenie dotyka kocięta, których układ odpornościowy nie wykształcił się jeszcze w pełni. Do charakterystycznych objawów należą przede wszystkim są kichanie, kaszel, surowiczy wypływ z nosa, łzawienie oraz zapalenie i owrzodzenie rogówki.
Nędzny obraz zgarniętych z ulicy kociąt z zaklejonymi i zaropiałymi oczkami zna każdy, kto udzielał się w schronisku dla bezdomnych zwierząt, fundacji prozwierzęcej lub chociażby widział zdjęcia na kocich grupach facebookowych. Niepodjęcie leczenia kociego kataru może doprowadzić nawet do utraty wzroku!
Leczenie polega na podawaniu antybiotyków przez określony przez lekarza weterynarii czas. Skuteczną metodą budowania odporności przeciwko herpeswirusowi i kaliciwirusowi są szczepienia, które wykonuje się zwykle według kalendarza szczepień kociąt: pierwsze w 9. tygodniu i kolejne w 12. tygodniu życia.
Uszkodzenia oka kota
Kolejną przyczyną problemów okulistycznych są różnego rodzaju uszkodzenia mechaniczne oka. Mogą być one spowodowane ciałem obcym, które dostało się np. pod powiekę i drażni powierzchnię gałki ocznej. W tym przypadku konieczne może się okazać dokładne badanie okulistyczne, choć czasem ciało obce jest widoczne „gołym okiem”.
Najlepiej źródło podrażnień usunąć w gabinecie weterynaryjnym, gdzie lekarz zrobi to profesjonalnie, bez dalszego uszkadzania powierzchni oka oraz z zachowaniem odpowiedniej higieny.
Podrażnienia mechaniczne są także spowodowane różnorakimi wadami – na przykład nieprawidłową budową powieki lub rzęs (entropium, ektropium, dwurzędowość rzęs). Takie wady zwykle mogą być diagnozowane u młodych jeszcze kociąt i wtedy może paść zalecenie, iż konieczna będzie interwencja chirurgiczna, która zlikwiduje problem.
Zakaźne zapalenie spojówek u kota
Zapalenie spojówek to kolejna, bardzo częsta przypadłość, którą może wywoływać bardzo wiele czynników – stąd wymaga ono dokładnej diagnostyki, która umożliwi podjęcie skutecznej terapii. Zapalenie spojówek może być wywołane przez wyżej wymienione czynniki – a więc np. chorobę wirusową lub uszkodzenie mechaniczne spojówki.
Oprócz tego, przyczyną może być zakażenie bakteryjne (Chlamydia felis czy Mycoplasma felis), alergia lub nowotwór czy jaskra.
Zapalenie spojówek jest więc bardziej objawem innych chorób oczu u kota. Jeśli więc zauważysz u swojego kota zaczerwienienie, przekrwienie spojówek, konieczne będzie wykonanie szeregu badań u lekarza weterynarii, aby znaleźć przyczynę tego symptomu i podjąć odpowiednie leczenie.
Suche zapalenie rogówki i spojówki (zespół suchego oka u kota)
Suche zapalenie rogówki i spojówki to kolejne schorzenie, które można spotkać u kotów. Objawy są zwykle dosyć oczywiste z tego względu, że gruczoł łzowy nie wytwarza łez.
Można natomiast zauważyć ciągliwy śluzowy lub śluzowo-ropny wypływ, spojówka jest przekrwiona i zaczerwieniona, a kot odczuwa ból. Lekarz weterynarii, oprócz ogólnego badania klinicznego, zwykle wykonuje w tym przypadku badanie okulistyczne, a także test Schirmera.
Warto przy okazji wykonać także badania krwi, gdyż niektóre choroby (np. cukrzyca, nadczynności nadnerczy czy niedoczynność tarczycy) mogą nasilać objawy. Leczenie uzależnione jest od przyczyny rozwinięcia się suchego zapalenia rogówki i spojówki.
Eozynofilowe zapalenie spojówek u kota
Kolejną chorobą oczu u kotów jest eozynofilowe (lub inaczej proliferacyjne) zapalenie rogówki i spojówki. Symptomy, jakie niepokoją właścicieli kotów, to zmiana wyglądu oka, które powiększa się, a czasem towarzyszy temu także jasny wypływ z oczu.
