Wszoły u kota - co warto o nich wiedzieć? Jak się ich pozbyć?

Infestacja, czyli inwazja wszołów wpływa nie tylko na wygląd ciała naszego pupila, ale także może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak anemia czy infekcje skórne. Dlatego szybkie działanie w przypadku zauważenia objawów jest kluczowe. W poniższym artykule przybliżymy najważniejsze fakty, jakie opiekun powinien znać na temat tych pasożytów.

Wygląd wszoły kociej 

Felicola subrostratus to mały owad pasożytniczy, który atakuje skórę i sierść zwierzęcia. Charakteryzuje się pewnymi unikalnymi cechami, zwłaszcza pod względem rozmiarów płci, cyklu rozwojowego oraz wpływu na zdrowie zwierzęcia. Samica wszoły osiąga długość około 1,4 mm długości, podczas gdy samiec jest nieco mniejszy, mierząc około 1,2 mm. 

Wyglądem przypomina małego pajączka, którego ciało jest żółto-brązowe kolorze i owalnie spłaszczone. Spośród innych gatunków wyróżnia ją wydłużona trójkątna żółta w brązowe pasy głowa.  Wyspecjalizowane odnóża haczykowato zakończone umożliwiają sprawną wędrówkę wśród kocich włosów i zapewniające silne przytwierdzenie do sierści. Wyposażone w mocne żuchwy wszoły żerują z łatwością żywiąc się resztkami naskórka swojego gospodarza. 

Cykl rozwojowy wszoły Felicola subrostratus:

Cykl życia wszoły, będącej pasożytem skórnym, jest fascynujący i jednocześnie specyficzny. Trwa około 10 miesięcy, a co interesujące, cały proces rozwojowy odbywa się wyłącznie na jednym żywicielu, którym jest kot. Co więcej, owad nie jest w stanie przeżyć poza ciałem swojego żywiciela więcej niż 10 dni i nie przenosi się między różnymi gatunkami zwierząt. 

Samica wszołów odgrywa kluczową rolę w tym cyklu życiowym, składając jaja, nazywane również gnidami  na sierści. Zostają one przyklejane u podstawy włosa, co sprawia, że są trwale związane z futrem zwierzęcia. Po kilku dniach ( od 7 do 14 dni) wykluwają się larwy. Po kilku wylinkach larwy przeobrażają się w postacie dorosłe. Po osiągnięciu dojrzałości płciowej, dorosłe osobniki składają kolejne jaja. W ciągu całego życia pasożyta jest to ilość od 30 do 60 sztuk.

Cały proces ten trwa około 5 tygodni, co oznacza, że od chwili, gdy samica składa jaja do momentu, gdy nowe pokolenie opuszcza jajeczka, mija stosunkowo krótki okres czasu. Ta specyficzność cyklu życiowego, na skórze kota uzmysławia, jak świetnie jest ona dostosowana do swojego żywiciela, oraz jak ważna jest rola gospodarza w utrzymaniu tego cyklu. Stanowi także istotną informację dla właścicieli, zwracających uwagę na konieczność skutecznej profilaktyki i leczenia, aby zapobiec potencjalnym problemom.

Atak wszołów- kto może się zarazić

Wszołowica dotyczy głównie zwierząt zaniedbanych, lub utrzymywanych w złych warunkach. Nie dziwi fakt, że z chorobą borykają się często bezdomne koty. 

Inwazja nasila się zimą i wczesną wiosną. W lecie prawdopodobieństwo zetknięcia się z pasożytem zmniejsza się z powodu wzrostu temperatury skóry, a większość larw ginie w temperaturze 37,8 0C. 

Najczęściej atakowane są koty:

• o złym stanie zdrowia, 
• osłabione,
• niedożywione 
• lub cierpiące na różnego rodzaju schorzenia. 

Szczególnie narażone są zwierzęta starsze z obniżoną odpornością.

Pasożyty te często wybierają rasy długowłose jako swoich nosicieli. Jest to idealne środowisko do rozwoju, ponieważ gęste futro bywa trudniejsze do utrzymania higieny. W większych koloniach wszoły bytują głównie pod pachami, na głowie, w pachwinach i na grzbiecie, gdzie czyszczenie jest trudniejsze. 

Zarażenie wszołami najłatwiej zachodzi w miejscach, gdzie gromadzi się większa liczba zwierząt. Dotyczy to zwłaszcza osobników bezdomnych, dziko żyjących, gromadzących się w skupiskach, gdzie pasożyty mogą się łatwo roznosić. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że atak wszołów może wystąpić również w domowym środowisku, zwłaszcza gdy koty mają kontakt ze sobą. 

