Białe lub bladosrebrzyste futro muśnięte ciemnym kolorem, niczym podkolorowane ołówkiem zaledwie na końcówkach włosów okrywowych, i to niezwykle umiejętnie.
To kot szynszylowy – czyli odmiana, u której całe futerko jest niemal białe, z wyjątkiem końcówek włosów okrywowych. Górna 1/8 część każdego włosa jest zabarwiona na ciemny kolor – w wersji klasycznej na czarno. Zabarwienie, przy którym pigment występuje tylko na końcówce włosa, nazywamy tippingiem.
Kot szynszylowy - czym się charakteryzuje?
Muśnięte czarnym kolorem jasne futerko robi wspaniałe wrażenie, które potęgują jeszcze kolejne cechy charakterystyczne kotów szynszylowych:
- szmaragdowozielone oczy,
- czerwone, czarno obrzeżone lusterko nosa
- oraz czarno obrzeżone (niczym kholem) oczy.
Klasyczna forma umaszczenia szynszylowego to czarno zabarwione końcówki włosów (czarny tipping) – i taką formę uznaje FIFe. Nie jest to wszak jedyna forma umaszczenia u kotów szynszylowych, które w standardach ras określane są często jako „shell” („muszlowe”). Wiele organizacji uznaje także u kotów szynszylowych tipping niebieski, czekoladowy i liliowy, a niektóre – również wszelkie wersje umaszczenia szylkretowego.
Niektórzy obejmują tym określeniem koty o rudo lub kremowo zabarwionych końcówkach włosów, choć zwykle klasyfikuje się je jako koty kameo.
Skąd się wzięły koty szynszylowe?
Choć koty szynszylowe pojawiały się najprawdopodobniej od czasu do czasu w miotach różnych kotów pręgowanych, pierwszymi kotami rasowymi o tym umaszczeniu były koty perskie.
Kocięta szynszylowe rodziły się w miotach pręgowanych persów już ponad 100 lat temu – i o dziwo, początkowo uważano je za niepożądaną formę umaszczenia – „wypadek hodowlany”. Kocięta te nie były dopuszczane do dalszej hodowli, a ciekawa odmiana barwna dość długo nie wzbudzała większego zainteresowania.
Wypadek hodowlany, czyli szynszylowe persy
Odnotowany w księgach hodowlanych przodek persów szynszylowych narodził się w 1882 r. w miocie będącym rezultatem „mezaliansu”. Matka tego kota o dymnym umaszczeniu (nazwanego Chinnie) była kotką perską niebieską, ojcem natomiast był nieznany, wolno żyjący kocur. Chinnie została sprzedana pani Vallence, która z kolei skojarzyła ją z persem srebrzystym pręgowanym. I w tym miocie narodziły się pierwsze koty szynszylowe.
Pierwsze koty szynszylowe nie były tak delikatnie muśnięte ciemnym kolorem jak te hodowane obecnie. Były znacznie ciemniejsze, gdyż tipping zajmował większą część każdego włosa (bardziej jak u odmian srebrzystych cieniowanych, a więc 1/3 zamiast 1/8), a ponadto więcej włosów w okrywie było pigmentowanych. Wizerunki tych zwierząt znamy ze starych fotografii, a także chociażby z rycin zdobiących książkę Harrisona Weira (organizatora pierwszej wystawy kotów), „Our cats”, z 1889 r.
W pierwszej połowie XX w. uznano szynszylowego persa za pełnoprawną odmianę barwną, natomiast prawdziwą karierę koty te zrobiły w latach 70. ubiegłego stulecia. To wówczas persy szynszylowe stały się prawdziwymi gwiazdami światowych wystaw. I oczywiście z czasem odmianę szynszylową zaczęto uznawać także u innych ras kotów.
W 1981 r. wyhodowano w Wielkiej Brytanii burmillę. Rasa ta powstała ze skrzyżowania kota burmskiego z persem szynszylowym. To jedyna rasa, u której dozwolonymi formami umaszczenia są wyłącznie tipped (szynszylowa) i shaded (cieniowana). Burmilla jest przepięknym połączeniem eleganckiego kota burmskiego z wyjątkową urodą kotów szynszylowych.
Koty szynszylowe - genetyka
Wszystkie koty srebrzyste – zarówno srebrzyste pręgowane, jak i wszelkiego rodzaju odmiany z tippingiem (koty dymne, cieniowane, szynszylowe) posiadają jeden charakterystyczny gen – I/i – inhibitor melaniny, powodujący częściowe zatrzymanie produkcji barwnika.
Co ważne, gen ów wywiera większy wpływ na wytwarzanie feomelaniny, odpowiedzialnej za kolory ze spektrum od żółtego po czerwony, niż eumelaniny, barwiącej włosy na czarno lub brązowo. Inhibitor melaniny jest genem dominującym.
Jaki jest efekt działania genu I? Warto wspomnieć, że nie blokuje on zupełnie produkcji barwnika, ale wstrzymuje go dopiero na pewnym etapie wzrostu włosa. W przypadku kotów pręgowanych rozjaśnia on futro do koloru srebrzystego, pozostawiając jednak pręgowanie nietknięte.
Natomiast w przypadku kotów o jednolitym ubarwieniu, gen rozjaśnia całe tło, pozostawiając ciemne końcówki, na które barwnik „zdążył” zadziałać. W zależności od tego, jaka część włosa jest rozjaśniona, możemy mówić o kotach dymnych (1/8 włosa u podstawy jasna), cieniowanych (2/3 włosa jasne) lub szynszylowych (7/8 włosa jasne).
Drugim genem, który musi pojawić się u kota szynszylowego, jest gen A, czyli agouti, powodujący częściowe zablokowanie produkcji ciemnego barwnika. Dominujący gen A posiadają np. koty pręgowane, ale muszą go mieć również koty szynszylowe i cieniowane – rysunek szynszylowy to właśnie efekt „współpracy” dominujących genów I oraz A.
U jakich ras kotów spotkamy umaszczenie szynszylowe?
Najsłynniejszymi kotami szynszylowymi są bez wątpienia szynszylowe persy. Kot perski szynszylowy przez niektóre organizacje felinologiczne uznawany jest za odrębną rasę. Wówczas „kot szynszylowy” jest synonimem „szynszylowego persa”. Jednak nie tylko koty perskie mogą występować w odmianie szynszylowej. Oto lista ras, u których umaszczenie szynszylowe jest uznawane:
- amerykański curl (krótkowłosy i długowłosy),
- burmilla,
- Cornish rex,
- cymric,
- Devon rex,
- German rex,
- kot amerykański krótkowłosy,
- kot brytyjski długowłosy,
- kot brytyjski krótkowłosy,
- kot egzotyczny krótkowłosy,
- kot norweski leśny,
- kot orientalny długowłosy,
- kot orientalny krótkowłosy,
- kot perski,
- kot syberyjski,
- kurylski bobtail (długowłosy i krótkowłosy),
- LaPerm (długowłosy i krótkowłosy),
- manx,
- Maine coon,
- Peterbald,
- Selkirk rex,
- turecka angora.
Przeczytaj również:
