Gdy wracasz do domu, a twój kot podbiega do ciebie z uniesionym ogonem i natychmiast zaczyna wywijać ósemki wokół twoich nóg, możesz się niekiedy zastanawiać, w jaki sposób zwierzak potrafi cię rozpoznać i bezbłędnie odróżnić od innych ludzi.
Przecież kot czeka przed drzwiami jeszcze zanim się otworzą, a więc zna twoje kroki. A już chwilę później perfekcyjnie ignoruje twoje nawoływania…
W jaki sposób kot rozpoznaje właściciela? Co jest twoim identyfikatorem?
Choć każdy opiekun mruczka nie ma wątpliwości, że jego ulubieniec go rozpoznaje, badania naukowe pozwalają nam nie tylko potwierdzić te przypuszczenia, ale i wejrzeć nieco do świata kociego postrzegania rzeczywistości.
Wzrok
Różnorodne badania potwierdziły, że koty potrafią rozpoznać swoich właścicieli – ale ukazują nam też, jak one to robią, zwłaszcza że świat widziany oczami kota jest zupełnie inny – zważywszy chociażby na rozmiary zwierzęcia.
Choć wzrok należy do kluczowych kocich zmysłów, np. w czasie polowania, to aby zidentyfikować konkretnego człowieka (a także drugiego kota!) kot niekoniecznie polega na komunikatach wzrokowych.
Istnieją badania sugerujące, że mruczki potrafią zidentyfikować twarze swoich opiekunów (np. na zdjęciach).
Zapach
Kocie nosy posiadają do 80 milionów receptorów węchowych, czyli 20 razy więcej niż ludzkie. Według artykułu zamieszczonego na łamach „Applied Animal Behavior Science”, koci zmysł węchu ma kluczowe znaczenie dla codziennego życia zwierzęcia.
Każdy kot posiada swój odrębny zapach, ale podobne identyfikatory „nosimy” i my. Koci nos przenika przez fasadę perfum, mydeł i szamponów i rozpoznaje zapach naszej skóry.
Słuch
Kot poznaje właściciela idącego do domu jeszcze zanim go zobaczy czy nawet poczuje jego zapach. Wszystko dzięki doskonale wyczulonemu słuchowi, który umożliwia zwierzęciu nie tylko precyzyjną lokalizację danego dźwięku i odróżnienie go od mnóstwa innych, ale także zapamiętanie charakterystycznych odgłosów, takich jak chód każdego z domowników. Albo głos.
Czy kot rozpoznaje właściciela i jego głos? Badania Charlotte de Mouzon
Koty mają bardzo wrażliwy słuch i potrafią odróżnić głos swojego właściciela od głosu innej osoby. Co ciekawe, potrafią również stwierdzić, kiedy mówimy konkretnie do nich.
Charlotte de Mouzon, miłośniczka kotów i etolożka (specjalistka zajmująca się badaniem zachowań zwierząt), poświęciła swoją karierę zrozumieniu więzi wytwarzanej między kotem a człowiekiem – z kociej perspektywy. Badaczka stworzyła serię eksperymentów, których zadaniem było sprawdzenie, jak koty reagują na nagrania głosów swoich właścicieli i osób nieznajomych.
Kiedy koty słyszały znajomy głos skierowany do nich, reagowały w subtelny, ale wyraźny sposób, taki jak ruch ogonem, zwracanie uszu w stronę źródła dźwięku czy nagłe zastyganie podczas pielęgnacji futra. Takiej reakcji nie wykazywały, gdy właściciele rozmawiali z innymi ludźmi lub gdy kotom puszczano głosy nieznajomych. Badanie de Mouzon było jednym z pierwszych, które wykazało, że koty potrafią rozpoznawać głosy swoich opiekunów i reagują na nie.
Co więcej, koty doskonale wiedzą, gdy nasze słowa kierowane są do nich. Komunikaty przeznaczone dla kotów brzmią bowiem zupełnie inaczej – mówimy do zwierząt innym tonem głosu, używając prostszych słów, podobnie jak zwracając się do małych dzieci.
De Mouzon zachęciła 16 właścicieli kotów z Bordeaux do wzięcia udziału w kolejnym eksperymencie. Najpierw nagrała opiekunów wypowiadających określone frazy, takie jak „Chcesz się pobawić?”, „Chcesz smakołyk?” i „Do zobaczenia”. Ich wypowiedzi zostały nagrane dwukrotnie: raz tak, jakby rozmawiali z kotem, a raz tak, jakby rozmawiali z drugą osobą.
Następnie badaczka odtwarzała w domach poszczególnych opiekunów nagrania – zarówno właściciela danego kota, jak i nieznajomych wypowiadających te same frazy. Jednocześnie nagrywała reakcje kota.
