Głośne dźwięki wydawane przez pupila w niektórych sytuacjach mogą być dla opiekuna uciążliwe. Należy jednak pamiętać, że szczekanie to dla psa naturalna forma komunikacji i nie można mu jej zabronić, ani go za nią karcić! Można natomiast starać się zrozumieć, dlaczego pies szczeka w danej sytuacji i popracować z nim, aby uniknąć nadmiernego szczekania.
Co oznacza szczekanie psa?
Psy porozumiewają się z otoczeniem za pomocą trzech kanałów komunikacji:
- mowy ciała,
- zapachu
- i dźwięku.
Komunikacja dźwiękowa u psów odbywa się przy pomocy warczenia, dyszenia, wzdychania, wycia, pisków i skomlenia, jednak najczęstszym dźwiękiem wydawanym przez psy jest różnego rodzaju szczekanie.
Czasem wydawać się może, że pies szczeka na wszystko i to bez konkretnego powodu, w rzeczywistości jednak zawsze jest to reakcja na jakąś sytuację lub wyrażenie konkretnych emocji. Zarówno to pozostające w normie, jak i nadmierne szczekanie może mieć wiele przyczyn.
Tylko niektóre z nich to:
Informacja
Udomowienie psa wynikało m.in. z umiejętności ostrzegania przez zwierzę właścicieli gospodarstwa o zbliżającym się zagrożeniu. Szczekaniem pies informował o pojawieniu się w pobliżu obcych ludzi bądź innych zwierząt.
Wówczas było ono postrzegane jako jeden z głównych atutów zwierzęcia. Czasy się zmieniły i dziś psy są przede wszystkim zwierzakami do towarzystwa. Niemniej, zakorzeniona w nich potrzeba głośnego informowania o wszelkich zmianach w otoczeniu, takich jak np. dzwonek do drzwi czy ruch za oknem, przetrwała. Szczekanie psa będące informacją nie niesie ze sobą żadnego ładunku emocjonalnego i nic nie mówi nam o zamiarach zwierzęcia.
Ostrzeżenie
W tym przypadku szczekanie stanowi konkretną informację na temat gotowości psa do podjęcia ataku, temu rodzajowi szczekania towarzyszy odpowiednia postawa ciała (mięśnie są silnie napięte, pies zazwyczaj jest pochylony do przodu, ma szeroko rozstawione łapy, dodatkowo prezentuje kły i tzw. „twardy wzrok”, sierść na grzbiecie jest zjeżona).
Gdy pies zacznie szczekać ostrzegawczo, należy bacznie obserwować sytuację i nie dopuścić do konfrontacji, w wyniku której Twój pies może ucierpieć.
Reakcja na pobudzenie
Dawanie głosu może być wyrazem radości, ekscytacji. Psy odczuwają cały wachlarz przeróżnych emocji, a większość z nich wyrażają za pomocą... szczekania!
Dla niedoświadczonego opiekuna rozróżnienie emocji czworonoga na podstawie sposobu szczekania może być dość trudne, jednak dla innych psów znaczenie poszczególnych dźwięków jest zwykle zrozumiałe, podobnie jak dla doświadczonego trenera i behawiorysty.
Groźba
Pies może użyć szczekania, gdy chce odstraszyć inne zwierzęta lub ludzi, bo np. broni zdobyczy (którą może być zarówno ulubiony smakołyk, zabawka albo wygodny fotel), jest to tzw. obrona zasobów.
Wyraz frustracji
Ten rodzaj szczekania pojawia się bardzo często, gdy pies na wiele godzin zostaje zamknięty sam w domu. W wyniku nudy, braku stymulacji umysłowej i osamotnienia zaczyna ujadać, próbując przywołać kogokolwiek, zwrócić na siebie uwagę i obniżyć emocje. Niezdrowe podekscytowanie i ujadanie może rozpocząć się już w chwili, gdy wychodzisz z domu, a następnie trwać kolejne godziny.
Jak widać, zagadnienie dotyczące szczekania jest bardzo złożone. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że szczekanie psa jest dla czworonoga tym, czym dla człowieka mówienie. Nawet jeśli jeszcze nie wiesz, jak interpretować "mowę" swojego podopiecznego, zapamiętaj - gdy pies zaczyna szczekać, oznacza to, że chce coś przekazać! Dlatego nigdy nie bagatelizuj tego zachowania, przyglądaj się mu i spróbuj ustalić przyczynę.
.jpg?resolver=cloudflare)
Czy istnieją psy, które nie szczekają lub szczekają mało?
Pies, który nie szczeka, nie istnieje. Oczywiście niektóre rasy psów są bardziej szczekliwe od innych – wynika to m.in. z genotypu rasy.
I tak np. psy myśliwskie (m.in. teriery, sznaucery, jamniki) zawsze będą wykazywać większą skłonność do szczekania niż inne rasy psów, ponieważ szczekanie jest dla nich cechą dziedziczną.
Rasy te przeznaczone były do tropienia zwierzyny, a szczekaniem naprowadzały myśliwych na zestrzeloną zdobycz. Psami, które dużo szczekają, są także psy stróżujące, które reagują szczekaniem często na nawet najmniejszą zmianę w otoczeniu. Czworonóg taki przestanie szczekać dopiero, gdy potencjalne zagrożenie minie lub/i gdy pojawi się opiekun, który go odwoła.
Psy, które szczekają mało, to między innymi:
- buldog angielski,
- boston terier,
- bloodhound,
- rottweiler,
- husky syberyjski
- i alaskan malamut.
Psem, który nie szczeka (wydaje inne dźwięki ze względu na specyficzną budowę krtani) jest basenji. Zanim więc wybierzemy czworonożnego towarzysza dla siebie, warto zdobyć jak najwięcej rzetelnych informacji o danej rasie, także w kontekście jej „krzykliwości”. Jedną z możliwości jest konsultacja ze specjalistą, który okiem doświadczonego trenera lub/i behawiorysty oceni, jaka rasa ma szansę dobrze poczuć się w naszym domu, co zminimalizuje ryzyko wystąpienia problemów wychowawczych i innych.
.jpg?resolver=cloudflare)
Dlaczego pies szczeka na ludzi?
Udzielenie jednoznacznej, trafnej odpowiedzi na to pytanie jest niemal niemożliwe. Takie zachowanie zwierzęcia może wynikać po prostu z chęci poinformowania opiekuna o pojawieniu się innych osób. Może być także wyrazem lęku, jeśli z daną osobą pies ma złe doświadczenia, lub radości, gdy osoba kojarzy się mu z przyjemnością.
Aby zrozumieć, dlaczego pies szczeka w danych okolicznościach, niezbędny jest szeroko zakrojony kontekst sytuacyjny. Jeśli szczeniak lub dorosły pies szczeka na wchodzących do domu gości albo gdy szczekanie jest reakcją na każdy ruch na korytarzu, może się okazać, że sami niechcący wzmocniliśmy takie zachowanie.
Jak to możliwe? Często próbujemy uspokoić i uciszyć psa, głaszcząc go. Niestety, wiele osób nie wie, że pies nie potrafi odczytywać kontekstu sytuacji.
Dla psa głaskanie zawsze jest nagrodą, więc jeśli szczeka i jest wtedy głaskany, odczytuje nasze zachowanie jako pochwałę!
Jak oduczyć psa szczekania?
Osoby, którym przeszkadza szczekanie, powinny rozważyć sens i zasadność posiadania psa. Czasem jednak głośne zachowanie czworonoga przeszkadza nie właścicielom, a np. sąsiadom z bloku. Gdy pies ujada wiele godzin, może to być wyjątkowo uciążliwe dla osób trzecich. Jak oduczyć psa szczekania? Przede wszystkim należy zastanowić się, w jakich sytuacjach pies szczeka i jak na to reagujemy.
Ale uwaga! Nie można oduczyć psa szczekania, wymusić na nim, by całkowicie zamilkł. Można jedynie zapobiegać niektórym sytuacjom lub złagodzić ich wpływ na nastrój czworonoga.
