Podszerstek stanowi „rusztowanie” dla wierzchniej warstwy sierści, pełni funkcję termoizolacyjną, chroni przed wilgocią. U różnych kotów podszerstek może być mniej lub bardziej gęsty, a są też rasy, które nie posiadają go prawie wcale. Za to jeśli już go mają w hojnej ilości, z pewnością go zauważymy – zwłaszcza w czasie linienia.
Podszerstek u kota - co warto o nim wiedzieć?
Różne koty mogą mieć podszerstek o różnej grubości i gęstości. Generalnie są to włosy miękkie i delikatne, tworzące „rusztowanie” dla całej okrywy włosowej. U większości kotów to one stanowią najważniejszą, nieprzemakalną warstwę szaty i utrzymują ciepło w chłodne dni.
Grubość i gęstość podszerstka może się zmieniać wraz z porami roku. U niektórych ras kotów półdługowłosych można zauważyć bardzo znaczącą różnicę między okrywą letnią a zimową – właśnie za sprawą podszerstka, który kot obficie gubi wiosną, aby ponownie „zapuścić” go jesienią.
Choć wydają się prostymi, krótkimi włoskami, włosy tworzące podszerstek, oglądane pod mikroskopem, okazują się być włosami ułożonymi w regularne fale. Wyglądają niczym pokarbowane. Nic nie jest tu dziełem przypadku – owe fale zatrzymują wewnątrz okrywy powietrze i to czyni je tak doskonałym „materiałem izolacyjnym”.
Rodzaje kocich włosów
Włos włosowi nierówny. U kotów możemy wyróżnić cztery rodzaje włosów, spośród których trzy tworzą kocią sierść, a czwarty rodzaj pełni zupełnie inną funkcję niż bycie elementem okrywy włosowej. Do tej ostatniej kategorii należą wibrysy, czyli włosy czuciowe. Te sztywne, głęboko zakorzenione (głębiej niż te tworzące sierść) włosy stanowią narządy zmysłu dotyku. Są bardzo silnie unerwione i ukrwione. Znajdują się na policzkach – te najgrubsze, tworzące kocie wąsy – a także nad oczami, na wargach, na spodzie łap.
Pozostałe rodzaje włosów tworzą kocie futro. Każdy typ włosa wygląda nieco inaczej i pełni inną funkcję.
Włosy okrywowe u kota
Włosy okrywowe (znane też m.in. jako włosy przewodnie, a w języku angielskim – „guard hair”) tworzą, zgodnie z nazwą, wierzchnią warstwę kociej szaty. To włosy najdłuższe, najgrubsze (nie licząc wibrysów), dość sztywne, proste, zwężające się równomiernie ku końcowi. Włosy okrywowe to „pierwsza linia kociej obrony” w walce z niską temperaturą, wilgocią, ale również promieniami słonecznymi, których nadmiar byłby szkodliwy dla delikatnej kociej skóry. Włosy okrywowe posiadają mikroskopijne haczyki, które sprawiają, że każdy włos jest szorstki i… świetnie przyczepia się do ubrania.
Grubość i długość włosów okrywowych zależą m.in. od rasy kota. Przykładowo persy mają o wiele bardziej miękkie i delikatne włosy okrywowe niż koty długowłose należące do tzw. ras naturalnych, jak maine coony. Posiadają jednocześnie najdłuższe włosy okrywowe ze wszystkich kotów, choć ich funkcja ochronna jest o wiele słabsza niż u zwykłego kota domowego.
Włosy ościste
Druga, nieco delikatniejsza warstwa włosa, to włosy ościste. Wraz z włosami okrywowymi decydują one o kolorze szaty kota – w obu rodzajach włosów znajdują się pigmenty odpowiedzialne za umaszczenie danego kota. Włosy ościste są krótsze od okrywowych, często mają „nierówne” końcówki.
Zadaniem włosów ościstych jest termoregulacja – ochrona zarówno przed chłodem, jak i przegrzaniem się zwierzęcia, a także osłona najgłębiej znajdującej się warstwy włosów – podszerstka.
Podszerstek
Podszerstek to innymi słowy włosy puchowe. Są to włosy najkrótsze, a jednocześnie tworzące najbardziej gęstą warstwę futra. Nic dziwnego – te wełniste, miękkie włosy są o wiele liczniejsze niż włosy okrywowe i ościste. U przeciętnego kota na 1000 włosów puchowych przypada średnio 300 włosów ościstych i tylko 20 włosów okrywowych (źródło: „Hair Apparent”, ShowCatsOnline.com).
