Psi tasiemiec rozprzestrzeniany jest głównie przez pasożyty zewnętrzne, takie jak pchła psia i kocia oraz czasami wszoł psi. Te zjadają jaja tasiemca, same zarażając się i stając żywicielami. Są dla tasiemców żywicielami pośrednimi. Jeśli zarażone pchły zaczną żerować na naszym pupilu, zarazi się on, zlizując sierść i tym samym zarażone pchły.
Tasiemce u psów, w zależności od gatunku, osiągają od 20 cm do nawet 6 metrów długości! Najczęściej u naszych psów dochodzi do zarażenia Dypilidium caninum, których ostatecznymi żywicielami są psy, koty i lisy, ponieważ ich żywicielami pośrednimi są często spotykane larwy pchły psiej i kociej oraz wszoły.
Czy tasiemiec u psów jest groźny?
Tasiemce osiągają długość od 20 do 80 cm. Po dostaniu się do organizmu psa, umiejscawiają się w jelicie cienkim. Ciało tasiemca składa się z członów, które mogą odrywać się i wydostawać się biernie z kałem lub aktywnie przez odbyt.
Okres prepatentny (inaczej utajony, czyli od przedostania się pasożyta do ciała żywiciela do osiągnięcia dojrzałości płciowej) inwazji trwa od 2 do 3 tygodni, zaś okres patentny (jawny, czas od osiągnięcia dojrzałości płciowej przez pasożyta do śmierci jego lub żywiciela) około roku.
Na przykład psy pasterskie, bardziej niż inne, narażone są na zarażenie Multiceps multiceps (długość ciała do 1 metra), dla których psy są jedynymi żywicielami ostatecznymi. Żywicielami pośrednimi są króliki, zające, czasami szczury i myszy. Okres utajony inwazji wynosi zwykle od 4 do 6 tygodni, a okres jawny nawet kilka lat.
Psy myśliwskie z kolei częściej zarażają się gatunkiem Taenia pisiformis. Pasożyt ten osiąga od 50 cm do 2 metrów długości. Żywicielami pośrednimi są głównie małe przeżuwacze, jak owca i koza, ale także bydło, dzikie przeżuwacze oraz człowiek. Okres prepatentny inwazji wynosi 6 – 8 tygodni, zaś okres patentny to od 2 do 5 lat. Jaja tasiemca stosunkowo szybko giną w środowisku, ale w wilgotnej glebie mogą nawet przezimować!
Tasiemiec przyczepia się do błony śluzowej jelita cienkiego, a kiedy się przemieszcza, przyssawkami i hakami uszkadza śluzówkę jelita. W ten sposób utrudnia proces trawienia i wchłaniania. Jeśli dochodzi do silnej inwazji, a tasiemce są już bardzo długie, mogą zaczopować światło jelit cienkich. Metabolity tasiemców mogą oddziaływać na układ nerwowy. Mimo tych problemów cestodoza nie jest chorobą śmiertelną.
Inwazja powoduje osłabienie organizmu i układu odpornościowego psa, więc może przyczynić się do rozwinięcia się innych chorób.
Czy człowiek może się zarazić tasiemcem od psa?
Człowiek może być żywicielem pośrednim dla niektórych gatunków tasiemca (Echinococcus granulosus i Echinococcus multilocularis), dlatego jeśli psiak zarazi się tasiemcem, konieczne jest zachowanie wszelkich środków ostrożności.
Bardzo ważne jest dbanie o odpowiednią higienę i mycie rąk. Warto także przebadać wszystkich domowników na obecność tego pasożyta i podjąć ewentualne leczenie. U ludzi zarażenie psim tasiemcem przebiega bezobjawowo i jest rozpoznawane (przynajmniej w Polsce) bardzo rzadko.
Jakie są objawy obecności tasiemca u psa?
Tasiemiec może przeżyć w swoim żywicielu nawet kilka lat! W tasiemczycy występuje jeden szczególnie charakterystyczny objaw. Jest nim wylizywanie odbytu i jego okolic z powodu świądu wywoływanego wydostawaniem się pasożyta tą drogą.
Czasami przy odbycie zauważyć można nawet samego tasiemca – jest widoczny gołym okiem w postaci maleńkich, białych ziarenek. Podobnie widoczne są w odchodach czworonoga. To oczywiście nie jedyny symptom cestodozy.
Inne objawy tasiemca u psa
- Pies może wykazywać wzrost lub spadek apetytu, a co za tym idzie, również spadek wagi.
- W przypadku szczeniąt, można zaobserwować zahamowanie wzrostu (statystycznie jednak tasiemiec u psów spotykany jest znacznie częściej u dorosłych zwierząt).
- Mogą wystąpić problemy ze strony układu pokarmowego: silne wymioty, na zmianę biegunki z zaparciami.
- Sierść psiaka robi się matowa i łamliwa.
- Spojówki i śluzówki mogą być blade, a zwierzę może być osowiałe.
- Czasami pojawiają się objawy nerwowe: drgawki, niepokój, podniecenie.
Tasiemczyca może mieć przebieg ostry lub rozwijać się bezobjawowo przez wiele lat.
Jak wygląda przebiega rozpoznanie i leczenie?
Rozpoznanie polega na zbadaniu kału psa i wykryciu w nim członów tasiemców, które czasami posiadają zdolność ruchu. Poza tym na skórze przy odbycie można zauważyć wypełzające człony pasożyta.
W zależności od gatunku tasiemca, wykorzystuje się badanie kału z wykorzystaniem metody flotacji, dekantacji lub testy wykazujące antygeny w kale. W przypadku badania pośmiertnego znalezienie długich tasiemców w jelicie cienkim nie sprawia trudności. Może być potrzebne badanie zeskrobiny błony śluzowej jelita pod lupą binokularową.
Leczenie tasiemca u psa polega na przyjmowaniu odpowiednich leków doustnych, czasami w postaci iniekcji lub spot – on. Najczęściej zalecanymi środkami do eliminacji tasiemca u psa są prazikwantel, epsiprantel i nitroskanat. Po upływie określonego przez lekarza weterynarii czasu należy przeprowadzić kontrolne badanie kału w celu sprawdzenia, czy nie ma w nim więcej jaj pasożyta.
Aby zapobiec inwazji tasiemca u psa, należy profilaktycznie badać kał zwierzęcia oraz dbać o regularne odrobaczanie psa. Jeśli dostrzeżemy pchły na sierści naszego pupila, należy jak najszybciej podjąć leczenie, ponieważ stanowią one bezpośrednie zagrożenie inwazją tasiemca. Przeciw pchłom także można stosować różne preparaty: spot – on, tabletki doustne lub obroże przeciwpchelne.
Konsultacja: lekarz weterynarii Franek Paśko