Zwykle problem dotyczy jednego oka, ale może występować w obu. Zmiana nie sprawia kotu bólu czy większego dyskomfortu, jednak zwierzak może nieznacznie mrużyć powieki. Ogólne badanie kliniczne, okulistyczne czy test Shirmera nie wykażą znaczących zmian.
Rosnąca zmiana jest różowa i rozciąga się na rogówce od wewnętrznego kącika oka. W większości przypadków leczenie ogranicza się do podawania miejscowo odpowiednich leków (sterydowych) przez dłuższy czas. Opiekunowie kotów muszą mieć świadomość, że choroba może nawracać.
Przewklekłe zapalenie rogówki u kota
Przewlekłe zapalenie rogówki dotyka najczęściej koty dorosłe i występuje jednostronnie. Zauważalnymi objawami są wypływ z oka, zmiana jego wyglądu oraz odczuwany przez zwierzę dyskomfort.
Schorzenie często występuje u kotów, które już wcześniej przechodziły jakieś choroby oczu lub są zarażone kocim herpeswirusem FHV–1. Podczas badania lekarz weterynarii będzie mógł również zauważyć łzawienie z oka kota, przekrwienie spojówki i skurcz powiek.
Zapalenie błony naczyniowej oka
Kolejną zapalną chorobą oczu u kotów jest zapalenie błony naczyniowej oka. Może występować w jednym lub obu oczach. Zauważanym przez opiekunów symptomem jest zmiana w wyglądzie oka – zmiana koloru, zazwyczaj na czerwony i mętny.
Rzadziej można spotkać się ze łzawieniem i skurczem powiek. Konieczne jest wykonanie badania okulistycznego, aby wykluczyć urazy. Po ustaleniu przyczyny, leczenie polega na podawaniu odpowiednich do źródła schorzenia leków, zazwyczaj więcej niż jeden raz.
Jaskra u kotów
Jaskra to kolejna częsta choroba oczu u kotów, która dotyczy w większości osobników starszych. Zauważalnymi objawami są: powiększenie gałki ocznej (wodoocze), rozszerzenie źrenicy czy zmiana koloru oka. Zmiany te mogą dotyczyć zarówno jednego, jak i obu oczu.
Symptomami jaskry natomiast nie będą bolesność czy zaburzenia widzenia. Badanie okulistyczne powinno być dokładne, aby znaleźć przyczynę rozwinięcia się jaskry – częstym powodem jest wcześniejsze, przewlekłe zapalenie błony naczyniowej.
Po zdiagnozowaniu, terapia polega na stosowaniu leków (kropli do oczu) przeciwzapalnych i przeciwjaskrowych. W zależności od stopnia zaawansowania jaskry, konieczne może być częste i długotrwałe aplikowanie kropli.
Zaćma
Zaćma to choroba oczu polegająca na zmętnieniu soczewki - mogą to być małe, ledwo zauważalne zmiany, aż po zmętnienie całej soczewki, prowadzące do utraty wzroku.
Zaćma u kota jest częstym powikłaniem po cukrzycy, ale może również rozwinąć się u kocich staruszków. U wiekowych kotów zaćma prowadząca do całkowitej ślepoty jest zjawiskiem dość powszechnym.
Czasami źródłem problemu może być uraz lub powikłanie po chorobie, np. toksoplazmozie czy FIP.
Jeśli chodzi o leczenie, najskuteczniejszy jest zabieg operacyjnego usunięcia zaćmy. Alternatywnie stosowane jest leczenie farmakologiczne, ale hamuje ono jedynie rozwój choroby, nie prowadzi do całkowitego wyleczenia.
Źródła:
1. A. M. Turner, red. F. Nind, Okulistyka – praktyka lekarza małych zwierząt, Elseier Urban&Partner, Wrocław 2011,
2. M. Pawlicka, Wybrane choroby rogówki kotów, Magazyn Weterynaryjny, 03/2014.
Choroby kotów
