Dopóki jednak pies nie choruje, a jego układ odpornościowy działa prawidłowo, pasożyt jest w ilości niezagrażającej zwierzęciu.
Do inwazji dochodzi zwykle u szczeniąt i psów starszych, często schorowanych. Jakie są objawy nużycy u psa i jak ją wyleczyć?
Czym jest nużyca u psa?
Nużyca u psa jest chorobą pasożytniczą, wywoływaną przez nużeniec psi (łac. Demodex canis). Inna nazwa tej jednostki chorobowej pochodzi od łacińskiej nazwy pasożyta – demodekoza.
Nużeniec psi należy do rzędu roztoczy i ma kształt, który określa się jako cygarowaty. Pasożyt ten umiejscawia się w mieszkach włosowych.
Do inwazji dochodzi zwykle u szczeniąt w pierwszym dniu życia, kiedy zarażają się od matki. Dużo rzadziej zdarza się to psom starszym ze znacznie obniżoną odpornością, kiedy następuje duży wzrost liczby jego „własnych” nużeńców.
Niektóre rasy psów są szczególnie narażone na nużycę:
Należy jednak pamiętać o tym, że u każdego psa może dojść do inwazji nużeńca, a więc żadna rasa nie jest całkowicie bezpieczna pod tym względem.
Do czynników ryzyka zalicza się oczywiście spadek odporności, ale poza tym:
- stres,
- silne zarobaczenie,
- złe warunki życia,
- trwającą chemioterapię,
- a także występowanie jednocześnie innych chorób (alergie, choroby autoimmunologiczne, metaboliczne, wirusowe, ropne, bakteryjne zapalenia skóry).
Jakie są objawy nużycy u psa?
Objawy nużycy u psa mogą się różnić w zależności od stopnia zaawansowania choroby, ale najczęściej obejmują:
- miejscowe wyłysienia,
- przebarwienia na skórze,
- swędzenie skóry (pies się drapie),
- przetłuszczająca się skóra,
- zaczerwieniona, łuszcząca się skóra,
- strupy na skórze,
- obrzęk,
- zmiany wokół oczu.
Postacie nużycy u psa
Są dwie postaci nużycy – uogólniona i miejscowa.
Postać miejscowa nużycy u psa
Postać miejscowa objawia się rumieniami, łuszczącą się skórą oraz licznymi wyłysieniami (w okolicach oczu, pyska, warg, głowy, zewnętrznej strony uszu, przednich łap i tułowia). U większości młodych psów objawy ustępują samoistnie po 1 – 2 miesiącach.
Co ciekawe, nużyca sama w sobie nie powoduje świądu. Występuje on dopiero w wyniku wtórnych zakażeń bakteryjnych.
Uogólniona nużyca młodzieńcza
U co dziesiątego psa postać ogniskowa nużycy przechodzi w tzw. uogólnioną postać młodzieńczą.
Występuje tylko u szczeniąt do 1. roku życia. Symptomy w tej postaci nużycy są identyczne jak w postaci ogniskowej, ale są one rozsiane po całym ciele.
Dodatkowo dochodzi do wtórnych infekcji bakteryjnych, a także do powiększenia węzłów chłonnych.
Uogólniona nużyca psów dorosłych
Uogólniona nużyca osobników dorosłych ma dokładnie te same objawy co postać młodzieńcza, ale dotyczy psów, które skończyły już 1. rok życia.
Dochodzi do niej w związku ze znacznym spadkiem odporności, zwykle w wyniku stresu, występowania innych chorób czy podawania leków.
Nużyca palcowa u psa
Zwykle towarzyszy postaci uogólnionej. Postać ma ciężki przebieg i jest trudna do wyleczenia.
Objawy lokalizują się na palcach i w przestrzeniach między nimi – najczęściej jest to rumień palców i przestrzeni międzypalcowych, ropne zmiany, złuszczenie naskórka bolesność i świąd.
Czy nużyca jest zaraźliwa dla ludzi?
Nużyca u psów nie jest zaraźliwa dla ludzi.
Chorobę tę wywołują roztocza z rodzaju Demodex, które naturalnie bytują na skórze wielu ssaków, w tym psów, bez wywoływania objawów. U niektórych psów, w wyniku osłabionej odporności, liczba tych roztoczy może się nadmiernie zwiększać, co prowadzi do rozwoju nużycy.
Roztocza, które wywołują nużycę u psów, są specyficzne dla tego gatunku i nie przenoszą się na ludzi. Ludzie mogą jednak chorować na inną formę demodekozy, wywołaną przez inne roztocza, takie jak Demodex folliculorum, ale te pasożyty są specyficzne dla ludzi i nie mają związku z nużycą u psów.
Diagnoza nużycy u psa
Rozpoznanie i leczenie nużycy u psa należy podjąć jak najszybciej, żeby nie doszło do żadnych powikłań.
Pasożyty skóry u psa to przykładowo świerzb owiec, pchły, kleszcze i różne roztocza.
Poza tym nużyca może być mylona z:
- grzybicą,
- alergiami,
- zakażeniami bakteryjnymi,
- zaburzeniami hormonalnymi
- czy chorobami autoimmunologicznymi.
Pierwszą czynnością lekarza weterynarii przy podejrzeniu nużycy będzie badanie zeskrobiny ze skóry. Taką zeskrobinę bada się pod mikroskopem.
Bywa, że w pobranej próbce nie stwierdzi się obecności pasożytów, jednak w takim wypadku należy powtórzyć badanie po upływie jednego tygodnia. Dopiero wtedy można stwierdzić nużycę lub dalej diagnozować psa.
Lekarz może także pobrać do badania wyrwaną kępkę sierści, przeprowadzając badanie włosa – trichogram. Jeśli po tych badaniach wciąż nie będzie pewności co do diagnozy, można przeprowadzić badanie histopatologiczne wycinka skóry.
Ta metoda jest często stosowana u psów rasy shar pei, co wynika ze specyficznej budowy ich skóry. Oprócz samego rozpoznania nużycy u psa, warto poznać przyczynę powstania inwazji, z tego powodu lekarz weterynarii może zlecić inne badania – na przykład podstawowe badania krwi.
Leczenie nużycy u psa
Jeśli nużeniec zaatakował starszego psa, leczenie będzie trwało znacznie dłużej, ponieważ istotne jest nie tylko samo pozbycie się pasożyta, ale podniesienie odporności czworonoga i terapia towarzyszących inwazji nużeńca schorzeń.
Długość leczenia i zastosowany środek zależą od nasilenia inwazji pasożyta, postaci nużycy oraz kondycji zarażonego psa. W trakcie terapii ważne jest pobieranie zeskrobiny i badanie jej w celu kontroli skuteczności leczenia. Psa uznaje się za zdrowego, jeśli w trzech kolejnych zeskrobinach, wykonanych w odstępie miesiąca, wynik badania jest ujemny.
Poza środkami zwalczającymi roztocza, stosuje się preparaty i suplementy stymulujące układ odpornościowy zwierzęcia.
Lekarz weterynarii może zalecić kąpiele w szamponach zawierających w składzie środki, które wspomogą terapię. W przypadku powikłań w postaci infekcji bakteryjnych konieczna będzie antybiotykoterapia.
Po przechorowaniu i wyleczeniu z nużycy pies niestety nie nabiera odporności na pasożyty. Konieczne są zatem kontrolne badania zeskrobiny, podnoszenie odporności w postaci dobrej, zbilansowanej diety i suplementów oraz szybkie reagowanie w przypadku wszelkich chorób.
Ponadto warto na zakończenie dodać, że u suk zalecana jest kastracja, bowiem kolejne cieczki powodują okresową silną immunosupresję, która może prowadzić do nawrotów nużycy.
