Atopowe zapalenie skóry u psa (w skrócie AZS) to jedna z najczęstszych chorób alergicznych występujących u czoworonogów. Niestety trudno ją zdiagnozować, ponieważ jej objawy są podobne do objawów innych chorób (np. grzybicy czy świerzbu) i mogą pojawiać się przez całe życie psa z różnym nasileniem i częstotliwością. Głównym symptomem jest dotkliwy świąd, który powoduje, że pies intensywnie się drapie, ociera o meble i wylizuje zmiany skórne.
Objawy atopii mogą występować zarówno cały rok, jak i zmieniać się - np. nasilać w okresie kwitnienia roślin. Najczęstszymi alergenami są:
- roztocza kurzu,
- pyłki roślin, pleśń,
- pies może być też uczulony na odchody pcheł czy ugryzienia.
Atopia zazwyczaj uaktywnia się w pierwszych miesiącach życia czworonoga.
Atopowe zapalenie skóry u psa - objawy
Atopowe zapalenie skóry u psa i jego objawy wywoływane są poprzez wytwarzanie przeciwciał typu IgE w kontakcie z alergenami środowiskowymi. U psów reakcję atopową wywołują przede wszystkim alergeny roztoczy kurzu domowego, pleśni oraz pyłków roślin. Niestety atopia u psa nie ma konkretnie zdefiniowanych objawów klinicznych, nie jest więc łatwo jednoznacznie stwierdzić, że pies cierpi właśnie na atopowe zapalenie skóry.
Dermatologia weterynaryjna posługuje się w tym celu specjalnie dwoma zestawami kryteriów diagnostycznych: kryteriami Willemsego i kryteriami Prelauda. Te pierwsze są wielostopniowe i dość szczegółowe – na potrzeby tego artykułu posłużymy się więc uproszczonym zestawem objawów wg Prelauda, wśród których znalazły się:
- świąd, który ustępuje po leczeniu glikokortykosteroidami;
- obustronne rumieniowe zapalenie skóry palców i między palcami;
- rumień małżowin usznych;
- zapalenie warg;
- pojawienie się pierwszych objawów między 6. miesiącem a 3. rokiem życia.
Atopowe zapalenie skóry u psa - które rasy są szczególnie narażone?
Warto przy tym wiedzieć, że u niektórych ras psów zaobserwowano szczególne skłonności do wystąpienia atopowego zapalenia skóry. Bardziej narażone na rozwój atopii są psy takich ras jak m.in.:
- cocker spaniel;
- boston terrier;
- bullterier;
- bichon frise;
- cairn terier;
- shar pei;
- dalmatyńczyk;
- buldog angielski;
- seter angielski;
- owczarek niemiecki;
- golden retriever;
- labrador retriever;
- seter irlandzki;
- lhasa apso;
- terier szkocki;
- mops;
- sznaucer miniaturowy;
- sealyham terier;
- terier tybetański;
- foksterier szorstkowłosy;
- yorkshire terier;
- west highland white terier.
Atopia u psa - jak ją zdiagnozować?
Diagnostyka atopowego zapalenia skóry u psów nie należy do najłatwiejszych ze względu na to, że nie ma ono charakterystycznych objawów klinicznych. Na ten moment nie istnieją też żadne testy laboratoryjne, które mogłyby całkowicie potwierdzić lub wykluczyć atopię u psa. Często nawet pozytywna odpowiedź na leczenie nie daje wystarczających podstaw do jednoznacznej diagnozy.
Rozpoznanie choroby opiera się zatem na podstawie wywiadu z właścicielem psa, zaobserwowania objawów określonych we wspomnianych wcześniej kryteriach diagnostycznych, a także przeprowadzenia dodatkowych badań, które pozwolą wykluczyć inne choroby dające podobne symptomy.
Należy przy tym pamiętać, że stwierdzenie u psa wyżej wymienionych objawów interpretuje się wyłącznie jako podejrzenie atopowego zapalenia skóry, a nie jego jednoznaczne rozpoznanie.
