Jak dochodzi do IBD u psa?
Uważa się, że u psów rozwój choroby jest konsekwencją rozregulowania odporności błon śluzowych jelit u predysponowanych zwierząt.
Utrata tolerancji na antygeny, czyli substancje, które nasz organizm rozpoznaje jako obce i stara się z nimi uporać, aktywując system odpornościowy (pokarm, bakterie jelitowe itp.) jest jednym z najczęściej badanych mechanizmów, które mogą uzasadniać rozwój przewlekłego zapalenia jelit.
Dolegliwość dotyczy obszaru jelit od dwunastnicy do jelita grubego, jednak u psów zmiany zapalne znacznie częściej, bo aż w 3/4 przypadków, mają miejsce w przednim odcinku jelita cienkiego.
Zespół jelita drażliwego u psa - co to za choroba i co jest jej przyczyną?
Przyczyny są idiopatyczne, czyli nie w pełni zrozumiane. Przebieg choroby prowadzi do stanu zapalnego błony śluzowej jelita, co utrudnia prawidłowe trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Schorzenie może być wywołane przez poniższe czynniki:
Przyczyny genetyczne
Genetyka również odgrywa rolę, ponieważ niektóre rasy są bardziej podatne na chorobę. Schorzenie to nie wskazuje na "złą hodowlę" jako taką i nie jest możliwe przewidzenie/uniknięcie go poprzez selektywną hodowlę.
Chociaż może rozwinąć się u psów w każdym wieku i każdej rasy, szczególnie u narażonych niektórych ras psów takich jak:
- Norsk Lundehundy (ta rasa jest szczególnie narażona)
- Yorkshire Terriery
- Basenji
- Boksery
- Buldogi angielskie
- Owczarki niemieckie
- Rottweilery
- Shar-Pei
Reakcje układu odpornościowego i układu immunologicznego błony śluzowej ściany jelit
Przypuszcza się, że przyczyną tej choroby jelit u psa jest nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna powodującą stan zapalny w przewodzie pokarmowym. Może to być spowodowane nadmierną reakcją na bakterie w jelitach lub na antygeny pokarmowe. Dochodzi wówczas do nadmiernego reagowania limfocytów T na obecność patogenów i antygenów.
W rezultacie następuje uwalnianie mediatorów prozapalnych oraz ograniczenie zdolności organizmu do zwalczania mikroorganizmów, a także zmniejszenie produkcji mediatorów antyzapalnych.
Dieta
Elementy mające wpływ na rozwój schorzenia to także dieta i leki w tym antybiotyki. Zgodnie z doniesieniami z dziedziny medycyny, w niektórych przypadkach IBD stosowanie odpowiedniej diety u psa może być skuteczną metodą leczenia.
U niektórych kotów i psów zauważono pozytywną reakcję na wprowadzenie nowych białek i diet zawierających białko hydrolizowane. Jest to białko, które zostało rozłożone na mniejsze części przez dodanie wody, ułatwiając organizmowi jego przyswajanie.
Ponieważ wiele składników pokarmowych może być uznawanych przez układ odpornościowy przewodu pokarmowego za obce antygeny, czyli swoiste "znaki rozpoznawcze" obcych substancji, które mobilizują obronną reakcję naszego organizmu. Zatem zmniejszenie ich ilości w diecie ogranicza nieprawidłowe odpowiedzi układu odpornościowego.
Czynniki mikrobiologiczne
W trakcie choroby dochodzi do zaburzenia właściwego ekosystemu bakteryjnego w jelitach. Zmiana składu flory bakteryjnej za pomocą komensali oraz wprowadzenie diety, o mniejszym stężeniu cukrów, a większym zdrowych tłuszczów.
Inne czynniki, które mogą wywołać chorobę to:
- zakażenia pasożytami,
- infekcje,
- zwiększenie przepuszczalności błony śluzowej jelit spowodowane uszkodzeniami.
Objawy zapalenia jelit u psa
Główne objawy mają związek z przewodem pokarmowym, należą do nich:
- Biegunka. Biegunka u psa z chorobą jelit może być nagła, częsta i trwała. Kał staje się luźny, wodnisty, a w niektórych przypadkach może zawierać krew. To jedno z najbardziej uciążliwych objawów dla psa. Należy pamiętać, że jest to schorzenie przewlekłe, co oznacza, że objawy często nawracają. Nawracająca biegunka to jeden z charakterystycznych objawów tej choroby.
