Ciąża urojona to zespół objawów charakterystycznych dla ciężarnych suczek, mimo braku zapłodnienia. Zjawisko to może zajść u suk, które nie zostały poddane kastracji i nie zaszły w ciążę podczas rui. Ciąża rzekoma występuje zazwyczaj między drugim a trzecim miesiącem po ostatniej cieczce, i jest wynikiem oddziaływania hormonów żeńskich. Na jego występowanie nie mają wpływu wiek, rasa czy pochodzenie psa.
W przypadku ciąży urojonej suka nieciężarna wykazuje zachowania macierzyńskie, a nawet wydziela mleko.Od razu warto rozwiać wszelkie wątpliwości i nadmienić, że ciąża urojona nie jest chorobą, a zjawiskiem fizjologicznym, opartym na stanie hormonalnym i emocjonalnym niewykastrowanych suczek.
Ciąża urojona u psa - fakty i mity
Ciąża urojona nie wiąże się z zaburzeniami cyklu rujowego, ropomaciczem czy bezpłodnością. Krycie w poprzedzającej rui nie wpływa na występowanie ciąży urojonej. Jedyną metodą na uniknięcie ciąży urojonej jest sterylizacja.
Nie zapobiegnie to ciąży urojonej przy następnych cieczkach, nie sprawi, że zwierzę będzie łagodniejsze czy zdrowsze.
Jeśli więc nie posiadamy hodowli i suk przeznaczonych do rozrodu, możemy wykastrować zwierzę w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia ropomacicza i nowotworów narządów rodnych. Poddana zabiegowi suczka nie jest już narażona na wahania hormonalne związane z cyklem płciowym, przez co teoretycznie może stać się stabilniejsza emocjonalnie.
Kiedy u psa może pojawić się ciąża urojona?
U niekastrowanych suk naturalnie zachodzi cykl rujowy (cieczka). Cykl rujowy trwa ok. 3-4 tygodnie.
Ciąża urojona pojawia się około 2 miesięcy po rui, czyli w okresie, kiedy – gdyby doszło do zapłodnienia – suka rodziłaby szczenięta. Instynkt suki podpowiada jej, że właśnie teraz powinna mieć dzieci.
Ciążą urojona u psa - objawy
Na pierwszy rzut oka ciąża urojona nie różni się niczym od ciąży rzeczywistej. Część występujących przy niej objawów jest taka sama.
Musimy pamiętać, że każda suka może manifestować ciążę urojoną w różny sposób, w zależności od jej charakteru, tzn. u jednej suki możemy nie zaobserwować żadnych wyraźnych zmian w zachowaniu, inna może być pobudzona i nerwowa, a jeszcze inna spokojna i rozleniwiona, domagająca się pieszczot. Objawy mogą też mieć silniejsze lub słabsze nasilenie.
Symptomy, jakie możemy zaobserwować u suki w trakcie występowania ciąży urojonej to:
- nerwowość, pobudzenie, czasami nawet agresja,
- moszczenie “gniazda”,
- smutek,
- znoszenie przedmiotów do legowiska i opiekowanie się nimi, jakby suczka chciała je „wychowywać” (w szczególności miękkich i piszczących zabawek – dźwięki mogą psu kojarzyć się z dźwiękami wydawanymi przez szczeniaki),
- mniejsza aktywność i niechęć do opuszczania legowiska np. w celu wyjścia na spacer (suka nie chce zostawiać gniazda bez opieki),
- pokładanie się na grzbiecie i nadstawianie brzucha do głaskania,
- powiększone gruczoły mlekowe,
- powiększenie brzucha,
- “rozpulchnienie” narządów rodnych,
- możliwe pojawienie się mleka w sutkach (często z wydzieliną ropną),
- lizanie się po brzuchu i sutkach,
- wahania nastrojów,
- brak apetytu lub wilczy apetyt,
- zdarzają się również wymioty i lekko podwyższona temperatura.
Objawy te mogą występować jednocześnie lub pojedynczo, ich nasilenie także nie jest stałe i zależy od indywidualnych cech i predyspozycji suki.
Ile trwa urojona ciąża u psa?
Długość trwania ciąży rzekomejto cecha osobnicza psa. Może trwać zarówno tydzień, jak i kilka tygodni.
Wpływ na dłuższe trwanie ciąży rzekomej może mieć zachowanie domowników – na przykład, jeśli pozwalają zwierzęciu na budowę gniazda, opiekę nad zabawkami lub innymi zwierzętami czy ssanie suki przez inne zwierzęta.
Wszystkie te zachowania pobudzają jeszcze silniej instynkt suki będącej w ciąży urojonej. Jeśli jednak domownicy nie pozwalają suce na takie zachowania, a ciąża rzekoma utrzymuje się dłużej niż 2-3 tygodnie, należy ją poddać badaniu w kierunku niedoczynności tarczycy.
Jakie są przyczyny pojawienia się u psa ciąży rzekomej?