Zarażenie wszołami może nastąpić poprzez bezpośredni kontakt z nosicielem, korzystaniem z tych samych posłań zabawkami lub przyborami do higieny. Należy zaznaczyć, że choć częściej atakowane są koty zaniedbane, źle odżywione, chore lub słabe, to nawet młode, zdrowe zwierzęta nie będą w 100% odporne. 

Wszy, wszoły i pchły- jak je odróżnić?

Warto zaznaczyć, że pchły, wszy i wszoły to odrębne kategorie pasożytów. Choć wszy i wszoły wydają się być podobne, ich istnieją subtelne różnice. 

• Wszoły wyróżniają narządy gębowe typu gryzącego. większa głowa, szersza od tułowia oraz krótkie odnóża zakończone szponami. 
• Natomiast wszy posiadają wydłużoną głowę, zawsze węższą od tułowia i co najważniejsze, odżywiają się wyłącznie krwią nie występują u kotów.

Wszoły u kota- objawy

Infestacja Felicola subrostratus u może wywołać różnorodne objawy kliniczne, obejmujące:

• Świąd skóry i nerwowość: pasożyt wywołuje intensywne swędzenie, co sprawia, że nasz pupil często się drapie, wykazuje nadmierną aktywność wygryzania swędzące obszary.
• Drażnienie skóry i stany zapalne: pasożyty wywołują mechaniczne drażnienie skóry co prowadzi do powstawania uszkodzeń, stanów zapalnych, a także tworzenia się strupów.
• Lokalne wyłysienia: w miejscach infestacji mogą wystąpić lokalne wyłysienia co jest wynikiem uszkodzenia skóry przez drapanie i ogryzanie.

Dodatkowo, pasożyt ten odżywia się wysiękiem zapalnym i złuszczonym naskórkiem, co sprzyja tworzeniu się miejscowych urazów i podrażnień skóry. W przypadku utrzymującej się inwazji dochodzi do wtórnych infekcji bakteryjnych, co z kolei może prowadzić do poważniejszych komplikacji ropnych.

Przyczyny pojawienia się wszołów u kotów

• Bezpośredni kontakt z nosicielem, na przykład podczas wspólnego spania czy zabawy, sprawia, że nasze koty zarażają się tymi pasożytami.
• Środowisko domowe jako źródło infestacji. Środowisko domowe, zwłaszcza tam, gdzie przebywają inne zarażone zwierzęta, staje się potencjalnym źródłem wszołów. Łóżka, legowiska i inne obszary, gdzie koty spędzają dużo czasu, mogą być zajęte larwami i jajami.
• Osłabienie organizmu jako czynnik predysponujący. Osłabienie organizmu, spowodowane chorobami czy stresem, zwiększa podatność na zarażenie. Właściciele powinni zwracać uwagę na ogólny stan zdrowia swojego zwierzaka.

Diagnostyka wszołów u kota

• Weterynaryjne badanie kliniczne

Weterynarz przeprowadza dokładne badanie zwierzęcia, w tym jego skóry i sierści, szukając śladów obecności pasożyta na ciele kota.

•  Trichogram

Badanie mikroskopowe włosa, znane jako trichogram, stanowi cenne narzędzie diagnostyczne, zwłaszcza w sytuacjach, gdy właściciel kotów nie jest w stanie określić, czy ich zwierzę wykazuje nasilone zachowania pielęgnacyjne. To szczególnie użyteczne, gdy zauważamy samouszkodzenia wynikające z intensywnego świądu lub zaburzeń behawioralnych.  

Podczas trichogramu, obserwuje się uszkodzenia kory i rdzenia włosa oraz identyfikuje obecność połamanych i postrzępionych wierzchołków włosów, które przypominają wyglądem miotełkę. Te zmiany strukturalne mogą sugerować obecność świądu, alergii, czy też innych problemów dermatologicznych.

• Test wyczesywania z taśmą samoprzylepną

Są to metody używane do potwierdzenia lub wykluczenia inwazji pasożytów bytujących na powierzchni skóry. Warto jednak zauważyć, że test wyczesywania może dawać wyniki fałszywie ujemne u kotów, ponieważ zwierzęta te, wylizując się, mogą szybko usunąć odchody pasożytów z powierzchni skóry i włosów. 

Skuteczne metody leczenia wszołów

• Środki owadobójcze:

1. Kropelki na skórę: Zawierają substancje aktywne, które eliminują owady. Stosuje się je nakrapiając na skórę kota.
2. Saszetki i tabletki: Preparaty doustne, które także skutecznie eliminują pasożyty.

• Preparaty do dezynfekcji środowiska

Dezynfekcja posłań, zabawek i miejsc, gdzie koty przebywają, jest kluczowa dla eliminacji wszelkich pasożytów.

• Regularna pielęgnacja i kąpiele

Regularna pielęgnacja, w tym szczotkowanie sierści i kąpiele, w przeznaczonych do tego preparatach pomagają utrzymać higienę i minimalizować ryzyko infestacji.