Pielęgnacja podszerstka u kota
Grubość i gęstość podszerstka u kota to jeden z czynników – obok długości włosa – który decyduje o tym, czym i jak często szczotkować będziemy naszego pupila. W okresie intensywnego linienia szczotkujemy w trybie wzmożonym – zarówno dla dobra swoich mebli, aby nie obrosły nową warstwą włosia, jak i samego kota, który podczas codziennych zabiegów pielęgnacyjnych będzie połykał obumarłe włosy.
Martwy podszerstek zbija się w przewodzie pokarmowym w zwarte kule włosowe. Regularne czesanie pomoże uchronić mruczka przed zakłaczeniem (tworzeniem w żołądku kul włosowych).
Czym czesać podszerstek u kota?
Furminatory
Do pielęgnacji sierści kotów o gęstym podszerstku idealne są specjalne trymery zwane furminatorami stworzone do usuwania podszerstka. Na rynku dostępne są różne modele, które dobieramy w zależności od rozmiaru kota oraz długości sierści. Furminator eliminuje większość martwych włosów puchowych, natomiast nie wolno go nadużywać, aby nie pozbawić kota podszerstka.
Nie jest to szczotka do codziennej pielęgnacji – przeczesanie okrywy pewnymi, długimi pociągnięciami od głowy ku ogonowi raz na tydzień całkowicie wystarczy.
Szczotki i grzebienie
Jeśli kot potrzebuje częstszego szczotkowania, wykorzystujmy wówczas inne szczotki i grzebienie. Dla kota krótkowłosego dobre będzie zgrzebło (zbierające martwy podszerstek i włosy ościste), a także szczotka gumowa, ewentualnie rękawica do czesania (obie zbierają tylko martwe włosy z wierzchniej warstwy okrywy).
W przypadku kotów długowłosych dodatkowo mogą przydać się grzebienie. Oprócz furminatorów warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną szczotkę przeznaczoną do usuwania martwego podszerstka – tzw. Tangle Teezer wyczesuje włosy, jednocześnie masując skórę.
Uwaga – delikatny podszerstek reksów wymaga innej pielęgnacji niż u większości kotów krótkowłosych. Absolutnie nie stosujemy furminatorów, ani też szczotek typu zgrzebło czy „pudlówka” u kotów tych ras. Aby usunąć martwy włos (pojawiający się zresztą w niewielkich ilościach) najlepsze będą gumowe rękawice do czesania czy irchowa szmatka.
Nie każdy kot ma podszerstek!
Nie u wszystkich kotów znajdziemy wszystkie typy włosa. Są koty posiadające bardzo obfity podszerstek, np. koty norweskie leśne czy syberyjskie, a także wiele dachowców. Ta wełnista warstwa stanowi zabezpieczenie przed zimnem.
Rasy kotów pochodzące z regionów o ciepłym klimacie często mają natomiast bardzo lekki podszerstek czy nawet nie posiadają go praktycznie wcale. Przykładem może tu być kot syjamski, ale również jego półdługowłosa odmiana – kot balijski. Długi włos nie musi być w końcu gęsty! Dlatego balijczyk o długiej, jedwabistej szacie linieje mniej obficie niż niejeden dachowiec o krótkim, ale gęstym podszerstku.
Lista ras kotów nieposiadających podszerstka lub posiadających bardzo nikły podszerstek:
- korat,
- kot balijski,
- kot bombajski,
- kot burmski (niewielka warstwa podszerstka),
- kot hawański,
- kot jawajski,
- kot orientalny krótkowłosy,
- kot syjamski,
- kot tonkiński (niewielka warstwa podszerstka),
- święty kot birmański,
- tiffany,
- turecka angora,
- turecki Van,
- rasy bezwłose.
Które rasy kotów mają podszerstek?
Z drugiej strony istnieją rasy posiadające tylko podszerstek bądź podszerstek oraz włosy ościste. Wszystkie koty należące do reksów pozbawione są warstwy włosów okrywowych.
Niektóre, np. reks niemiecki, mają futerko złożone z delikatnych włosów ościstych i miękkiego podszerstka, natomiast reksy pochodzące z Wielkiej Brytanii (Cornish, Devon) posiadają tylko podszerstek.
Włosy u tych kotów są jednocześnie krótsze niż u innych mruczków, silnie falujące i cienkie – nie stanowią dobrej warstwy izolacyjnej. Porównać je należy raczej do miękkich i delikatnych niczym puszek włosów porastających tylną część kocich małżowin usznych – to też są włosy puchowe!
Anatomia kota