Podstawową przyczyną wystąpienia ciąży urojonej u suki są zaburzenia w gospodarce
hormonalnej – głównie w produkcji estrogenów, progesteronu i prolaktyny. Inne przyczyny to:
- pojawienie się w domu małego szczeniaka lub kotka, co może rozbudzić instynkt macierzyński u suki na tyle, że zapragnie ona go wychowywać i wykarmić. Jej organizm zareaguje więc tak, jakby to ona sama go urodziła (co najczęściej powoduje pojawienie się pokarmu),
- obecność w domu innej suki odchowującej szczenięta, zwłaszcza jeśli obie miały cieczkę w tym samym czasie, co w stadzie zdarza się bardzo często,
- zaprzestanie długotrwałej kuracji hormonalnej,
- wykonanie zabiegu usunięcia jajników w okresie porujowym lub w trakcie trwania ciąży,
- ciąża urojona może być też spowodowana niedoczynnością tarczycy u psa.
Jak zapobiegać i leczyć ciążę urojoną u psa?
Najskuteczniejszym sposobem na zapobiegnięcie występowania u naszej suczki ciąży urojonej jest kastracja.
Usunięcie jajowodów i macicy powoduje ustanie cyklu płciowego i związanych z tym zachowań, co wyklucza występowanie ciąży rzekomej.
Jeśli sterylizacja suczki jest niemożliwa (gdy np. suka jest suką hodowlaną), właściciel psa musi zaakceptować ryzyko pojawiania się problemu ciąży urojonej. Niemniej można znacznie zmniejszyć to ryzyko lub załagodzić objawy występującej już ciąży urojonej.
Jak zmniejszyć ryzyko wystąpienia u psa ciąży urojonej?
Występowanie ciąży urojonej zależy od wrodzonych predyspozycji, trybu życia, diety – najczęściej występuje u suk znudzonych i przekarmionych.
Dzięki zajęciu uwagi suki aktywnością różnego typu nie będzie ona miała ochoty ani czasu tworzyć gniazda. Z kolei dieta niskokaloryczna w tym okresie zapewni suce odpowiednią ilość pokarmu, ale niedostateczną, aby poczuła się gotowa w tym momencie do posiadania potomstwa.
Musimy również pamiętać, że jeśli suka ma skłonności do ciąży urojonej, nie należy jej po rui głaskać po brzuchu ani kupować jej zabawek wydających dźwięki przypominające popiskiwanie szczeniąt.
Ciąża urojona u psów czasami przebiega zupełnie bezobjawowo i samoczynnie ustępuje. Zazwyczaj taka ciąża nie wymaga leczenia. Terapia farmakologiczna jest konieczna tylko przy nasilonych objawach lub w przypadku zapalenia listwy mlecznej.
Jeśli już zauważymy objawy ciąży, a nie jesteśmy całkowicie pewni, że nie doszło do krycia, przed rozpoczęciem leczenia/załagodzenia objawów musimy wykluczyć ciążę poprzez wizytę u weterynarza. Jeżeli mamy pewność, że nie było okazji do zapłodnienia suki, należy zastosować się do ogólnych zaleceń.
W celu załagodzenia zjawiska ciąży rzekomej i wyeliminowania go, należy pamiętać o kilku zasadach:
- ograniczyć ilość podawanego pokarmu oraz zmienić karmę na zawierającą mniejszą ilość białka (co wpłynie na zmianę gospodarki hormonalnej)
- jedzenie dzielić na więcej porcji (mniejszych, ale częściej podawanych),
- schować przedmioty, które suka mogłaby traktować jak swoje szczeniaki (szczególnie te miękkie i piszczące w sposób przypominający pisk szczeniaków),
- zapewnić psu dużo ruchu,
- zająć psa, poświęcić mu czas i uwagę (pies nie może się nudzić), zabierając na długie spacery, stawiając na szkolenie, naukę komend, itp. - chodzi o odwrócenie uwagi suczki od zaistniałej sytuacji
- nie pozwalać suce wylizywać sutków, gdyż stymuluje to wydzielanie mleka,
- bezwzględnie nie głaskać i nie masować brzucha psa, gdyż pobudza to laktację.
Jeśli po zastosowaniu się do tych zasad objawy ciąży urojonej nie ustępują, lub sutki suki stają się gorące, twarde oraz bolesne (co świadczy o ich stanie zapalnym) należy udać się do lekarza weterynarii, który wdroży leczenie farmakologiczne. Terapia ciąży urojonej trwa zazwyczaj od 5 do 10 dni, po tym czasie objawy ustępują.
Ciąża rzekoma u psa - możliwe powikłania
Sama ciąża urojona nie prowadzi do żadnych zaburzeń rozrodczych ani do niepłodności i nie jest dla suki niebezpieczna. Problemem jest natomiast to, iż organizm suki szykuje się na wydanie na świat szczeniąt oraz wykarmienie ich.
Brak potomstwa powoduje, że pokarm nie jest ściągany, sutki nabrzmiewają więc od jego nadmiaru, stają się gorące i twarde, tworzą się zastoiny, a w wyniku tych wszystkich czynników powstaje stan zapalny, który jest już niebezpieczny oraz często bolesny dla naszego pupila.
Dodatkowo im częściej występuje ciąża rzekoma i im obfitszą wywołuje laktację, tym większe jest ryzyko wystąpienia nowotworu listwy mlecznej. Nowotwory gruczołu mlekowego (nowotwory sutka) często mają charakter złośliwy, mogą szybko się rozwijać i dawać przerzuty do innych narządów wewnętrznych.
Dlatego zapobieganie ciąży urojonej jest niezwykle istotne, aby chronić zdrowie naszych zwierząt.
Konsultacja: Lek. wet. Dorota Dołęga-Kozierowska z gabinetu Dora-Vet.
Przeczytaj również:
