Zblilansowana i dostosowana do potrzeb psa dieta, to jeden z podstaowych warunków zdrowia i dobrej kondycji czworonoga, dlatego właściciele psów często zastanawiają się, jak powinno wyglądać optymalne żywienie ich pupila.
BARF to jeden ze sposobów żywienia, który zwłaszcza ostatnimi laty narobił sporo zamieszania w świecie psiej i kociej dietetyki.
Czym jest dieta BARF ?
BARF to skrót, który oznacza w języku angielskim Biologically Appropriate Raw Food – „biologicznie odpowiedni surowy pokarm”.
Za twórcę diety BARF uważa się australijskiego lekarza weterynarii Iana Billinghursta, który po wielu latach leczenia zwierząt borykających się z problemami trawiennymi (biegunki, alergie pokarmowe), a także innymi chorobami, zaczął rozmyślać nad tym, jak powinna się kształtować prawidłowa dieta czworonogów.
Uznał, że skoro psy i koty są mięsożercami, ich układ pokarmowy jest znacznie krótszy od ludzkiego i nieprzystosowany na przykład do trawienia produktów zbożowych. W związku z tym najzdrowszą dietą dla nich jest ta oparta na produktach surowych: mięsie, podrobach, kościach, warzywach i owocach oraz odpowiednio dobranych suplementach. To żywienie najbardziej zbliżone do diety ich dzikich przodków.
Po pewnym czasie stosowania tej diety u swoich psów zauważył poprawę stanu ich zdrowia.
Dieta BARF dla psa – dlaczego warto spróbować?
Większość psów z powodzeniem można przestawić na dietę BARF. Podstawową zaletą tego sposobu żywienia jest to, że wiesz dokładnie, z jakich składników przygotowany został posiłek, który otrzymuje Twój pupil. Producenci wielu karm gotowych wprowadzają bowiem do swych produktów duże ilości zbóż, przewyższające ilość białka pochodzenia zwierzęcego.
Jeśli chodzi natomiast o białko, nierzadko nie pochodzi ono z czystego mięsa czy podrobów, ale z produktów ubocznych pozostałych po uboju. Niejedna gotowa karma zawiera także konserwanty, barwniki czy różnorodne polepszacze smaku.
W skład diety BARF dla psa wchodzą nie tylko mięso i podroby, ale także kości. Gryzienie kości z mięsem jest istotne dla zdrowego uzębienia psa –gryząc, pies czyści zęby z osadów, co zapobiega powstawaniu kamienia nazębnego.
BARF nie jest po prostu „żywieniem surowym mięsem”.
Dobierając odpowiednie proporcje tych składników, tworzysz zbilansowane posiłki. Pamiętaj, by dobrze wybierać dostawców mięsa. Aby posiłek był faktycznie zdrowy, mięso musi być przebadane weterynaryjnie, wolne od hormonów i antybiotyków.
Przestawianie psa na BARF
Niezwykle istotną kwestią jest właściwe przestawienie psa na dietę BARF. Jeśli do tej pory pupil karmiony był gotową karmą, zwłaszcza suchym pokarmem niskiej jakości, zbyt prędkie wdrożenie diety opartej na surowym mięsie może skończyć się poważnymi problemami trawiennymi, z biegunką na czele.
Powoli należy podawać coraz większą ilość mięsa zamiast dotychczasowej karmy, której ilość z kolei będziesz stopniowo zmniejszać.
Dopiero gdy pies przywyknie do surowego mięsa, można wprowadzić mięsne kości, a następnie warzywa i owoce. Pomiędzy posiłkiem mięsnym a posiłkiem owocowo-warzywnym zachowaj przynajmniej 6-godzinny odstęp. Następnie wprowadzaj suplementy, również rozpoczynając od minimalnych porcji.
Nie podawaj kości szczeniętom i starszym psom – powinny one otrzymywać tylko suplement w postaci sproszkowanych skorupek jaj. Jeśli natomiast chodzi o psy, które dostają kości, nigdy nie powinny być pozostawione same podczas posiłku ze względu na ryzyko zadławienia (podobnie koty, które dostają kości do ogryzienia).
Zmieniając żywienie psa, należy obserwować jego kondycję, apetyt, konsystencję i kolor kału oraz częstotliwość jego oddawania.
Dieta BARF dla psa – jadłospis
Pies to mięsożerca względny. Oznacza to, że jego dieta składa się w 60–80% z mięsa. W menu psa nie może zabraknąć także pewnej ilości surowych warzyw i owoców – choćby dlatego, że w naturalnych warunkach pies spożyłby swoją ofiarę wraz z żołądkiem i jego zawartością.