Zapobieganie ponownym inwazjom

• Regularna dezynsekcja i profilaktyka przeciwpasożytnicza

Zastosowanie preparatów przeciwko wszołom profilaktycznie, nawet jeśli kot nie wykazuje objawów, jest kluczowym krokiem w utrzymaniu zdrowia zwierzęcia. Dezynsekcja pozwala na skuteczną eliminację wszelkich obecnych pasożytów, jednocześnie działając jako bariera ochronna przed ponownym atakiem Regularność tych zabiegów przyczynia się do zapewnienia długotrwałego bezpieczeństwa zwierzęcia przed tego typu zagrożeniami.

• Monitorowanie zdrowia zwierzęcia

Wczesne rozpoznanie pozwala na szybką reakcję i skuteczne leczenie, co może znacząco zminimalizować skutki zdrowotne dla kota i jego opiekunów. Podczas monitorowania zdrowia warto zwracać uwagę na wszelkie zmiany w zachowaniu, apetycie, czy też wyglądzie.

• Czystość i higiena w domu

Utrzymywanie czystości w domu to kluczowy element profilaktyki. Regularne mycie posłań i zabawek, a także dbanie o ogólne środowisko, w którym przebywają koty, stanowi istotny środek zapobiegawczy. Czystość pomieszczeń, w których zwierzęta się poruszają, ogranicza ryzyko wystąpienia wszołowicy, a także sprzyja ogólnemu dobremu samopoczuciu kotów. Skrupulatna higiena pozwala na stworzenie warunków, w których wszoły trudniej znajdują dogodne miejsca do rozwoju, co skutecznie redukuje ryzyko zachorowania.

Wszoły u kota – problem nie tylko estetyczny

Wszoły u kota to nie jedynie kwestia estetyki. Ich obecność ma potencjał wywoływania poważnych problemów zdrowotnych u zwierzęcia. Pasożyty te, choć niewielkie, mogą prowokować intensywne swędzenie, drażniąc skórę i powodując podrażnienia. W przypadku silnego ataku, skutki zdrowotne mogą obejmować nawet wtórne infekcje bakteryjne i problemy skórne. 

Właściciele kotów powinni być świadomi, że wszoły są nie tylko irytujące dla ich pupila, ale stanowią także poważne ryzyko dla jego zdrowia, co podkreśla konieczność skutecznego leczenia i profilaktyki.

Rola Właściciela w profilaktyce i leczeniu:

Aktywna rola właściciela odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu i leczeniu. 

Regularna pielęgnacja futra, monitorowanie zdrowia zwierzęcia oraz systematyczne stosowanie preparatów owadobójczych to fundamentalne elementy dbania o zdrowie kota. Systematyczna dezynsekcja przyczynia się nie tylko do eliminacji obecnych wszołów, ale także stanowi barierę ochronną, zapobiegając ponownej infestacji.

Współpraca z weterynarzem celem skutecznej eliminacji wszołów:

Współpraca z weterynarzem jest fundamentalnym elementem skutecznego zwalczania wszelkich dolegliwości. Regularne wizyty kontrolne pozwalają na wczesne wykrywanie potencjalnych problemów, a weterynarz może zalecić odpowiednie środki zaradcze. 

Skonsultowanie się z profesjonalistą w przypadku podejrzenia inwazji, nawet jeśli nie wykazuje ona wyraźnych objawów, umożliwia szybkie i skuteczne działanie. Weterynarze posiadają wiedzę i doświadczenie potrzebne do właściwego doboru leków i środków, co jest kluczowe dla skutecznej eliminacji pasożyta oraz utrzymania zdrowia i dobrostanu kota.

Wszoły, a inwazja tasiemca

Warto mieć świadomość, że wszoły mogą pełnić rolę żywicieli pośrednich dla innego pasożyta - tasiemca psiego. Wykorzystuje on je jako swoje ofiary do przejęcia głównego żywiciela. Tasiemczyca, która jest chorobą układu pokarmowo-jelitowego, może stanowić poważne zagrożenie, także dla zdrowia człowieka. Stąd szczególnie zalecamy stosowanie regularnego programu odrobaczania.

IX. Bibliografia
Metody diagnostyczne w dermatologii weterynaryjnej. Przewodnik diagnostyczny: Szczepanik M., Wilkołek P., Śmiech A. Elamed Media Group, Katowice 2019,
Przewodnik ESCCAP 03 wydanie siódme - styczeń 2022 r.
Świąd skóry u kotów – postępowanie diagnostyczne: dr n. wet. Żaneta Listowska:
Parazytologia i parazytozy zwierząt: Jerzy L. Gundłach, Andrzej B. Sadzikowski. Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne