Podczas gdy psy zwykle wymagają od czasu do czasu kąpieli, koty wypracowały własny system utrzymywania sierści w idealnym stanie.
W większości przypadków więc na pytanie „Czy kąpać kota?” można śmiało odpowiedzieć: „Nie”. „W większości” nie oznacza jednak niestety „zawsze”.
Kiedy wykąpać kota? I czy w ogóle należy to robić?
Każdego dnia kot poświęca całe godziny na wykonywanie skrupulatnej toalety. Liże swoją sierść szorstkim językiem wyposażonym w brodawki – haczyki, które przeczesują futro niczym szczotka oraz rozprowadzają ślinę. Kot dociera językiem do większości partii swego ciała. Pyszczek i uszy myje natomiast, zwilżając łapkę i używając jej jak myjki.
Myjąc się, kot pozbywa się wszelkich zapachów, stając się niewyczuwalnym dla potencjalnej zdobyczy. Wyzbywa się też ewentualnych pasożytów, „wyczesuje” martwe włosy, pobudza krążenie w naczyniach podskórnych. Przy okazji doprowadza sierść i skórę do perfekcyjnej czystości. Szampony są mu najczęściej zbędne. Najczęściej.
Oto lista przypadków, w których koty – choć w zdecydowanej większości nie należą do wielbicieli kąpania się – powinny znaleźć się w misce czy wanience z wodą i odpowiednim środkiem myjącym:
- Inwazja pasożytów zewnętrznych – w przypadku inwazji pcheł czy wszołów czasem zaleca się kąpanie kotów. Jeśli „ofiarą” pcheł padło kocię, nie zawsze można zastosować u niego innego rodzaju środki przeciwpchelne. Kociętom w wieku poniżej 3 miesięcy odpowiedni preparat chemiczny we właściwej dawce dobrać może tylko lekarz weterynarii.
Opiekun może natomiast wyczesać pasożyty z sierści zwierzęcia grzebieniem lub wykąpać w szamponie przeznaczonym dla kociąt. Kąpiel może być też wskazana po silnej inwazji pasożytów. Po wybiciu ich przy pomocy innych środków, warto wyczesać najpierw sierść grzebieniem, a następnie wykąpać kota, aby pozbyć się martwych pcheł.
- Choroby skóry – kąpieli mogą wymagać koty cierpiące na niektóre schorzenia dermatologiczne, np. grzybice. Odpowiednią metodę leczenia zaleci lekarz weterynarii.
- Silne zabrudzenie sierści – kot wylizuje sierść z brudu i kurzu, zdarzają się jednak zabrudzenia, zwłaszcza u futrzaków z długą sierścią, których zwierzę nie może usunąć samo (np. żywica). Są również i takie, których usuwać nie powinno, gdyż mogłyby mu zaszkodzić (farby, smary i inne substancje chemiczne).
- Przygotowanie kota do wystawy – koty krótkowłose nie wymagają kąpieli nawet przed wystawą, choć w przypadku niektórych ras można pokusić się o kąpiel, aby oczyścić skórę i sierść, nadać okrywie odpowiednią strukturę, miękkość i połysk. Na przykład kąpiel kota brytyjskiego bywa pożądana, choć nie konieczna. Zwłaszcza, że na rynku dostępne są produkty do umożliwiające "kąpiel kota na sucho", bez użycia wody. Kąpiel w odpowiednim szamponie i użycie odżywki mogą natomiast być zalecane w przypadku kotów ras półdługowłosych. U kotów perskich wystawowych kąpiel jest wręcz niezbędna. U kotów białych kąpiel pomaga w odświeżeniu koloru okrywy. Koty kąpiemy na około tydzień przed wystawą.
- Posiadasz kota rasy bezwłosej – okazuje się, że najczęstszych kąpieli potrzebują koty, które… nie posiadają sierści. Sfinksy czy peterbaldy powinny być kąpane mniej więcej raz na tydzień. Gruczoły łojowe w skórze tych kotów produkują bowiem bardzo duże ilości sebum, które nie tylko wygląda nieestetycznie, ale stanowi też pożywkę dla bakterii. Te z kolei często są przyczyną wystąpienia np. trądziku. Dla kotów bezwłosych najlepsze są szampony do przetłuszczającej się skóry i sierści.
- Skołtuniona sierść – zdarza się, że sierść długowłosego kota ulegnie sfilcowaniu. Sam kołtun traktujemy filcakiem, natomiast wycięcie jednego kołtuna nie rozwiąże często problemu, ponieważ za chwilę może pojawić się kolejny. Kąpiel może pomóc – usuniemy martwe włosy, a także nadmiar łoju sprzyjający kołtunieniu się sierści. Zastosowanie odpowiedniego szamponu i odżywki wyraźnie wygładzi włos.
- Alergia domownika – jeśli jeden z domowników uczulony jest na białko obecne w kociej ślinie czy łoju, kąpiele czworonoga mogą złagodzić reakcję alergiczną.
- Konieczność pomocy kotu w utrzymaniu higieny – kąpieli mogą potrzebować koty stare, cierpiące na schorzenia stawów czy otyłe – wszystkie te, które nie są w stanie dokładnie umyć futerka, ponieważ nie mogą dosięgnąć wszystkich partii ciała.
Czy można kąpać kota dachowca? Czy kąpie się koty ras długowłosych i półdługowłosych?
Zdania są podzielone. Wiele zależy od tego, jak dużą tendencję do filcowania się ma sierść kota, jak znosi on kąpiele oraz czy jest kotem wystawowym. Niektórzy hodowcy i opiekunowie kotów perskich zalecają regularne kąpiele (raz na miesiąc), inni natomiast utrzymują, że codzienne szczotkowanie to wystarczający zabieg pielęgnacyjny i kąpiel kota perskiego nie jest niezbędna.
Jest to kwestia indywidualna - opiekun powinien samodzielnie zweryfikować, która z tych opcji najskuteczniej zapobiega zbijaniu się sierści w kołtuny.
Jak wykąpać kota pierwszy raz – krok po kroku
Decyzja zapadła – pierwsza kąpiel kota przed Wami. Jak przeprowadzić samą „procedurę”? Najłatwiej poradzić sobie z kotem, który do takich zabiegów przyzwyczajany jest od małego. Koty rasowe potrzebujące od czasu do czasu kąpieli pierwszy kontakt z wodą i szamponem mają często już u swego hodowcy.
Pierwszym zadaniem, które powinno poprzedzić kąpiel, jest regularne wkładanie kota do umywalki, wanny czy miski kąpielowej – suchej! Niech kot oswoi się z nią i nie kojarzy jej ze stresem. Za każdym razem po takiej krótkiej sesji podawaj kotu smakołyki.
Przynajmniej dzień przed kąpielą przytnij pupilowi pazury – na wypadek, gdyby chciał się ratować, a pierwszą linią obrony są w końcu uzbrojone łapy. Nie przycinaj pazurów tego samego dnia – dwa stresujące wydarzenia w tak krótkim czasie to zbyt wiele dla kociej cierpliwości.
Bezpośrednio przed kąpielą wyszczotkuj kota – znacznie ułatwi to mycie, ponieważ pozbędziesz się martwej i splątanej sierści, ponadto futro szybciej będzie schło.
Do kąpieli przygotuj:
- szampon przeznaczony dla kotów (nie używamy szamponów dla ludzi – koty
- mają delikatną skórę o innym odczynie pH niż człowiek); należy dobrać szampon,
- biorąc pod uwagę problem, z którym boryka się kot (np. łupież) oraz stan jego
- skóry i sierści (np. szampon do skóry wrażliwej, do przetłuszczającej się
- sierści, do sierści suchej itd.),
- opcjonalnie odżywkę,
- kilka suchych ręczników,
- szczotkę do czesania sierści,
- waciki,
- gumową podkładkę antypoślizgową,
- pomocnika – jeśli kot nie jest zwierzęciem przyzwyczajonym do kąpieli, druga osoba bardzo się przyda – do trzymania zwierzęcia, pomocy w myciu czy nawet odwrócenia kociej uwagi.