Układ trawienny psa przystosował się do przyswajania pokarmu zawierającego węglowodany, zwiększając w razie potrzeby produkcję amylazy trzustkowej. Mimo to w warunkach naturalnych odsetek węglowodanów w diecie psowatych nie należy do wysokich.
Duża ilość spożywanych węglowodanów może przyczynić się do różnych problemów zdrowotnych, z otyłością i cukrzycą na czele. Jednocześnie nie można zrezygnować z podawania psu pokarmu roślinnego w odpowiednich proporcjach, gdyż mięso i podroby nie zawierają niektórych istotnych substancji odżywczych.
Prawidłowe proporcje mieszanki BARF dla psa powinny kształtować się następująco:
- 80% – produkty pochodzenia zwierzęcego, z czego 50–60% różnych gatunków mięs, 20–30% kości i 20% podrobów,
- 20% produktów roślinnych, z czego 80% to warzywa, a 20% – owoce.
Ważną wskazówką jest to, że dietę BARF można spokojnie bilansować tygodniowo – czyli jednego dnia pies może otrzymać więcej mięsnych kości, innego – więcej podrobów. Nie trzeba odmierzać precyzyjnie ilości każdego elementu.
Istotne jest natomiast dość dokładne ważenie porcji dziennych dla małych psów (poniżej 10 kg), aby nie brakowało im żadnego istotnego składnika, nie otrzymywały zbyt małych, ani też zbyt dużych porcji.
Mięso i ryby
Aby dieta była zbilansowana i urozmaicona, należy podawać psu minimum 4 różne rodzaje mięsa. Pamiętajmy, aby było ono dobrej jakości. W skład diety powinno wchodzić zarówno mięso białe, jak i czerwone, a także ryby.
Ryb nie powinno być w psim menu dużo, ale włączenie pewnej ilości mięsa rybiego zapewni psu dobrą dawkę witamin D i A, jodu, nienasyconych kwasów tłuszczowych i lekkostrawnego białka. Szkielet ryby jest znakomitym źródłem wapnia, ale niektóre gatunki ryb zawierają tiaminazę – substancję unieczynniającą witaminę B1. Podawanie większej ich ilości może prowadzić do awitaminozy.
Bezpieczne ryby dla psa to:
- łosoś,
- pstrąg,
- halibut, dorsz, szczupak, okoń, morszczuk, flądra, sola. Warto podawać psu także sardynki.
Nie należy podawać natomiast mięsa wieprzowego czy dziczyzny z niepewnego źródła ze względu na ryzyko wystąpienia choroby Aujeszkyego. Przebadane weterynaryjnie mięso wieprzowe jest natomiast bezpieczne.
Kości i podroby
Jeśli chodzi o podroby, psu można podawać:
- wątrobę,
- serca,
- żołądki,
- nerki,
- płuca,
- przełyki.
Ze względu na wysoką zawartość witaminy A podawanie zbyt dużej ilości wątroby może prowadzić do problemów zdrowotnych. Wątroba nie może stanowić więcej niż 5% całości pokarmu mięsnego w mieszance.
Jeśli chodzi o kości, dla młodych psów poleca się przede wszystkim skrzydełka, szyje i grzbiety drobiowe. Surowe kości drobiowe są miękkie i nie stanowią niebezpieczeństwa dla psa. Nie wolno podawać pupilowi kości drobiowych poddanych obróbce cieplnej.
Szczenięta mogą otrzymywać zmielone skrzydełka i szyje drobiowe, a także miękki mostek cielęcy. Kości wołowe z kolei są twarde i nadają się do pielęgnacji zębów czy masażu dziąseł. Kość podana psu nie może być oczyszczona z mięsa.
Warzywa i owoce w diecie BARF dla psa
Jeśli chodzi o roślinną część diety, dobieraj przynajmniej 4 różne rodzaje warzyw i 2 rodzaje owoców. Mięso powinno pochodzić z dobrego źródła, najlepiej z gospodarstw ekologicznych, legitymujących się certyfikatem.
Warzywa podawaj surowe lub gotowane na parze (zwłaszcza jeśli pies ma problemy trawienne po surowych). Produkty roślinne powinny być starte lub zblendowane – podawane w całości warzywa czy owoce nie są przyswajalne dla psa. Posiłek roślinny podawaj osobno.
Psy mogą jeść większość warzyw, poza cebulą, czosnkiem, porem czy szczypiorkiem. Dla zwierząt z alergią pokarmową idealne są gotowane (wyłącznie!) ziemniaki.
Nie należy przesadzać z ilością warzyw kapustnych i strączkowych. Najlepsze będą:
Co ważne, jeśli zauważysz w odchodach psa dużo niestrawionych fragmentów warzyw, możesz z nich zrezygnować, za to suplementować witaminy, które ta „jarzynka” miałaby dostarczyć.