- Wymioty. Psy z IBD mogą cierpieć na częste wymioty, zarówno po posiłkach, jak i niespodziewanie. Wymioty są wynikiem stanu zapalnego przewodu pokarmowego i mogą prowadzić do utraty wody i elektrolitów.
- Spadek apetytu. Z powodu bólu i dyskomfortu, psy często tracą apetyt. Odbiera im to radość z jedzenia, co prowadzi do spadku masy ciała.
- Utrata masy ciała. Z powodu utraty apetytu i trudności w wchłanianiu składników odżywczych, zwierzęta tracą na wadze, co może być szczególnie niebezpieczne dla rosnących, młodych psów.
- Osłabienie. Jest wynikiem chronicznego stanu zapalnego i towarzyszących objawów, takich jak wymioty i biegunka. Pies może być mniej aktywny i energiczny niż zazwyczaj.
- Niepokojące objawy ze strony przewodu pokarmowego. Oprócz biegunki i wymiotów, zwierzęta mogą wykazywać inne nieswoiste objawy ze strony przewodu pokarmowego psa, takie jak wzdęcia, ból brzucha i skurcze jelit.
- Zmiany w konsystencji kału. Kał psa może wykazywać zmiany w konsystencji, od biegunki do zaparć. W niektórych przypadkach kał może zawierać śluz lub krew, co jest alarmującym objawem.
- Wzmożone pragnienie. Ze względu na utratę płynów w wyniku biegunki i wymiotów, psy mogą odczuwać wzmożone pragnienie i pić więcej wody. Częste nawroty objawów. IBD jest chorobą przewlekłą i nawraca często. Okresy remisji mogą być krótkotrwałe, a nawroty objawów mogą być przewidywalne.
- Stan zapalny jelita. Stan zapalny jelita jest charakterystyczny. Wewnątrz jelita występują procesy zapalne, które prowadzą do uszkodzenia błony śluzowej.
- Alergie pokarmowe. U niektórych psów z IBD schorzenie może być wywoływane przez alergie pokarmowe. Określone składniki karmy mogą wywoływać lub nasilać objawy choroby.
- Najczęściej u młodych psów. Mimo, że występuje u psów w różnym wieku, częściej diagnozuje się je u młodszych osobników, co ma wpływ na ich rozwijający się organizm.
- Rokowania. Prognoza IBD zależy od wielu czynników, w tym od szybkości rozpoznania i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia. Wczesna interwencja i kontrola objawów mogą poprawić rokowania.
Diagnoza IBD
- Wywiad i badanie kliniczne. Lekarz weterynarii przeprowadzi dokładny wywiad, aby poznać historię zdrowotną psa i objawy, które wystąpiły. Badanie fizyczne może wykazać pewne niepokojące objawy, takie jak spadek masy ciała czy bóle brzucha.
- Badania laboratoryjne. Badania krwi dostarczają informacji na temat stanu ogólnego psa, mogą także wykazywać podwyższone poziomy białek zapalnych.
- Badanie kału pozwala wkluczyć inwazję pasożytniczą jako przyczynę zapalenia błony śluzowej jelit.
- Badania obrazowe takie jak USG i RTG, mogą pomóc w wykluczeniu innych chorób przewodu pokarmowego, takich jak obecność ciał obcych, nowotwory, choroby grzybicze, czy zakaźne. Badania obrazowe pomogą wykryć powiększenia narządów, które mogą wskazywać na ich dysfunkcję.
- Badanie endoskopowe i biopsja błony śluzowej jest niezbędne, aby potwierdzić rozpoznanie IBD i określić stopień zaawansowania. Najczęstsze zmiany w badaniu endoskopowym u psów to: kruchość błony śluzowej jelita, jej zwiększona ziarnistość oraz nadżerki. Złotym standardem w diagnostyce jest biopsja nabłonka jelita lub żołądka, zwłaszcza wszelkich zgrubiałych obszarów. Będzie to wymagało znieczulenia ogólnego i procedury endoskopowej lub chirurgicznej, w zależności od podejrzewanego obszaru. Biopsja potwierdzi obecność komórek zapalnych wskazujących na IBD i pokaże, jak poważny jest ten stan.
- Oznaczane stężenia kwasu foliowego. Związek ten jest u psów wchłaniany w jelicie cienkim. Jego obniżony poziom może oznaczać uszkodzenia zlokalizowane właśnie w tym odcinku układu pokarmowego.
- Test wchłaniania jelitowego – polega na doustnym podaniu psu roztwór cukrów laktulozy i ramnozy i analizowaniu ich poziomu. Ich zwiększenie może wskazywać na uszkodzenia jelit i ich zwiększoną przepuszczalność. Test ten często przeprowadza się, gdy badanie histopatologiczne nie wykazało żadnych istotnych zmian.
Diagnostyka różnicowa, czyli co można pomylić z IBD?
- przewlekłe biegunki spowodowane infekcjami pasożytniczymi, błędami żywieniowymi,
- alergie pokarmowe,
- nadwrażliwość,
- nietolerancja pokarmowa,
- infekcje bakteryjne (salmonelle, clostridia),
- grzybice, drożdżyce, dysbakterioza,
- zapalenie niewydolność trzustki.
Leczenie zapalenia chorych jelit
W leczeniu zapalenia jelit niezbędne jest ustalenie priorytetów. Psy z łagodnym przebiegiem w pierwszej kolejności leczone są poprzez dietę próbną, a następnie za pomocą antybiotykoterapii. Jeśli żadna z metod nie przyniesie efektów, wprowadza się leczenie immunosupresyjne i leki weterynaryjne.
- Dieta odgrywa kluczową rolę w leczeniu IBD u psa. Lekarz weterynarii może zalecić dietę eliminacyjną lub hipoalergiczną karmę dla psa, aby złagodzić objawy. Początkowo stosuje się dietę ze zmienionym antygenem (czyli z nowym źródłem białka, z białkiem hydrolizowanym). Dieta powinna być smakowita i wprowadzana powoli.
- Antybiotykoterapia. Właściwa reakcja na leczenie wskazuje, że u zwierzęcia występuje biegunka reagująca na leczenie antybiotykami. Terapia zwykle trwa 28 dni. Jeżeli po zakończeniu podawania leku u naszego pupila powrócą objawy zaleca się długotrwałą antybiotykoterapię.
- Leczenie przeciwzapalne i immunosupresyjne. Psom, które nie odpowiedziały na powyższe kroki, zwykle podaje się leki przeciwzapalne i immunosupresyjne.
- Suplementy błonnika. mogą poprawić skład bakterii w jelitach.
- Probiotyki. Zapobiegają rozwojowi chorobotwórczej mikroflory jelitowej, stymulują odpowiedź immunologiczną.
- Zastrzyki z B12 pomagają zwiększyć poziom tej ważnej witaminy, gdy zdolność psa do jej wchłaniania jest osłabiona przez przewlekłe zapalenie jelit i brak równowagi w bakteriach jelitowych.
Rokowania u twojego psa
Aby uzyskać najlepsze możliwe wyniki leczenia, ważne jest, aby IBD zostało zdiagnozowane, leczone i ściśle monitorowane tak szybko, jak to możliwe. Nawracające objawy związane z przewodom pokarmowym u psa powinny skłonić właściciela do wizyty u lekarza weterynarii.
Korzystne będzie wprowadzenie środków wspierających układ odpornościowy psa. Utrzymując zwierzę na zmodyfikowanej diecie, z czasem możesz być w stanie zmniejszyć ilość przyjmowanych leków, a nawet odstawić codzienne leki pod nadzorem lekarza weterynarii.
Wiele psów będzie dobrze radzić sobie przez wiele lat na tej samej diecie i leczeniu farmakologicznym, podczas gdy inne mogą wymagać zmian w leczeniu co kilka miesięcy. Niestety, niektóre psy nie reagują na leczenie.
Diagnoza jest niezbędna, jeśli chodzi o objawy IBD u psa, ponieważ ciężkie postacie choroby mogą ostatecznie prowadzić do raka jelit, czy zapalenia okrężnicy. Warto podkreślić, że nieswoiste zapalenie jelit jest poważną chorobą, w trakcie której pies cierpi.
Jeśli zauważasz niepokojące objawy ze strony przewodu pokarmowego u swojego towarzysza, nie bagatelizuj ich. Odpowiednie rozpoznanie i leczenie mogą znacząco poprawić jakość życia pupila. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem weterynarii w przypadku wystąpienia objawów sugerujących IBD.