Na wszelki wypadek zamknij drzwi do łażienki, aby Twój ulubieniec w ostatniej chwili nie uciekł!
Gdzie wykąpać kota?
Może to być wanna, ale znacznie wygodniej będzie Ci zrobić to w mniejszym brodziku, wanience dziecięcej czy nawet w dużej misce.
Jeśli nie kąpiesz kota pod prysznicem lub kranem, przygotuj dodatkowo naczynie do polewania, aby spłukać szampon. Podłoże wyłóż podkładką gumową – ślizganie się dodatkowo stresuje kota.
Usuń z pomieszczenia wszelkie zbędne przedmioty, które spanikowany kot mógłby zrzucić na ziemię.
Kąpiel kota krok po kroku
Pomieszczenie do kąpieli powinno być wolne od przeciągów i o około 2 stopnie cieplejsze niż pozostałe pomieszczenia w domu. Woda natomiast nie może być ani za gorąca, ani za zimna. Około 38–39°C to optymalna temperatura wody.
UWAGA! Uważaj, aby woda nie dostała się do uszu kota – w tym celu delikatnie włóż do małżowin tampony z waty.
Po napełnieniu wanny/umywalki/miski ciepłą wodą (nie wyżej niż do połowy długości łap), włóż kota do wody i rozprowadź szampon równomiernie po futerku, uważając, aby omijać okolice uszu i oczu. Szampon należy następnie dokładnie spłukać. Jeśli używasz odżywki, rozprowadź ją teraz po futerku, delikatnie wetrzyj i ponownie spłucz.
Zawiń kota w ręcznik. Gdy futro podeschnie, delikatnie je rozczesz, a następnie zawiń kota w drugi ręcznik. Zmieniaj ręczniki, aż sierść będzie lekko wilgotna. Kot powinien przebywać w cieple, dopóki nie będzie całkowicie suchy.
Jak wykąpać kota, który się boi?
Jeśli masz do czynienia z kotem, który boi się wody, lub po prostu nie wiesz, jak zareaguje, zrezygnuj z wkładania go do miski czy wanny napełnionej wodą. Jeśli mruczek zobaczy, co się święci, wpadnie w panikę jeszcze przed rozpoczęciem kąpieli. Bezpieczniej będzie włożyć kota do pustego zbiornika i myć futerko pod wodą bieżącą. Najlepsza będzie woda z kranu, a jeśli używasz słuchawki prysznicowej, nastaw na opcję pojedynczego strumienia wody.
Dobrze, aby Twój pomocnik zajął kota najpierw zabawą, a podczas wkładania go do umywalki i rozpoczynania kąpieli – ulubionymi smakołykami. Rozproszenie uwagi może złagodzić stres.
Naucz się odpowiednio przytrzymywać kota podczas kąpieli. Pewny, ale delikatny chwyt za skórę na karku (przy podstawie czaszki), czyli chwyt używany przez kocią mamę do przenoszenia małych, na większość kotów działa unieruchamiająco. W ten sposób uniesiesz przednią część kociego tułowia (tylne łapki powinny dotykać podłoża) i łatwo spłuczesz szampon. Nigdy nie podnoś w ten sposób kota do góry.
Jeśli feromony lub inne preparaty w dyfuzorze (np. naturalne wyciągi roślinne – kocimiętka, waleriana) działają na kota uspokajająco, możesz podłączyć je do kontaktu w dniu kąpieli.
Jeśli wciąż masz tremę, te filmiki o kocich zabawach z wodą powinny poprawić Ci humor. :-)