Przed postawieniem diagnozy trzeba wykluczyć inne choroby dające podobne symptomy i przebiegające ze świądem, takie jak:
- świerzb i inne choroby pasożytnicze;
- alergiczne pchle zapalenie skóry;
- malasezioza;
- bakteryjne zapalenie mieszków włosowych;
- alergia pokarmowa i nietolerancja pokarmowa;
- kontaktowe zapalenie skóry;
- nużyca;
- grzybice skórne;
- dermatozy psychogenne.
Dodatkowe utrudnienie stanowi fakt, że atopowe zapalenie skóry u psa może współwystępować razem z alergiami pokarmowymi lub alergicznym pchlim zapaleniem skóry. Do powszechnych powikłań zalicza się natomiast bakteryjne zapalenie mieszków włosowych, a także drożdżycę.
Atopia u psa - leczenie
Atopowe zapalenie skóry u psa, jako choroba o podłożu alergicznym, ma charakter przewlekły i nieuleczalny.
Terapia polega więc zazwyczaj na leczeniu objawowym przy użyciu sterydów i – ewentualnie – środków paliatywnych.
Atopowe zapalenie skóry u psa - leki
Skuteczne leki w pełni eliminujące alergię właściwie nie istnieją, jednak można poprawić znacząco komfort życia czworonoga podając mu leki praktycznie elimunujące uczucie świądu. Najczęściej podaje się więc glikokortykoidy o krótkim działaniu, takie jak prednizon, prednizolon oraz metyloprednizolon.
Atopowe zapalenie skóry u psa - odczulanie
W niektórych przypadkach weterynarze decydują się na wdrożenie immunoterapii swoistej, zwanej też odczulaniem. Opiera się ona na stopniowym przyzwyczajaniu organizmu do wolno wzrastających dawek alergenu, co na za zadanie zmniejszyć reakcję alergiczną. O ile u ludzi immunoterapia swoista może być stosowana czasowo (od 3 miesięcy do 5 lat), w medycynie weterynaryjnej zalecana jest raczej terapia dożywotnia, jeśli pacjent dobrze reaguje na leczenie.
W przypadku jej odstawienia najczęściej obserwuje się nawrót choroby po 1-2 latach. Odczulanie okazuje się przy tym najbardziej skuteczne u psów, które skończyły 1. rok życia, a także są uczulone na nie więcej niż 8 alergenów. Efektywność leczenia zależy też od rygorystycznego przestrzegania planu leczenia, działań pomocniczych (jak np. redukcja alergenu w codziennym otoczeniu zwierzęcia) i od indywidualnej opieki nad czworonożnym pacjentem.
Koszty leczenia atopowego zapalenia skóry
Atopowe zapalenie skóry u psa wiąże się niestety ze sporymi wydatkami. Leki glikokortykoidowe to koszt około 100-150 zł w zależności od wybranego preparatu. Niezbędne wizyty w gabinecie specjalistycznym i dodatkowe badania powinny się odbywać co 3-6 miesięcy i jednorazowo kosztują od 150 do 400 zł. Często pojawia się ponadto potrzeba włączenia do codziennej psiej pielęgnacji specjalnych preparatów, takich jak hipoalergiczne szampony czy suplementy diety – tutaj rozpiętość cenowa jest ogromna i wynosi od kilkudziesięciu do nawet kilkuset złotych.
Atopowe zapalenie skóry u psa - dieta
Jak jeszcze można pomóc psu cierpiącemu na atopię? Przede wszystkim warto zadbać, by w jego codziennym środowisku znajdowało się jak najmniej szkodliwych alergenów.
Konieczne jest więc regularne odkurzanie i pranie psiego legowiska, a także czyszczenie zabawek pupila. Często pomaga zmiana diety i wprowadzenie do niej odbudowujących bariery ochronne skóry nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6.
Niektórzy lekarze weterynarii zalecają u psów z atopowym zapaleniem skóry wprowadzenie diety eliminacyjnej, aby ocenić, czy składniki pokarmowe mają wpływ na nawrót zmian. Jako dietę eliminacyjną najczęściej stosuje się karmę opartą na białku hydrolizowanym. Taką dietę należy wprowadzać tylko pod okiem lekarza.
Przeczytaj również:
