Węch należy zdecydowanie do tych niedocenianych przez nas kocich zmysłów. Za mistrzów „pracy nosem” zwykliśmy uważać psy.
Tymczasem koty mają bardzo czuły węch, doskonale rozróżniający całe gamy rozmaitych zapachów. Wykorzystują węch w komunikacji, czasem w polowaniu, zawsze w czasie konsumpcji.
Węch w życiu kota
Zmysł węchu odgrywa bardzo istotną rolę w procesie porozumiewania się kotów. Kot odbiera i pozostawia rozmaite komunikaty zapachowe, w tym feromonowe. Posiada aż 30 różnych rodzajów białek V1R odpowiedzialnych za rozróżnianie zapachów (dla porównania, człowiek posiada tylko 2 typy tego białka, a pies – 9).
Kot używa węchu, poszukując pożywienia i kontrolując posiłek przed spożyciem (a nawet namierzając go już w misce czy innym miejscu konsumpcji, jako że nie dostrzega nieruchomych obiektów znajdujących się w bardzo małej odległości).
Koci nos oraz narząd Jacobsona (używany do odczytywania komunikatów feromonowych) wyłapują także przeróżne informacje identyfikujące członków grupy (zarówno koty i inne zwierzęta, jak i ludzi), komunikujące, co dzieje się na kocim terytorium, oznajmiające potencjalne zagrożenia, obecność potencjalnych partnerów itd.
Świat, który roztacza przed kotem jego zmysł węchu, jest bardzo bogaty – o wiele bogatszy niż nasz, dlatego zapewne do tej pory koci węch należał do tematów zaniedbanych przez naukę. Trudno nam sobie wyobrazić, jak można widzieć nosem!
Zabawy węchowe i ich zalety
Zabawy węchowe mają liczne zalety, m.in.:
- stymulują zmysł węchu, który niezbyt często jest wykorzystywany podczas „typowych” zabaw, takich jak chwytanie wędki, aportowanie małych zabawek, pogoń za piłeczką;
- wzbogacają środowisko kota o nowe, ciekawe doznania, co pomaga zapobiegać nudzie i rutynie;
- podobnie jak inne rodzaje zabaw, pozwalają na wytracenie nagromadzonej energii, mimo że zabawa nie wymaga tu dużego wysiłku fizycznego – praca węchowa wymaga bowiem od zwierzęcia dużego skupienia i wysiłku wkładanego w analizę doznań węchowych i przetworzenie dużych ilości informacji;
- wyciszają – mają więc także właściwości terapeutyczne, jako że odwracają uwagę kota, zapewniają skupienie na konkretnym zadaniu oraz zajęcie; maty węchowe sprawdzają się m.in. w terapii zespołu falującej skóry kotów,
- spowalniają jedzenie – to świetnie rozwiązanie dla kotów, które mają tendencję do łapczywego pochłaniania pokarmu; zabawy węchowe wymagają wysiłku włożonego w zdobycie każdego kawałka smakołyku, nie pozwalają więc kotu na szybkie spałaszowanie całej podanej porcji;
- zabawa dla kocich seniorów – oraz kotów, które nie mogą lub nie powinny przemęczać się, szaleńczo goniąc zabawki; zabawa statyczna, ale angażująca zmysły i umysł, będzie idealna dla kotów mających problemy z układem ruchu, chorych na serce itd.
Do zabawek wykorzystujących zmysł węchu możemy zaliczyć wszelkiego rodzaju kule, tunele i labirynty na przysmaki (tutaj kot wkłada w zdobycie przysmaku nie tylko wysiłek wynikający z pracy węchowej, ale także wysiłek intelektualny, musi bowiem pomyśleć, jak wydobyć pokarm z zabawki), zabawki typu „fun board” (również do chowania przysmaków – pod kulkami, w przesuwanych szczelinach itd.) oraz oczywiście maty węchowe.
Czym jest mata węchowa dla kota?
Mata węchowa to zabawka o prostej konstrukcji. Składa się z licznych pasków miękkiego materiału (np. polaru) przywiązanych do podstawy. Paski powinny być na tyle długie, aby można było ukryć między nimi przysmaki, niczym w zaroślach. Znalezienie ich musi wymagać nieco wysiłku.
Zgodnie z zasadą naśladowania łańcucha łowieckiego, owo „pasywne polowanie” kończy się sukcesem, czyli zjedzeniem „zdobyczy”.
Mata węchowa raczej nie powinna być do stałej dyspozycji kota – podobnie jak inne zabawki, szybko staje się po prostu elementem otoczenia, a zabawa nią nudzi się kotu. Zamiast stymulującej zabawki – kończy w najlepszym razie jako legowisko. Po zakończonej zabawie chowamy więc matę. W ten sposób przy kolejnej sesji będzie traktowana jako nowa, interesująca zabawka.
Jak używać maty węchowej dla kota?
Zabawa matą jest bardzo prosta.
- Przygotowujemy wcześniej odpowiednie przysmaki – pełnowartościowe i zdrowe, a jednocześnie lubiane przez kota.
- Wtykamy je w różne miejsca maty pomiędzy paski materiału.
- Zadaniem kota jest odnalezienie przysmaków. To zajęcie, które pochłonie nieco czasu i zmęczy kota. Może więc być traktowane jako porządna sesja zabawowa.
Pamiętaj, że nie ma gwarancji, iż dany kot na pewno zainteresuje się matą (w celach innych niż drzemka). Choć zabawka potrafi zająć w większym lub mniejszym stopniu duży odsetek zwierząt, zawsze znajdzie się kot, który uzna, że to „nie dla niego”.
Największe prawdopodobieństwo sukcesu wróżą koty, które lubią „szperanie” i chętnie operują łapkami zarówno podczas zabawy, jak i jedzenia. Koty, które lubią kule-smakule czy fun boardy, zapewne zainteresują się matą. Ale nie tylko one. Ulubiony przysmak to w końcu niemała motywacja, aby wysilić nos i go odnaleźć!
Mata węchowa dla kota DIY – zrób ją samodzielnie!
Matę węchową można kupić w sklepie, ale można wykonać ją także samodzielnie. Nie jest to trudne. Przed rozpoczęciem pracy warto ustalić, jak duża powinna być zabawka. Jeśli przewidujemy, że mogą się nią zająć dwa albo trzy koty jednocześnie, należy wykonać matę o wystarczająco dużej powierzchni, aby zwierzęta nie wchodziły ze sobą w konflikt, poszukując przysmaków. Przy większej liczbie kotów lepiej wykonać parę mat.
Jak zrobić matę węchową dla kota krok po kroku
Czego potrzebujemy?
- Jako podstawa maty świetnie nadają się wkłady do zlewu lub wycieraczki do obuwia – „klasyczny” wzór z okrągłymi dziurkami.
- Na paski możesz przeznaczyć na przykład stare polarowe koce. Można wykorzystać też cienkie paski filcowe.
- Ważne, aby pasków było dużo – przynajmniej cztery razy więcej niż dziurek w podstawie. Optymalna długość pasków to 15–20 cm. Tnij paski ostrymi nożyczkami, najlepiej krawieckimi.
I teraz każdy pocięty pasek przewlecz od spodu maty i zawiąż na supełek, pozostawiając długie końcówki na wierzchu. Nie ma żadnej reguły wskazującej, ile pasków można przewlec przez jedną dziurkę. Ważne, aby pokryć całą matę. Gotowe!
Przeczytaj również:
