Cukrzyca u kota: jakie są objawy i jakie leczenie podjąć?

Cukrzyca u kota to choroba rzutująca na całokształt kociego życia. Trudna w leczeniu, choć możliwa do opanowania. Wpływa na zachowanie, dietę oraz aktywność naszego pupila. 

Jak dużo kotów choruje na cukrzycę? 

Według wyników badań epidemiologicznych, cukrzyca u kotów jest najczęściej występującą chorobą metaboliczną. Cierpi na nią od 0,25 do 0,5% kociej populacji. Do jej wystąpienia predysponują geny, a także w dużej części – styl życia naszego zwierzaka.

U kotów możemy mieć do czynienia z cukrzycą typu 1, 2 lub 3 – podobnie jak u ludzi. Najczęściej występującym typem choroby jest jednak cukrzyca typu 2, która charakteryzuje się między innymi opornością insulinową (insulinooporność to zmniejszenie wrażliwości tkanek organizmu na insulinę).

Cukrzyca u kota może wystąpić w każdym wieku, ale większość diagnozowanych pacjentów ma ponad 9 lat (średnio 10 lat). Częściej rozpoznanie pada u kastrowanych kocurów. Badania nie wykazały predyspozycji rasowych, ale u kotów birmańskich w Australii choroba występuje częściej.
 

Cukrzyna u kotów - przyczyny

Cukrzyca u kota przyczyny może mieć wieloczynnikowe. Są to między innymi:

• predyspozycje genetyczne,
• otyłość,
• brak aktywności fizycznej,
• sterylizacja kota (kastracja)
• płeć męska.

Geny a cukrzyca u kotów

Jeśli chodzi o predyspozycje genetyczne, sprawa jest skomplikowana i nadal nie do końca zbadana. Do cukrzycy predysponuje mutacja pewnych genów odpowiedzialnych za wrażliwość tkanek na insulinę, a także zmiana wielu genów wpływających na produkcję i działanie insuliny. Niektóre z tych genów u ludzi łączone są także z predyspozycją do otyłości, dlatego podejrzewa się, że u kotów sytuacja może być podobna.

Jak brak aktywności i otyłość u kota wpływa na rozwój cukrzycy? 

Przyjmuje się, że otyłość u kotów zaczyna się, kiedy zwierzę przekroczy średnią optymalną masę ciała o 30% (nadwaga to przekroczenie tej masy o 15%). Jak łatwo się domyślić, otyłość jest coraz poważniejszym problemem u zwierząt towarzyszących, podobnie jak u ludzi.

Jest to związane w największej części z nieodpowiednią dietą. W obecnych czasach karma sucha stała się bardzo wygodnym rozwiązaniem dla zapracowanych właścicieli zwierząt, natomiast niewielu z nich jest świadomych jej szkodliwości.

Mała ilość czasu poświęcanego kotu wiąże się także z niewielką dawką zabawy – a przecież nasi domowi drapieżnicy mają polowanie zapisane w instynkcie! Brak ruchu, karma słabej jakości – wszystko to doprowadza do zwiększenia masy ciała, a to może przyspieszać rozwój cukrzycy.

Płeć kota a cukrzyca

 
Co do czynnika płci, badania wykazały, że u zdrowych kocurów wrażliwość na insulinę jest o 37% niższa niż u zdrowych kotek, co także wiąże się z większym przybieraniem masy przez samce. Kastracja natomiast często skutkuje obniżeniem aktywności fizycznej u kocura (kot przestaje wędrować), a podawane przez właścicieli karmy dedykowane kastratom paradoksalnie pogłębiają problem – tego rodzaju karmy zawierają bowiem dużo węglowodanów, które wywołują rozwój nadwagi i otyłości u kotów.

Cukrzyca w kociej ciąży

Zdarzają się przypadki, choć rzadkiej, w których to ciąża u kota powoduje cukrzycę. Jest to tzw. cukrzyca ciążowa lub cukrzyca ciężarnych. W okresie ciąży kotka produkuje bowiem znacznie więcej progesteronu, który ma działanie przeciwinsulinowe.

Jakie są objawy cukrzycy u kota?

Objawy cukrzycy u kotów są zauważalne dla właścicieli.

• Przede wszystkim opiekunowie często skarżą się na częstość wymiany żwirku ze względu na zwiększoną częstość oddawania moczu. Jest to tzw. wielomocz lub poliuria.
• Kot z cukrzycą może też wykazywać wzmożone pragnienie (polidypsja), wymiotować i cierpieć na biegunki.
• Zwierzę może przytyć, mieć większy apetyt, albo odwrotnie – nie mieć apetytu i niepokojąco chudnąć.
• Kot może też wykazywać apatię, nie pielęgnować sierści, a sama sierść staje się sucha, matowa i wypada.
• U kota cukrzyka mogą pojawić się także objawy neurologiczne – zmniejszona zdolność do skakania, osłabienie kończyn miedniczych i chodzenie na całej stopie.