- Zapewnij psu zajęcie na czas Twojej nieobecności w domu.
- Przed wyjściem zaś zapewnij odpowiednią dawkę ruchu i stymulacji umysłowej, dzięki którym spożytkuje nadmiar energii, rozładuje stres i tym samym nie będzie szczekać z ekscytacji.
Jeśli pies szczeka, gdy zostaje sam w domu, najprawdopodobniej przyczyną są nuda i osamotnienie. Zadbajmy więc o to, by nasz czworonożny przyjaciel miał co robić podczas naszej nieobecności. Nieocenione będą wszelkiego rodzaju nowe, zajmujące zabawki: kule smakule, naturalne gryzaki, maty węchowe.
Co równie istotne, należy wzmocnić poczucie bezpieczeństwa psa, gdyż jednym z powodów tego, że czworonóg zaczyna głośno szczekać, może być lęk lub strach. Niektóre psy są szczególnie bojaźliwe i przestają szczekać dopiero, gdy czują się w pełni bezpieczne.
Urozmaicaj codzienność
Pies może się nudzić także wtedy, gdy jesteśmy razem z nim w domu. Codziennie te same trasy spacerowe, identyczne zabawy o określonych godzinach, monotonna dieta – wszystko to może wywołać u psa frustrację i w efekcie spowodować, że pies szczeka więcej.
Aby nieco zmniejszyć częstotliwość szczekania u znudzonego psa, warto urozmaicić jego codzienność. Wprowadźmy nowe, interesujące zabawy, pozwólmy psu zaszaleć w nowym miejscu i zadbajmy o to, by miał możliwość kontaktu z innymi psami.
Nagradzanie i chwalenie za spokojne zachowanie
Częstym problemem jest szczekanie psa na odwiedzających nas gości. Walka z tego rodzaju szczekaniem powinna rozpocząć się od pierwszych dni obecności szczeniaka w domu.
Należy nagrodzić i pochwalić psa przysmakiem, zabawą, głaskaniem za każde spokojne zachowanie oraz unikać kontaktu z nim, gdy szczeka (przy czym za kontakt uznaje się tutaj zarówno dotyk, mówienie do zwierzęcia, sam kontakt wzrokowy).
Ucz posłuszeństwa
Zajęcia z zakresu podstaw posłuszeństwa to doskonałe rozwiązanie. Bez wątpienia nie zaszkodzi również wprowadzenie ćwiczeń, dzięki którym pies nauczy się kontrolować swoje emocje – ale muszą one być przeprowadzane w prawidłowy sposób. Ćwiczenia z zakresu posłuszeństwa można przeprowadzić ze swoim psem samodzielnie lub zasięgnąć porady wykwalifikowanego instruktora szkolenia psów.
Dyskusyjną kwestią jest uczenie psa szczekania na komendę "daj głos". Co prawda wprowadza się sygnał zwalniający z tejże komendy, ale wielu opiekunów próbujących metody donosiło, że ich czworonogi jeszcze bardziej utrwaliły nawyk szczekania. Szczekanie raczej rzadko stanowi problem stricte behawioralny (o ile w ogóle). Dlatego konsultacja z behawiorystą jest zalecana w skrajnych przypadkach szczekliwości, gdy opiekun nie potrafi samodzielnie odkryć przyczyn nadmiernego szczekania, a pies szczeka na każdego psa i człowieka bez przerwy.
Pamiętajmy, że szczekanie jest naturalnym zachowaniem psa. Jeśli jest nadmierne i chcemy je z jakiegoś powodu ograniczyć, to decyzja ta wynika z potrzeb człowieka (naszych bądź innych osób), nie zwierzęcia.
Bardzo ważne jest, by zwiększanie komfortu ludzi nie wiązało się ze zmniejszeniem komfortu psa! Jeśli pozwolimy na to, by pies tłumił w sobie emocje i wyzbył się naturalnych dla siebie zachowań, mogą pojawić się o wiele większe problemy niż ten, że pies ciągle szczeka "bez powodu"!