Jeśli chodzi o owoce, nie wolno podawać psu winogron (w jakiejkolwiek postaci) i awokado (więcej o tym, czego nie może jeść pies dowiesz się tutaj). Idealne za to będą:
BARF a suplementy w diecie psa
Nie wolno zapomnieć wreszcie o suplementach diety BARF, czyli na przykład:
- oleje rybie (nie zaleca się regularnego podawania olejów roślinnych, gdyż obciążają trzustkę);
- jaja (wraz ze zmieloną skorupką), przy czym szczenięta powinny otrzymywać tylko żółtko;
- suplementy witaminowe: witaminy z grupy B (ich doskonałym źródłem są drożdże piwne – powinny stanowić 1–3% dawki pokarmowej), witamina C (jej źródłem jest np. owoc dzikiej róży); witamina E. Znakomitym źródłem witamin i minerałów są algi morskie;
- suszona krew (1–3% dawki pokarmowej) jest znakomitym źródłem żelaza;
- Yucca shidigera;
- siemię lniane;
- ostropest plamisty i inne.
Ilość pokarmu, którą pies powinien otrzymywać dziennie, można wyliczać, korzystając z dostępnych online kalkulatorów barfowych. U szczeniąt do 6. miesiąca życia dzienna ilość pokarmu to 4–7% masy ciała, a u młodych psów od 6. do 12. miesiąca – 3–4% masy ciała. U dorosłych zwierząt dzienna porcja pokarmu zależy od trybu życia psa.
Pies umiarkowanie aktywny powinien otrzymywać dzienną porcję równą 2% masy ciała, ale jeśli jest to pies wykastrowany – 1,5% masy ciała. Psy aktywne powinny zjadać dzienną porcję równą ok. 2,5% masy ciała, psy bardzo aktywne – 3%, psy pracujące – 4% masy ciała. Suki w ciąży potrzebują porcji równej 2,5% masy ciała, a suki karmiące – 3–5%.
BARF dla psa - opinie za i przeciw
Karmienie dietą BARF jest korzystne dla wielu zwierząt – zmiana diety na mięsną pomogła niejednemu pupilowi odzyskać dobrą kondycję, pozbyć się niektórych schorzeń (jelit, trzustki, stawów, problemów skórnych, problemów z kamieniem nazębnym, nieświeżego oddechu, alergii, nadwagi). Istnieje jednak kilka kwestii, które należy wziąć pod uwagę:
- przygotowywanie mieszanek jest czasochłonne – oczywiście początki są trudne i z czasem nabierzesz wprawy, ale z pewnością musisz poświęcić trochę czasu na przyrządzenie porcji BARF – to „minus” BARF-u z punktu widzenia człowieka przyzwyczajonego do otwierania puszki czy torby z karmą,
- szczególną ostrożność zaleca się w przypadku zwierząt starszych czy mających problemy z nerkami lub wątrobą – źle reagują one na wysoką zawartość białka w pokarmie,
- BARF-u nie zaleca się wprowadzać u zwierząt mających częste biegunki, choroby przewodu pokarmowego,
- częstym problemem jest odpowiednie dobranie dawek wapnia i fosforu, a także, jodu, cynku, miedzi,
- konieczność kontrolowania podaży witaminy A – możliwość wystąpienia groźnej hiperwitaminozy,
- konieczność suplementowania witamin D i E,
- żywienie mięsem zawierającym tkankę tarczycy, czyli z okolic głowy i szyi, może prowadzić do nadczynności tarczycy,
- niebezpieczeństwo obecności bakterii E.Coli, Salmonella, Campylobacter,
- niebezpieczeństwo zarażenia się pasożytami – z tego powodu należy bezwzględnie kupować mięso tylko z pewnych źródeł (w wyniku obróbki termicznej pasożyty giną, natomiast surowe mięso z przypadkowego targu może być potencjalnie niebezpieczne), a także minimum co 3 miesiące, a najlepiej co miesiąc, odrobaczać pupila,
- podczas przygotowywania posiłków BARF niezbędne jest restrykcyjne przestrzeganie zasad higieny.
Dieta BARF to dieta dla opiekunów, którzy chcą poświęcić czas na przygotowywanie zbilansowanych mieszanek, zadbanie o dobre źródło mięsa, właściwe jego przechowywanie w celu uniknięcia rozwoju drobnoustrojów chorobotwórczych oraz stałe rozwijanie swojej wiedzy o potrzebach żywieniowych psa.
Pamiętaj też o tym, że jeśli wprowadzisz BARF, ale za chwilę zechcesz z niego zrezygnować, bo uznasz, że przygotowywanie posiłków zajmuje zbyt wiele czasu, pupil może nie zechcieć ponownie „przestawić się” na gotową karmę.