Rozpoznanie cukrzycy u kota

Jeśli u kota występują objawy cukrzycy, w pierwszej kolejności właściciel kota wykonać badania morfologiczne krwi, biochemiczne surowicy, poziomu tyroksyny w surowicy i badanie moczu na posiew bakteryjny. Pod uwagę będą brane glukoza, fruktozamina oraz obecność cukru w moczu.

Zazwyczaj literatura mówi o zaobserwowaniu wysokiego poziomu cukru we krwi u kota, a dokładniej utrwalonej hiperglikemii (czyli stale podwyższonego stężenia glukozy we krwi), jednak nie jest to łatwe w obserwacji ze względu na to, że u kotów stres powoduje podwyższenie tego parametru.

Podróż do gabinetu weterynaryjnego, sama wizyta, nakłucie i pobieranie krwi jak najbardziej wiążą się ze stresem, dlatego wynik może zostać fałszywy.

Bardziej miarodajne będzie zbadanie stężenia fruktozaminy, gdyż nie jest ono podatne na czynnik stresowy. Fruktozamina będzie podwyższona także w przypadku długotrwałego stresu, co jest częstym problemem u kotów zarówno wychodzących, jak i niewychodzących. Objawy kliniczne cukrzycy u kota występują dopiero wtedy, gdy hiperglikemia doprowadzi do cukromoczu.

Cukrzyca u kota - leczenie

W przypadku cukrzycy u kota, podstawą leczenia jest odpowiednia dieta dla kota z cukrzycą, która nie będzie dostarczać nadmiaru węglowodanów organizmowi. Gotowa karma dla kota nadal jest możliwa, ale trzeba będzie zrezygnować całkowicie z suchej karmy i kupować wyłącznie karmę mokrą.

Konieczne będzie kontrolowanie składu tego, co je nasz kociak – karmy słabej jakości, najczęściej te dostępne w marketach i stacjonarnych sklepach zoologicznych, obfitują niestety w zboża i inne węglowodany. Najlepiej będzie wybierać puszki wysokomięsne, z jak najniższą zawartością warzyw, koniecznie bez żadnych zbóż.

Drugą opcją jest samodzielne komponowanie posiłków na bazie surowego mięsa – czyli żywienie naturalne BARF. Jest to o tyle dobre rozwiązanie, że sami decydujemy o tym, co znajdzie się w kociej misce i możemy zupełnie wyeliminować zbędne kotu węglowodany, dostosować poziom tłuszczu w posiłkach, a także dobrać pozostałe parametry indywidualnie dla naszego zwierzaka.

Oprócz rodzaju pożywienia trzeba też zmienić niektóre nawyki – zapewnić kotu większą ilość ruchu poprzez zabawy różnorodnymi zabawkami, zachęcać go do aktywności fizycznej.

Posiłków powinno być w ciągu dnia kilka, najlepiej o stałych porach, poprzedzone choćby krótką zabawą. Karma nie powinna być cały czas dostępna dla kota. Odpowiednia dawka pożywienia oraz ruchu powinny spowodować utratę nadprogramowej masy ciała.
 
Dieta oczywiście nie może być jedynym wyjściem. Gdy mamy do czynienia z cukrzycą u kota – konieczne będzie regularne badanie krwi i kontrolowanie wyników. Zaleceniem lekarza może być podawanie insuliny, jednak nie jest to zupełnie pewna i skuteczna metoda. Insulina może mieć zbyt krótki czas działania ze względu na bardzo indywidualną reakcję kotów na preparaty z insuliną. Z tego też powodu trudno jest dobrać odpowiednią dawkę leków.

Leczenie cukrzycy u kota może się odbywać także poprzez leki przeciwcukrzycowe podawane doustnie. Należą do nich leki, które pobudzają działanie trzustki do wydzielania insuliny, zwiększają wrażliwość tkanek na insulinę lub spowalniają poposiłkowe wchłanianie glukozy z jelit. U większości kotów nie udaje się  osiągnąć zadowalających wyników tą metodą terapii. 

Zastrzyki z insuliny oraz doustne leki przeciwcukrzycowe mogą mieć jednak skutki uboczne – po tym, jak lekarz weterynarii zdecyduje o formie terapii, dopytaj o możliwe działania niepożądane oraz o to, co zrobić w razie ich wystąpienia.

Koty chore na cukrzycę – rokowania 

Leczenia cukrzycy nie można przerwać – choroba będzie z nami i naszym kotem do końca jego życia. Ze względu na dość złożoną etiologię oraz trudności związane z leczeniem (zwłaszcza podawaniem insuliny) proces terapii jest problematyczny i ciężki. Możliwe jest jednak ustabilizowanie sytuacji i zapewnienie kotu komfortu życia.