Koty wyraźnie reagowały, gdy słyszały swoich właścicieli używających mowy kierowanej do nich, ale ignorowały mowę „międzyludzką”. Nie były też zainteresowane głosami nieznajomych, niezależnie od tego, czy mówili oni do kota, czy do człowieka. Oznacza to, że kot wie, że do niego mówisz i uznaje dźwięk twojego głosu za istotny – wart tego, aby odróżniać go pośród innych.
Czy kot zna swoje imię?
Koty są w stanie rozpoznać swoje imię, a nawet można je nauczyć, aby na nie reagowały. Chociaż nasi pupile nie rozumieją znaczenia wyrazów, rozpoznają dźwięki tworzące określone słowa i znajdują ich związek z określonymi scenariuszami.
Na przykład, jeśli zawołasz kota po imieniu (najlepiej jeszcze określonym, zawsze tym samym tonem i melodią głosu) po powrocie do domu lub tuż przed karmieniem, zwierzak nauczy się, że dźwięk ten jest związany z otrzymaniem czegoś miłego, jak pieszczoty lub jedzenie. Dlatego gdy znów usłyszy „miły dla ucha” dźwięk, prawdopodobnie natychmiast przybiegnie ponownie.
Jeśli twój kot nie reaguje na swoje imię, to po prostu nie zbudował jeszcze takiego skojarzenia. Powtarzaj jego imię, dając mu smaczki czy drapiąc pod brodą.
Jak sprawdzić, czy kot cię rozpoznaje?
- Ocieranie się i bliskość: Znakiem, że kot cię rozpoznaje, jest na przykład to, że podchodzi do ciebie z własnej woli, być może ocierając się o twoją rękę lub nogi, lub wskakując na twoje kolana. Zazwyczaj świadczy to o tym, że kot jest z tobą zaznajomiony i czuje się komfortowo w twojej obecności. Niektóre szczególnie przyjazne koty mogą jednak zachowywać się tak samo komfortowo w obecności obcych osób, więc nie jest to niezawodny test!
- Mruczenie i relaks: mruczenie i rozluźnienie kota w Twojej obecności sygnalizują, że Twój pupil Cię rozpoznaje i czuje się przy Tobie bezpiecznie.
- Podążanie za Tobą: Jeśli Twój kot podchodzi do Ciebie lub podąża za Tobą po domu, jest to oznaką uznania i uczucia wobec Ciebie.
- Kontakt wzrokowy i mruganie: Kontakt wzrokowy i powolne mruganie to oznaka zaufania i miłości pupila. Powolne przymykanie oczu przez kota jest czasem nazywane "kocim uśmiechem".
- Reakcja na Twój głos: jak zostało wspomniane, reakcja na Twój głos ruchami uszu i ogona (wysoki) to sygnał, że Twój kot Cię rozpoznaje.
Kontekst sytuacji również może mieć wpływ na to, czy kot cię w danym momencie rozpozna.
Na przykład, jeśli ty i twój kot znajdujecie się w nieznanym lub stresującym dla niego środowisku, istnieje prawdopodobieństwo, że zwierzak nie zareaguje na ciebie w taki sam sposób, jak zwykle, ponieważ rozprasza go wiele różnych, nieznanych dźwięków i zapachów. Dlatego kot, który się zgubił, może w nieznanym sobie otoczeniu uciekać nawet od opiekuna.
Czy mój kot zapomni o mnie, jeśli zostawię go na miesiąc lub dłużej?
Koty mają naprawdę dobrą pamięć, więc jeśli zbudują z tobą silną więź, nie zapomną cię tak łatwo. Nawet jeśli byliście rozdzieleni przez jakiś czas, nadal będą rozpoznawać twój zapach i głos, chociaż trudno jest dokładnie określić, jak długo będą cię pamiętać.
Z pewnością najbardziej prawdopodobne jest, że rozpoznają cię, jeśli spotkacie się ponownie w kontekście znanego im środowiska domowego. Jeśli spotkacie się w nieznanym miejscu, na przykład u weterynarza lub na ulicy z dala od domu, koty mogą mieć trudności z rozpoznaniem cię.
Czy koty potrafią rozpoznać się w lustrze?
Podczas gdy niektóre zwierzęta, takie jak małpy człekokształtne, delfiny, słonie i sroki, mogą rozpoznać siebie w lustrze, koty tego nie potrafią. Podobnie zresztą jak dzieci przed ukończeniem 18. miesiąca życia, kot, który zobaczy swoje odbicie w lustrze, nie zda sobie sprawy, że to on. Może wówczas zignorować odbicie lub uznać, że przedstawia ono innego kota.
Widok nieznanego kota w lustrze może wywołać u kota stres, dlatego nigdy nie zmuszaj kota do patrzenia w lustro, jeśli zauważasz, że mruczek uznaje odbicie za kociego rywala.
